Savcılık TÜİK şikayetini işleme koymadı, DİSK Anayasa Mahkemesi’ne gidiyor
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu (DİSK), açılan davayı kaybetmesine ‘madde fiyat listesini’ yayımlamayan Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) Başkanı Dr. Erhan Çetinkaya ve yardımcılarından şikayetçi oldu.
DİSK'in avukatları, TÜİK başkan ve yardımcılarının yargı kararlarına uymadıklarını ve bu kararlara rağmen görevlerini yerine getirmediklerini belirtti.
Ancak Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı Memur Soruşturmaları Bürosu, DİSK’in suç duyurusundaki gerekçeleri kesinleşmiş yargı kararlarına rağmen “soyut ve genel” buldu. İddiaların bu yönüyle ön inceleme ya da soruşturma yapılmasını gerektirecek nitelikte olmadığını ifade etti.
“Yargı makamlarının, idari eylem ve işlemlerinin yerindelik denetimi yapamayacağını” belirterek şikayet dilekçesini işleme koymadı.
Ayrıca savcılık başvuruyu işleme koymama kararını 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Görevlilerinin Yargılanması Hakkındaki Kanun’un 4. Maddesine yer alan şu hükme dayandırıldı:
"Memurlar ve diğer kamu görevlileri hakkında yapılacak ihbar ve şikâyetlerin soyut ve genel nitelikte olmaması, ihbar veya şikâyetlerde kişi veya olay belirtilmesi, iddiaların ciddi bulgu ve belgelere dayanması, ihbar veya şikâyet dilekçesinde dilekçe sahibinin doğru ad, soyad ve imzası ile iş veya ikametgâh adresinin bulunması zorunludur."
"Savcılığın kararı TÜİK'in yükümlülüğünü ortadan kaldırmıyor"
Buna karşılık DİSK Genel Başkanı Arzu Çerkezoğlu “Savcılık delillere ve yargı kararlarına dayalı suç duyurumuzu keyfi olarak işleme koymayarak itiraz yolunu da kapatmak istedi” diye açıklama yaptı. Savcılığın kararının hukuksuz olduğunu söyledi.
DİSK’in TÜİK’e karşı yürüttüğü hukuk mücadelesinde bütün belgelerin eksiksiz ve açık olduğunu belirten Çerkezoğlu “Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinin kararlarına uymamak suç değil midir?” diye sordu. Anayasa’nın 138. maddesini hatırlattı.
İdarenin yargı kararlarına uygun hareket etmesinin Anayasanın 2. maddesinde “Cumhuriyetin Nitelikleri” arasında sayılan “Hukuk Devleti” ilkesinin bir gereği olduğunu belirten Çerkezoğlu “Yargı kararını uygulamaktan başka bir seçeneği olmayan idarelerin yargı kararlarına uymaması, karar gereklerine göre işlem ve eylemde bulunmaması ya da biçimsel nitelikte uygulamalarla yargı kararlarını etkisiz ve geçersiz kılması söz konusu olamaz. Yargı kararlarının yerine getirilmesi gerekmektedir” dedi.
Çerkezoğlu “Savcılığın işleme koymama kararı, TÜİK’in madde sepeti ve ortalama madde fiyatlarına ilişkin veri setini açıklama yükümlülüğünü ortadan kaldırmıyor. Türkiye Cumhuriyeti’nin kurumları keyfi olarak hareket edemez. Anayasa ve yasalar gereği mahkeme kararlarını gecikmesizin yerine getirmek zorundalar” diye konuştu.
DİSK Başkanı, savcılığın kararına karşı Anayasa Mahkemesi’ne başvuracaklarını söyledi.
Ne olmuştu?
TÜİK Haziran 2022 itibariyle Ocak 2003’ten beri her ay açıkladığı ortalama madde sepeti fiyat listesini yayımlamayı durdurdu. Liste 400’ü aşkın maddenin ortalama fiyatını içeriyordu.
Bunun üzerine DİSK, 3 Haziran 2022’de TÜİK’ten bilgi talebinde bulundu. Ancak TÜİK, madde sepeti ve ortalama madde fiyat listesinin yayımlanmayacağını belirterek bilgi talebini reddetti.
DİSK, 6 Haziran 2022’de bilgi edinme hakkı çerçevesinde Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi (CİMER) üzerinden TÜİK’ten ortalama madde fiyatı listesi verisini tekrar talep etti. Ancak TÜİK 23 Haziran tarihli cevabıyla bunu bir kez daha reddetti. Gerekçe olarak da listenin “kamuoyunda yanlış anlama ve yanıltıcı değerlendirmelere sebebiyet vermesini” gösterdi.
DİSK kararın ardından Bilgi Edinme Kurulu’na gitti. Kurul da 3 Ağustos 2022’de DİSK’in talebini reddetti. Bunun üzerinde DİSK, Kurul kararının yasal dayanaktan yoksun olduğunu ve yıllardır açıklanan verilerin açıklanmasından vazgeçilmesinin hukuksuz olduğunu belirterek konuyu idare mahkemesine taşıdı.
Ankara 6. İdare Mahkemesi, 31 Mart 2023 tarihli kararında DİSK’in bilgi edinme hakkı çerçevesinde TÜİK'ten istediği bilgilerin işçi konfederasyonunun görevi gereği elinde bulunması gereken bilgilerden olduğuna hükmetti. TÜİK’in DİSK’in bilgi edinme talebini reddetmesinin hukuksuz olduğuna karar verdi.
Ancak TÜİK kararı uygulamayıp temyiz etti. Ankara Bölge İdare Mahkemesi 12. İdari Dava Dairesi 15 Eylül 2023’te TÜİK’İn istinaf başvurusunun hukuka uygun olmadığına karar verdi. Bunun üzerine TÜİK, “kanun yararına bozma” talebiyle Danıştay’a gitti. Ancak Danıştay 15 Mart 2024'te TÜİK’in başvurusunu reddetti.
2 Nisan 2024'te DİSK, TÜİK’e kesinleşen yargı kararını uygulaması ve madde sepeti ortalama fiyat listesini açıklaması için bilgi talebi ile başvuruda bulundu.
Bir ay sonra TÜİK, DİSK'e “2022 yılı Mayıs ayından itibaren Kurumumuz tarafından hesaplanmayan ve yayımlanmayan ortalama madde fiyatlarının, halen Kurumda mevcut olmaması nedeniyle gönderilmesi mümkün olmamıştır” şeklinde cevap verdi.
(HA)