Şarbon Nasıl Ürer, Bulaşır, Çoğalır, Riskleri Nelerdir?

Et ve Süt Kurumu'nca (ESK)  Brezilya'dan ithal edilen ve Ankara'nın Gölbaşı ilçesindeki özel çiftliğe yediemin olarak bırakılan 3.959 Büyükbaş kesimlik hayvandan 146’sının şarbon hastalığı nedeniyle ölmesiyle ilgili Veteriner Halk Sağlığı Derneği’nden (VHSD) yazılı açıklama yapıldı.

Şarbonun “zoonoz” hastalık kapsamında olduğuna dikkat çekilen VHSD açıklamasında, hayvanlardan insanlara bulaşan şarbonun akciğer, deri ve sindirim sistemi şarbonu olmak üzere üç tipte görüldüğüne dikkat çekildi.

VHSD Başkanı veteriner hekim Azmi Yüksel imzasıyla kamuoyuyla paylaşılan açıklamada şu ifadelere yer verildi:

Sorumlu bakteri: Bacillus antracis

“Hastalık etkeni, Bacillus antracis ismi verilen bakteri, oksijenle temas halinde spor haline geçmektedir. Ölen hayvanların vücudunda bulunan B. antracis spor oluşturmaz. Ancak, hayvana otopsi yapılırsa veya ölen hayvanların ölümünden sonra tabii deliklerden gelen kanın hava ile temasında basiller sporlaşırlar.

“B. antracis; 55-60 derecede 10-15 dakikada imha edilebilirken, sporları toprakta, merada ve sularda 50-60 yıl canlı olarak kalmakta, hastalık yapma yeteneğini kaybetmemektedir.

“Sporlar; fiziksel ve kimyasal etkilere karşı çok dayanıklı olup, nemli ısıda 121 derecede 15 dakika, kuru ısıda 160 derecede 60 dakikada imha edilebilmektedir.

“B. antracis; günümüzde biyolojik bir silah olarak, terör amaçlı olarak ta kullanılmaktadır.   

Bulaşma

“Hastalık sindirim, solunum ve deri olmak üzere üç yolla bulaşmaktadır.

“Sindirim yoluyla bulaşma hayvanlarda ve tüketicilerde görülürken, solunum ve deri yoluyla bulaşma meslek hastalığı olarak daha çok veteriner hekimlerde görülmektedir.

Üreme-çoğalma

“Sporlar; uygun koşullar bulduğunda çoğalmaya başlamaktadır. Bulaşık meralarda otlayan hayvanlar veya buradan elde edilen enfekte yem ve otları tüketen hayvanlar; sporları almak suretiyle hastalığa yakalanır.

“Su hastalığın yayılmasında büyük önem taşımaktadır. Genç hayvanlar, ergin ve yaşlılardan daha duyarlıdırlar.

“Açlık, yorgunluk, yolculuk, kötü bakım koşulları, iç ve dış parazitler, fazla sıcak ve soğuk hava, iyi beslenememe gibi stres faktörleri hastalığın çıkış ve yayılışını hızlandırmaktadır.

Hastalık ve ölüm

“Hastalık etkeni vücuda girdikten sonra en geç 15 gün içerisinde hastalık ortaya çıkmaktadır.

“Sindirim formunda ölüm oranı yüzde 75’e kadar çıkarken, solunum ve deri formunda ölüm oranı yüzde 25’tir.

Hastalık ve çözüm

“Hastalık çıkan bölgede hasta ve hastalıktan şüpheli hayvanlar derhal imha edilmesi ve uygun şekilde geniş ve derin çukurlara kireçlenerek gömülmesi veya yakılması gereklidir.

“Sağlıklı hayvanlar bölgeden uzaklaştırılmalı ve sağlıklı hayvanların tamamı aşılanmalıdır.

ESK’nin cevaplamadığı sorular

VHSD’den yapılan açıklamada Et ve Süt Kurumu’nun (ESK) şu soruları cevapsız bıraktığı ifade edildi:

* Brezilya'dan kaç hayvan yüklendi?

* Kaç hayvan canlı olarak Türkiye’ye geldi?

* Nakliye sırasında ölüm oldu mu? Olduysa ölüm nedeni neydi?

* Ölen hayvanlar Türkiye’ye getirildi mi? Getirilmedilerse akıbetleri ne oldu?

“Bakanlıkta yeterli veteriner yok”

VHSD açıklamasında ayrıca Tarım ve Orman Bakanlığı’nda bağımsız, yetkili veteriner otoritesinin olmamasına da dikkat çekilerek, il, ilçe bazında örgütlenmiş veteriner hekim teşkilatlarının 1980’den sonra kaldırıldığı ve yerine AB standartlarında örgütlenmenin yapılmadığı ifade edildi.

Türkiye’de şarbon dahil 200’e yakın zoonoz hastalık bulunduğu vurgulanan VHSD açıklamasında “Hastalıkların ortadan kaldırılamamasında Tarım ve Orman Bakanlığında yeterli sayıda veteriner hekim ve uzman veteriner hekim olmaması, veteriner hekimlerin (Fiili hizmet de dahil) özlük haklarının yetersizliği önemli bir faktördür” denildi.

TIKLAYIN - Ankara'da Şarbon Tespitine Dair Açıklamalar, Şüpheler

(EKN)