Roman Hafıza Çalışmaları Derneği (Romani Godi), "Erişilemeyen Adalet: Türkiye’de Romanların Adalet Arayışı, Hukuki Engeller ve Sosyal Adaletsizliğin İnşası" başlıklı yeni bir rapor yayımladı.
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu’nun desteğiyle hazırlanan rapor, Romanların Türkiye'de adalete erişim süreçlerinde karşılaştıkları hukuki ve toplumsal engelleri derinlemesine inceliyor.
Raporun yazarları Zühal Gezicier, Sergen Gül, Avukat Zozan Vargün ve Avukat Göktan Yıldırım.
Raporda, Romanların adalete erişimlerinin önündeki yapısal sorunlar, ayrımcılık vakaları ve hukuki süreçlerde karşılaştıkları zorluklar beş başlık altında ele alınıyor.
Özellikle Romanlara yönelik linç girişimleri, kolluk kuvvetlerinin orantısız güç kullanımı, hapishanelerdeki hak ihlalleri, eğitim hakkına erişim sorunları ve afetler sonrası yaşanan hak ihlalleri, raporun odaklandığı temel meseleler arasında yer alıyor.
Roman topluluklar adalete erişemiyor
Öne çıkan bulgular
- Linç Girişimleri: Roman topluluklarına yönelik toplu şiddet olayları ve dava süreçleri analiz ediliyor.
- Kolluk Kuvvetlerinin Orantısız Güç Kullanımı: Romanlara karşı kolluk güçlerinin aşırı güç kullanımı ve bu olaylardaki cezasızlık durumları inceleniyor.
- Kapalı Kurumlarda Hak İhlalleri: Hapishanelerde Roman mahpusların karşılaştığı ayrımcılık ve hak ihlalleri sistematik olarak ele alınıyor.
- Eğitim Hakkına Erişim: Roman çocuklarının eğitimde karşılaştığı yapısal engeller ve ayrımcılık vakaları örneklerle sunuluyor.
- Afetler Sonrası Hak İhlalleri: Deprem bölgelerinde Romanların karşılaştığı barınma ve diğer temel haklara erişim sorunları aktarılıyor.
Çözüm önerileri
Raporda Romanların adalete erişimini sağlamak için sunulan başlıca öneriler ise şöyle:
- Mevzuatın Geliştirilmesi: Roman karşıtı ayrımcılıkla mücadele için yasal düzenlemelerin yapılması gerektiği vurgulanıyor. İspanya’daki ayrımcılık karşıtı mevzuat örnek gösteriliyor.
- Ulusal İnsan Hakları Kurumlarının Güçlendirilmesi: Türkiye İnsan Hakları ve Eşitlik Kurumu'nun (TİHEK) yapısının Paris Prensipleri'ne uygun olarak yeniden düzenlenmesi öneriliyor.
- Ekonomik Engellerin Giderilmesi: Romanların hukuki süreçlerde ekonomik yetersizlikler nedeniyle yaşadığı zorlukların önlenmesi ve adli yardım sisteminin iyileştirilmesi gerektiği belirtiliyor.
- Sivil Toplum ve Kamu Kurumları İşbirliği: Kamu kurumlarının ve sivil toplum örgütlerinin ayrımcılık karşıtı politikalar geliştirmesi gerektiği ifade ediliyor.
- Eğitimde Ayrımcılığın Önlenmesi: Roman çocuklarına yönelik eğitimde ayrımcılığın önlenmesi için kapsamlı programların uygulanması çağrısı yapılıyor.
- Adli Yardım ve Hukuki Danışmanlık Hizmetlerinin Yaygınlaştırılması: Romanların adalete erişimi için adli yardım bütçesinin artırılması ve hukuki danışmanlık hizmetlerinin yaygınlaştırılması gerektiği vurgulanıyor.
- Ayrımcılık Karşıtı Eğitimler: Hakim, savcı ve avukatlara ayrımcılık karşıtı eğitimlerin verilmesi öneriliyor.
Romani Godi, raporun sonunda Roman topluluklarının eşit haklara erişimi için devlet kurumları, sivil toplum kuruluşları ve uluslararası mekanizmalar arasında "güçlü bir işbirliği" çağrısında bulunuyor.
Raporun tamamına erişmek için tıklayın.
Romani Godi hakkında
Roman Hafıza Çalışmaları Derneği, kısa adı ile Romanes dilinde “Roman Aklı”anlamına gelen Romani Godi, tüzel kişiliğini kazandığı 2022 yılından bu yana Romanların eşit haklara erişimi için faaliyetlerini sürdürüyor.
Romani Godi, Romanların dillerini, tarihlerini, kültürlerini; Romanların yaşadığı eşitsizlikleri ve maruz kaldıkları her türlü tarihsel eylemleri toplumsal hafıza olarak kabul eder ve sosyal barışın inşasını hedefleyerek Roman/Çingene karşıtlığı ile mücadele etmeyi amaçlıyor. (TY)