Said Celili kimdir?
İran'ın önde gelen muhafazakar isimlerinden Said Celili, 6 Eylül 1965'te Meşhed'de doğdu. Annesi Erdebilli İran Türk'ü olan Celili, Tahran’daki İmam Sadık Üniversitesi'nde Siyasal Bilimler bölümünde eğitim gördü.
İran-Irak Savaşı’nda İran Devrim Muhafızları Ordusu'na bağlı gönüllü milis teşkilatı Besic üyesi olarak savaşa katılan Celili, 1987'de Irak güçlerine karşı yürütülen "Kerbela-5 Operasyonu" sırasında bacağından ağır yaralanınca sağ bacağı ampute edildi.
Savaştan sonra mezun olduğu okulda öğretim görevlisi olarak çalışmaya başlayan Celili, 1989'da Dışişleri Bakanlığı'nda görev aldı.
Celili, 2001'de İran lideri Ali Hamaney'in ofisinde danışmanlık görevine getirildi. 2002'de Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi üyesi yapıldı. Ağustos 2005'te Mahmud Ahmedinejad'ın cumhurbaşkanlığına seçilmesinin ardından Dışişleri Bakanlığı'nın Avrupa ve Amerika İşlerinden Sorumlu Bakan Yardımcısı olarak atandı.
Celili, Ahmedinejad döneminde Ekim 2007'de Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Genel Sekreteri oldu. Bu dönemde İran'ın Batı ile nükleer müzakerelerine Konseyin Genel Sekreteri başkanlık ediyordu ve Celili bu sayede bir anda kendisini dünyanın en büyük nükleer müzakerelerinden birinin merkezinde buldu.
"Tehditleri fırsata dönüştürmek" sloganını kullansa da birçoklarına göre, Batı'yla nükleer müzakerelerden sorumlu olduğu altı yıl boyunca fırsatları birbiri ardına tehdide dönüştürdü ve görev süresince Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi (BMGK), İran'a karşı 3 karar aldı ve ABD ile Avrupa da Tahran'a ağır yaptırımlar başlattı.
Eski Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani tarafından 2013'te görevden alınan Celili, Hamaney tarafından Güvenlik Konseyi'nin üyesi olarak atandı. Aynı yıl ayrıca Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi üyesi görevine geldi.
Mezun olduğu İmam Sadık Üniversitesi'nde 2000 yılından bu yana siyaset bilimi dersleri veren Celili, 2013'te Ruhani'ye karşı bugünkü gibi diğer muhafazakar aday Muhammed Bakır Kalibaf ile birlikte aday oldu ancak yüzde 11 oy ile üçüncü oldu.
Said Celili, 2013 yılında seçim yenilgisinin ardından Ruhani hükümetine "yardım etmek ve eksikliklerini telafi etmek" için, "Gölge Hükümet" planını önerdi. Bu kapsamda, bütçe yapısını reform etme planını açıkladı. Petrol sektörünü geliştirme ve yaptırımlara rağmen petrol satışlarını artırma gibi planlarını Ruhani hükümetine iletti ancak bunların bir çoğu Ruhani tarafından uygulanmadı.
Ülkede 2021'deki seçimlerde de aday olan ancak daha sonra İbrahim Reisi lehinde adaylıktan çekilen Celili, 2013'ten bu yana Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi'nde Hamaney'in temsilcisi olarak görev yapıyor.
Özellikle Batı ile ilişkiler konusunda mesafeli tutumuyla bilinen Celili, seçim kampanyalarında daha çok mevcut statükoyu sürdürme niyetinde olduğu izlenimini verdi.
Kaynak: AA
(VC)