Romanyaya AİHMden Habere Hapis Cezası

Romanya, on yıl önce Constanta Belediyesi'nin uygunsuz park eden araçların çekilmesi işini Vinalex Şirketi'ne vermesini bir yazı ile birlikte karikatürle eleştiren "Telegraf" gazetesinin iki çalışanının açtığı ifade özgürlüğü davasında mahkum oldu.

Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), oybirliğiyle Sözleşmenin 10. maddesinin ihlal edildiğine hükmetti ve 1'e karşı 16 oyla ihlalin ortaya konulmasının zararları gidermeye yeteceğine karar verdi.

"İftira"ya hapis ağır bir ceza

Constantin Cumpana ve Radu Mazare isimli gazeteciler, "Belediye Başkanı eski yardımcısı D.M. ile yargıç R.M. birlikte Vinalex dolandırıcılığı yaptılar" başlıklı yazı ile birlikte, her iki kişiyi kol kola ve üzerinde Vinalex yazılı para dolusu bir çanta taşırken gösteren bir karikatüre yer vermişlerdi.

Belediyede çalıştığı dönemde onun adına Vinalex ile anlaşma yapan RM, karikatürde DM ile samimi ilişkiler yaşadığı şeklinde bir izlenim bıraktığını savunarak gazetecilere dava açtı.

17 Mayıs 1995'te, hakaret ve iftira iddiasıyla 7 ay hapse mahkum olan gazetecilere bir de bazı konularda ve gazetecilikte bir yıl hak mahrumiyeti cezası verildi.

RM'ye manevi tazminat ödemeye de mahkum olan haberciler, yaptıkları itirazdan da sonuç alamadılar. Ancak, gazeteciler Kasım 1996'da Cumhurbaşkanı Affı'ndan yararlanarak cezaevine girmekten kurtuldular.

"Gazeteciler davalarına ilgi göstermediler"

AİHM, yazı ve karikatürde RM ve DM'nin hizmetten rüşvet aldıkları ve bu durumun kanıtlanmış bir olgu olarak gösterildiğini bildirerek, yerel ölçekte ilgi duyulan bir olayla ilgili, basının haber verme hakkının bulunduğu ancak bu kişilerin isimleri ve görevleri belirtilerek belirli bilgiler yayımlamanın, kanıtlanmış olgulara dayalı bilgiler verilmesini de zorunlu kıldığını, halkın güvenine yakışır tarzda yayıncılık yapmanın bunu gerektirdiğini bildirdi.

Habercilerin davalarına yeterli ilgiyi göstermediklerini kayda geçen AİHM, yerel mahkemedeki duruşmalara katılmadıkları gibi iddialarla ilgili kanıt da sunmadıklarını bildirdi.

Sonuç olarak, "temel sosyal ihtiyaç" durumunda yerel mahkemenin ifade özgürlüğü hakkını kısıtlamaya hakkı bulunduğunu duyuran AİHM, basın yoluyla ihlale hapis cezası verilmesinin ancak "kin" ve "şiddete tahrik" gibi başka temel hakların zarar gördüğü durumlarda mümkün olabileceğini, "hakaret"gibi suçlara para cezasının ağır olduğunu açıkladı. (EÖ/BB)