RSF'den Haber Kaynağının Korunması İçin Beş Öneri
Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) Amerika Birleşik Devletleri (ABD) Adalet Bakanlığı’nın haber ajansı Associated Press’in (AP) telefon kayıtlarını dinlemesi üzerine yasal düzenleme için beş maddelik öneride bulundu.
RSF, ABD Adalet Bakanlığı’nın AP’nin telefon görüşmelerini kaydetmesinin, haber kaynaklarının ABD’de federal düzeyde koruyacak “koruyucu yasaya” ihtiyaç olduğunu ortaya çıkardığını ifade etti.
RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire gazetecilerin haber kaynaklarını korumadan basın ve ifade özgürlüğünden bahsedilemeyeceğini belirterek “Gazetecilerin araştırdıkları haberlere casusluk yapmak demokratik ilkeleri ihlal etmektedir” dedi.
Yasa haber kaynağını korumalı
RSF Beyaz Saray’ın da desteklediği ve Senato’ya sunulmuş olan federal koruyucu yasada şu maddelerin de gözetilmesini önerdi:
* Getirilecek olan yasa ABD Anayasası'nın 1. ek maddesiyle korunan basın özgürlüğünü desteklemek amacıyla haber kaynağını da korumayı teyit etmelidir.
Gazeteciler ile kaynakları arasında ilişkide, özellikle bilgi hassas bir konudaysa, haber kaynağın kimliği korunur. Bu teminat olmadığı takdirde gazetecilerin haber yapması zorlaşır.
Gazetecilerin haber kaynaklarının gizliliğinin ihlal edilmesi ancak istisnai durumlarda gerçekleşmelidir.
Kaynağın kimliği sadece mahkeme kararıyla açıklanmalı
* Yasa haber kaynaklarının korunmasındaki istisnai durumları mutlaka sınırlamalıdır.
Kaynağın gizliliği kanunundan uzaklaşma ancak spesifik, ayrıntılı ve bilgilendirilmiş bir talebin ardından gerçekleştirilebilir. Bu durumda temyiz hakkı saklı olmalı ve mahkeme kararı olmaksızın herhangi bir uygulamada bulunulmalıdır.
Haber kaynağın gizliliği ancak bir ya da daha fazla kişiye yönelik bir saldırıyı engellemek ya da ulusal bölgeye ya da hayati çıkarlara bir saldırı olduğunda ihlal edilebilir.
Yasa haber üreten herkesi kapsamalı
* Yasa haber kaynağının korunmasına yönelik kategorileri genişletmelidir.
Haber kaynağının korunmasına ilişkin düzenleme sadece gazetecilerin kaynaklarının değil tüm medya çalışanlarının, haber toplamaya, hazırlamaya, üretmeye ve yaymaya yardımcı olan herkesi kapsamalıdır.
Aynı koruma belgesel yapımcıları ile araştırmacı kitap yazarları, blogger ve yurttaş gazetecilerini de kapsamalıdır.
Yasa kimliği ifşa edebilecek tüm bilgileri kapsamalı
* Yasa haber kaynaklarının korunmasına yönelik içeriği de genişletmelidir.
Haber kaynağının korunmasına yönelik düzenleme sadece kaynağın kimliğini değil, ayrıca o kişinin kimliğinin açığa çıkmasına sebep olabilecek bilgileri de kapsamalıdır.
Yasa kimliği deşifre edebilecek basılmamış ya da yayınlanmamış içerikleri, telefon ve elektronik posta kayıtları gibi kişisel bilgileri de kapsamalıdır.
Kaynağın gizliliğini ihlal edenler cezalandırılmalı
* Yasa haber kaynaklarının korunmasına yönelik ihlalleri cezalandırmalıdır.
Hazırlanan yasada “Haber kaynağının gizliliğini ihlal” bir suç olarak yer almalı, ihlaller kaynağın kimliğini ortaya çıkarmaya yönelik girişimleri, kaynağı, ilgilendiren bilgilerin kullanılmasını ve kaynağın kimliğinin ifşasını kapsamalıdır. Bu kamu çalışanı pozisyonundaki kişiler için ağırlaştırıcı neden olarak kabul edilmelidir.
Ne olmuştu?
ABD Adalet Bakanlığı AP’ye ait 20 telefon hattı ile AP çalışanı beş gazetecinin telefonlarını dinlemiş, olay Bakanlığın 10 Mayıs’ta AP’yi dinlemelerle ilgili bilgilendirmesinin ardından ortaya çıkmıştı.
AP Başkanı Gary Pruitt Adalet Bakanı Eric Holder’a protesto mektubu göndermiş, Holder ise kararın “ulusal güvenliği ilgilendiren bir sızıntıyla ilgili” olduğunu söyleyerek savunmuştu. (EA)