Rusya seçimleri: Navalny'nin app'i sonucu etkiler mi?
*Fotoğraf: Maxim Shemetov/Guardian.
Hapisteki muhalefet lideri Alexey Navalny, parlamentonun alt meclisi olan 450 sandalyeli Devlet Duma'da 334 sandalyeye sahip olan ve iktidardaki Kremlin yanlısı dev Birleşik Rusya'nın aday gösterdiği adaylara karşı oy toplamak için her yolu deniyor.
Navalny, geçen yıl Kremlin'i suçladığı bir sinir gazı zehirlenmesinden iyileştikten sonra iki buçuk yıl hapis cezasını çekiyor.
Rusya devleti, Haziran ayında "aşırılıkçı" bir grup olarak Yolsuzlukla Mücadele Fonunu yasadışı ilan etti. Grubun liderleri Rusya'dan kaçtı ve aktivistlerinin çoğunun kaçması yasaklandı.
Smart Voting app
Ancak fon, Navalny'nin sempatizanlarının Birleşik Rusya'ya karşı çıkan yaklaşık 1.300 bireysel adayı seçmesine yardımcı olacağını söylediği bir cep telefonu uygulaması ve çevrimiçi araçlar kullanan Smart Voting'i geliştirdi.
Destekçileri, her adayın titiz bir kontrolden sonra incelendiğini söylüyor.
Navalny, akıllı oy uygulamasıyla ilgili Ağustos ayında verdiği bir röportajda şunları söyledi:
- Putin, muhalefetin her türlü faaliyetini 'aşırılıkçı' ilan ederek fiilen kriminalize etti. On binlerce insanın her türlü seçime katılması yasaklandı. Tüm güçlü adaylar mevcut Duma oylamasından çıkarıldı.
Çarşamba günü, Navalny'nin yardımcısı Leonid Volkiv çevrimiçi bir videoda "Rusya'daki milyonlarca insanın Birleşik Rusya'dan nefret ettiğini" söyledi.
Bu video, Birleşik Rusya adaylarını yenmek için en iyi şansa sahip olduğunu söylediği adayların bir listesinin yanında yayınlandı ve bunların çoğu Komünist Parti'dendi.
Smart Vote App nasıl çalışıyor?
Navalny'nin 2018'de ortaya attığı bir fikir olan Akıllı Oylama, Kremlin ve Birleşik Rusya partisi tarafından desteklenenleri yenmek için en iyi şansa sahip adayları teşvik etmek için tasarlanmış bir çevrimiçi hizmet. Herhangi bir muhalefet partisini desteklemiyor.
Navalny'nin baş stratejisti Leonid Volkov Associated Press'e verdiği demeçte, Akıllı Oylama'nın yüzlerce kampanyayı izlediğini ve analiz ettiğini ve sadece Devlet Duması oylama için değil, aynı gün yapılacak çeşitli bölgesel seçimler için de yaklaşık 1.300 adayı onaylayacağını söyledi.
Devlet Duması seçimlerinde 450 sandalyenin tamamı tehlikede ve Putin'in Birleşik Rusyası şu anda 334 sandalyeye sahip.
Duma'nın yarısı veya 225 sandalye, doğrudan seçmenler tarafından seçiliyor.
Ancak seçmenler, parti listelerinden alınan koltukların diğer yarısı için oy pusulasında ikinci bir seçim de yapıyor.
19 Eylül'deki oylamada 14 siyasi parti olacak ve seçmenler bu partilerden birini seçerek Duma'ya başka bir temsilci gönderecek.
Volkov, bu ikinci seçim için, Akıllı Oylama'nın Birleşik Rusya dışında bir koltuk kazanmak için gereken %5 barajını geçmesi muhtemel herhangi bir partinin seçilmesini tavsiye edeceğini söyledi.
İşe yarayabilir mi?
Akıllı Oylama sistemi bazı başarılar elde etti. Navalny, geçen yılki bölgesel seçimlerde Birleşik Rusya'nın Akıllı Oylama nedeniyle üç Rus kentinde çoğunluğunu kaybettiğini iddia ediyor.
ABD'de Barack Obama ve Bernie Sanders'ın kampanyaları üzerinde çalışan, Rusya'da Donanma yanlısı adayları destekleyen ve en son komşu Beyaz Rusya'da hapsedilen ve işkence gören kampanya yöneticisi Vitali Shkliarov, "Bu çok iki uçlu [siyasi] bir araç" dedi.
Shkliarov, Al Jazeera'ya "Akıllı Oylama iyi bir araç olarak tasarlandı, ancak yaşadığımız siyasi gerçeklikte uygulanması en iyi çıkış yolu değil" dedi.
Akıllı Oylama tarafından onaylanan adayların çoğu, çoğunlukla nominal olarak da olsa Kremlin'e karşı çıkan en büyük siyasi güç olan Komünistler.
Komünistler 2. büyük blok
Rusya Federasyonu Komünist Partisi (CPRF), Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in emeklilik yaşının yükseltilmesi, yaşlılar için düşük hizmet ödemelerinin kaldırılması ve Kırım'ın 2014 ilhakı gibi girişimlerinin çoğunu büyük ölçüde destekledi.
Moskova'nın Lyubertsy banliyösünde hemşire olan ve 2000'lerde hevesli bir Komünist destekçisi olan Alevtina Yevtushenkova, "Tamamen satıldılar, artık onlara oy vermiyorum. Aslında, son yıllarda Stalin'e tüm bu övgülerle ve Putin'e boyun eğmeleriyle son yıllarda yaptıklarından iğreniyorum" diyor.
Komünist lider Gennady Zyuganov, 1956'da Sovyet öncüllerinin liderin tasfiyelerini ve kişilik kültünü kınama kararını tersine çevirerek Stalin'i övdü.
Komünistler, 450 sandalyeli Devlet Duması'nda 43 sandalyeyle ikinci büyük bloğa sahipler.
Parlamento oylamasına katılmasına izin verilen tek liberal demokrat parti, Navalny'yi milliyetçi görüşleri ve aşırı sağ mitinglere katılımı nedeniyle 2008'de kovmuş kıdemli bir grup olan Yablokok.
Uygulama yasaklanabilir
Navalny'nin Komünistleri ve diğer "sistemik" muhalefet adaylarını iki kötüden daha azı olarak seçme kararı, Kremlin eleştirmenlerini kutuplaştırdı.
Kremlin ayrıca Akıllı Oylamayı yasaklamak için daha kurnaz bir yol bulmuş gibi görünüyor.
Temmuz ayında, Stavropol'ün güneybatı bölgesindeki bir yün satıcısı olan Woolintertrade, bir "Akıllı Oylama" markası ve uygulamanın simgesine benzeyen bir logo tescil ettirdi.
Bu nedenle, fonun "yasadışı" kullanımı altı yıla kadar hapis cezasına çarptırılabilir ve bunlarla birlikte tüm basılı materyallere el konulabilir ve imha edilebilir.
Bu arada Navalny, Kremlin yanlısı televizyon ağlarında şeytanlaştırılıyor ve Levada Center anketörünün Temmuz ayında yaptığı ankete göre, Rusların sadece yüzde 14'ü kendisinin ve Yolsuzlukla Mücadele Fonu'nun yaptıklarını onaylarken, 62'si "onaylamıyor".
(PT)
*Kaynaklar: AP, Al Jazeera, Guardian.