Paşabahçe ve SEKA: Benzerlik ve Farklılıklar
Paşabahçe Beykoz Fabrikası özel sektöre aitken SEKA'nın kamu işletmesi olmasının karşılaştırma güçlüğü yarattığını vurgulayan Çelik, her iki olay arasında "SEKA ve Paşabahçe fabrikalarının Türkiye'de sanayileşmenin köklü ve sembol kuruluşları sayılması; fabrikanın bölge halkıyla bütünleşmesi ve işçi direnişinin yaygınlığı" açısından benzerlikler bulunduğunu belirtti:
* Her iki fabrika da, Türkiye'de sanayileşmenin köklü ve sembol kuruluşları arasında. Fabrikalar, şehir içlerinde ve işçilerin yaşadığı mahallelerde kurulu. Bu nedenle yöre insanları birbiriyle kaynaşmış, yöreyle fabrika arasındaki iktisadi bağlar güçlü. İktisadi güçlükler, tüm bölgede hissediliyor, direniş ve dayanışmaya zemin hazırlıyor.
"Özel sektörle mücadele daha zor"
* Her iki fabrikada da, direniş çevre halkıyla bütünleşti. Paşabahçe'de 1991 ve 2002 yıllarında iki büyük direniş oldu. 1991'dekinin nedeni, fabrikanın daraltılması ve 600 işçinin işten çıkartılmasıydı. Direniş başarıya ulaştı; işçiler işlerine geri döndüler. 1991 eylemi, çevre halkıyla bütünleşmesi açısından SEKA eylemine benziyor.
* 2002'de ise, tümüyle fabrikanın kapatılması ve çalışanların işten çıkartılması gündeme geldi. Arkasından, 16 günlük bir direniş oldu. Sonuçta, fabrikanın kapatılmasını engelleyemedik, ama işçilerin başka işletmelere naklini sağladık. Özel sektör fabrikayı kapatmaya karar verdiğinde, çalışanların elinden pek bir şey gelmiyor. Bu direniş bize özel sektörle mücadelenin zorluğunu gösterdi.
Gerekçeler aynı, hedefler farklı
Paşabahçe'nin kapatılması girişimlerine "işçilik maliyetlerinin yüksekliği ile fabrikanın kâr etmemesinin" gerekçe gösterildiğini hatırlatan Çelik, SEKA'nın da benzer gerekçelerle kapatılmak istendiğine dikkat çekti.
Çelik, Paşabahçe ve SEKA'nın kapatılması girişimlerinin hedefleri arasında ise farklılıklar bulunduğunu söyledi:
"Her iki fabrikada da yeterli modernizasyon yatırımları yapılmadı. SEKA'da 20 yıldır yapılan yatırım yok. Paşabahçe'de ise yatırımlar üretime yansıtılmadı. Paşabahçe'de hedef, fabrikayı İstanbul'dan taşımaktı; SEKA'da ise özelleştirme ve kamu işletmeciliğinin ortadan kaldırılması. Bu nedenle SEKA'daki sürecin siyasi bağları daha güçlü. Paşabahçe'deki, özel sektörün kâr amacına yönelik bir operasyondu."
"Başarı, direnişin yaygınlaşmasına bağlı"
Kamu işletmesi olmasının, SEKA direnişini Paşabahçe direnişinden daha avantajlı kıldığını belirten Çelik, "SEKA'da 1998'de bir direniş olmuş ve sonuç alınmıştı. Kamu işletmesi olması, işçilere kamuoyu oluşturmak ve hükümeti etkilemek konularında avantaj sağlıyor" diye konuştu.
Çelik'e göre, SEKA direnişinin başarıya ulaşması, bölge halkıyla yakalanan dayanışmanın ulusal kamuoyuna taşınmasına ve diğer sendikaların desteğinin sağlanmasına bağlı:
"Bölge halkıyla bütünleşme, ulusal kamuoyunun desteğini de sağlayacak noktaya getirilmeli. Direnişten sonuç alınmasını etkileyecek bir diğer unsur da, diğer sendikaların desteğinin sağlanması ve işçilerin birlikte hareket edebilmesidir." (KÖ/BB)