Portre: 17-25 Aralık’tan İstanbul adaylığına Murat Kurum

Murat Kurum… AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından partinin İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) başkan adayı olarak açıklandı. CHP’nin adayı, mevcut İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu’na rakip oldu.

Kurum, 47 yaşında genç denilebilecek bir siyasi. Kariyeri, AKP çatısı altında şekillendi. Mayıs 2023 seçimlerinde İstanbul’dan milletvekili seçildi. Ama vekilliğinden önce Çevre ve Şehircilik Bakanlığı yaptı. Bu göreve de bürokratlıktan geldi.

İnşaat yüksek mühendisi. Selçuk Üniversitesi İnşaat Mühendisliği mezunu. Yüksek lisansı da kentsel dönüşüm üzerine.

Üniversiteden mezun olduğu 1999’dan 2005’e kadar özel sektörde çalıştı. Sonrasında Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'nda (TOKİ) girdi. Uygulama Daire Başkanlığı’nda uzman olarak çalışmaya başladı.

2006-2008 arasında TOKİ İstanbul Uygulama Daire Başkanlığı Avrupa Yakası Uygulama Şube Müdürlüğü görevini üstlendi. 2009’dan bakan olduğu 2018’e kadar TOKİ iştiraki Emlak Konut GYO AŞ Genel Müdürlüğü yaptı.

Bakanlık dönemi

Emlak Konut'taki ‘başarısı’ ve kurumun değerini artırmasıyla Recep Tayyip Erdoğan'ın güvenini kazandı.

Erdoğan, Kurum’u 2018’de Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’ne geçilmesinin ardından Çevre ve Şehircilik Bakanı olarak atadı. Bakanlığı boyunca TOKİ ile sosyal konut kampanyaları ve kentsel dönüşüm projeleri yaptı. Bakanlık verilerine göre Kurum döneminde 365 bin sosyal konut yapıldı.

İçişleri eski Bakanı Süleyman Soylu ve Erdoğan’ın eşi Emine Erdoğan’a yakın durdu. Emine Erdoğan’ın ‘himayesindeki’ sıfır atık projesi ve çevre konuları Kurum'un görev sahasındaydı.

Sıfır Atık Projesi, Akdeniz'deki 21 ülke arasından birinci olunca “Ülkemizin en büyük çevre hareketi Sıfır Atık'a verdiği destekten ötürü Saygıdeğer Hanımefendi'ye bir kez daha şükranlarımı sunuyorum” diye açıklama yapacaktı.

İklim değişikliği, bakanlığı döneminde hükümetin radarına girdi. Paris İklim Anlaşması onun döneminde yürürlüğe sokuldu. 2021’de de bakanlığın adı ‘Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ olarak değişti.

Bakanlığı döneminde, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ‘çılgın proje’ olarak adlandırdığı Kanal İstanbul’u, “Türkiye'yi dünyada lider ülke yapacak bir projedir” sözleriyle savundu.

Millet bahçelerinin yapımına da Kurum döneminde başlandı. Yine bakanlık verilerine göre 484 millet bahçesinin yapımını başlattı. 39’u aday olduğu İstanbul’daydı. Bakanlığı döneminde 13’ünü tamamladı.

‘Türkiye’nin Maldivleri’ olarak adlandırılan Salda Gölü’ne ‘Millet Bahçesi’ projesi ise çevrecilerin ve muhalefetin tepkisini çekti.

İmar barışı tartışması

Depremde hasar riskini arttırdığı eleştirileri ve rant tartışmasına neden olan imar barışı,  Kurum bakan olmadan hemen önce Meclis’ten geçirildi.

24 Haziran 2018 genel seçimleri öncesinde 6 Haziran 2018’de Resmi Gazete'de yayımlandı. Kurum hemen ardından bakan oldu. Aralık 2018'de 9 milyon 722 bin kişinin imar barışından yararlanmak için başvuruda bulunduğunu ve söz konusu başvuru ile elde edilen gelirin ise 15 milyar 619 milyon liraya ulaştığını açıklayacaktı.

ETS Tur'un sahibi Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy da otelleri için imar barışından yararlanan isimdi.  

6 Şubat Maraş depremlerinde yıkılan birçok binanın kaçak inşa edildiği ve imar affı ile kayıt altına alındığının anlaşılması üzerine eleştirildi. O ise deprem bölgesinde TOKİ binalarının sağlam kaldığını söyleyecekti. Ayrıca deprem bölgesinde Türkiye'nin en iyi mimarlarıyla çalıştıklarını, deprem bölgesindeki kültür, demografik yapı, doğa, iklim ve çevreyi de içine alacak tasarımla konutları inşa edeceklerini savunacaktı.

35 kişinin hayatını kaybettiği Ezgi Apartmanı'nın yıkılmasından sorumlu olan Maraş eski MÜSİAD Başkanı Sami Kervancıoğlu ile fotoğrafı da tartışma konusu oldu. Söz konusu binanın yıkılmasıyla ilgili Cumhuriyet Başsavcılığı Deprem Suçları Soruşturma Bürosunun görevlendirdiği bilirkişiler, apartmanın zemin katında bulunan pastanede 40 santimetre çapında kolon kesildiğini tespit etmişti.

Milletvekilliği adaylığı

Erdoğan’ın 14 Mayıs seçimlerinde tüm kabine üyelerini milletvekilliğine aday gösterme kararı alması üzerine İstanbul’dan aday oldu.

Seçim kampanyasını, deprem riskine karşı alınacak önlemler kapsamında İstanbul’daki kentsel dönüşüm projeleri üzerine kurdu.

Seçim döneminde bakanlık imkanlarını kullanarak propaganda yapmakla suçlandı. Cüneyt Özdemir'in Youtube programına "Bakanlık gücü yetkilerse eğer, yetkilerimi kullanıyorum. Kullanacağım tabii ki" diyerek kampanyasını savundu.

17-25 Aralık’ta ifadeye çağrıldı

Kurum, 17-25 Aralık 2013’te yolsuzluk ve rüşvet operasyonları kapsamında ifadeye çağrılan isimler arasındaydı.

Emlak Konut GYO Başkanı’yken Gülen Cemaati’nin dinlemesine takıldı. Dönemin Çevre ve Şehircilik Bakanı Erdoğan Bayraktar ile yaptığı görüşmeler basına sızdırıldı. Kurum, Meclis’teki komisyona ifade verirken de kayıtları doğruladı.

Görüşmelerden biri Çamlıca Camisi’yle ilgiliydi. Bu görüşmede Bayraktar, Kurum’a cami ihalesinde fiyatın düşmesi için talimat veriyor ve Bayraktar’ın “Bir yemek veririz, toplarız paraları" sözleri dikkat çekiyordu.

Dinlemelere takılan bir başka konu da Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’nın hastanesi için “ayrıcalıklı imar izni” davasıydı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi bakan lehine taraf olmuştu.

Ancak 2014’te soruşturma savcısı Ekrem Aydıner, aralarında Murat Kurum’un da olduğu 60 kişinin yargılanmasına gerek görmeyerek takipsizlik kararı verdi.

(HA)