Paris'te Libya konferansı: Seçime bir ay var

*Fotoğraf: AA (Arşiv). 

Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Libya'nın Aralık ayında seçim yapma planına bağlı kalmasını ve tarihinde yeni bir sayfa açmasını sağlamayı amaçlayan uluslararası bir konferans için Cuma günü Paris'te lider ve diplomatları ağırladı.

Hidrokarbon zengini Kuzey Afrika ülkesi, uzun zamandır lideri Muammer Kaddafi'nin 2011 ayaklanmasında devrilmesinden bu yana, rakip Libya grupları ve silahlı grupların yanı sıra bölgesel güçlerle bir iç savaş yaşıyor.

24 Aralık'ta yapılacak cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimleri, istikrarın yeniden sağlanmasına yardımcı olacak Birleşmiş Milletler planının temel parçalarını oluşturuyor, ancak rakip kamplar arasında gerilimler devam ederken takvim baskı altında.

Al Jazeera'nin analizine göre ayrıca, çeşitli hiziplerin, Avrupa için Akdeniz'i geçmek isteyen göçmenler ve mülteciler için önemli bir çıkış noktası haline gelen bir ülke için bir dönüm noktası olabilecek sonuçlarını tanıyıp tanımayacağına dair korkular da var.

30 ülke ve kuruluş var

Libya'nın komşuları ve çatışma nedeniyle bölünmüş ülkeler de dahil olmak üzere yaklaşık 30 ülke ve kuruluş Paris'te.

Toplantıya katılan kilit oyuncular arasında, ilişkileri geliştirmeyi amaçlayan Fransa ziyaretinde bulunan ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris ve Paris'in Orta Doğu'daki en yakın müttefiklerinden biri olan Mısır Cumhurbaşkanı Abdel Fattah el-Sisi yer alacak.

İsminin verilmemesini isteyen bir Fransız cumhurbaşkanlığı yetkilisi, "Seçimler kapıda ve ülkenin istikrarı tehlikede" dedi.

Bu haftanın başlarında Libya, askeri komutan Halife Haftar ve Kaddafi'nin oğlu Seyfülislam'ın olası cumhurbaşkanlığı tekliflerine ilişkin spekülasyonlarla birlikte seçim adayları tartışmalarıyla başladı.

Takvim de belirsizliğini koruyor - cumhurbaşkanlığı ve parlamento seçimlerinin her ikisi de 24 Aralık'ta yapılacaktı.

Ekim ayı başlarında parlamento, yasama seçimlerini Ocak ayına erteledi, ancak dünya güçleri ve BM seçimlerin aynı anda yapılmasını istiyor.

"Süreci rayından çıkarmak"

Bir Fransız cumhurbaşkanlığı yetkilisi, toplantıdan önce gazetecilere verdiği demeçte, bazı aktörlerin kendi çıkarlarını ilerletmek için belirsizlik yaratmaya hazır olduğunu söyledi. Yetkili, "Açıkçası pusu kurmayı ve seçim sürecini rayından çıkarmayı bekliyorlar" dedi.

Diplomatlar, nihai bir tebliğin potansiyel bozucuları yaptırımlarla karşı karşıya kalabilecekleri konusunda uyarabileceğini söyledi.

Dış güçler ne durumda? 

Elysee yetkilileri, konferansı Fransa, Almanya, İtalya, BM ve Libya'nın kendisinin ortak başkanlığında uluslararası bir çaba olarak sunmak için çok çaba sarf ettiklerini söylediler.

Ancak bu, Nisan ayında yeniden seçilmesi beklenen ve ülkesi Ocak ayında Avrupa Birliği başkanlığını da üstlenecek olan Macron'un yüksek bahisli uluslararası diplomasiye yaptığı son baskını temsil ediyor.

Macron, görev süresinin bir yılı olan Mayıs 2018'de, kilit Libya liderlerini Paris'te o yıl seçim yapmayı kabul ettikleri bir konferans için bir araya getirdi.

O zamandan beri Fransa, Trablus merkezli BM tarafından tanınan Ulusal Anlaşma Hükümeti'ne (GNA) karşı çıkan çatışmada Hafter'i desteklediği yönünde suçlamalarla karşı karşıya kaldı.

Hafter'in doğu merkezli Libya Ulusal Ordusu (LNA), GNA'nın üssü olan Trablus da dahil olmak üzere batı Libya'yı ele geçirmek için geçen yıl başarısız bir askeri kampanya başlattı.

Türkiye, UMH'nin ana askeri destekçisiyken, Birleşik Arap Emirlikleri, Rusya ve Mısır Hafter'i destekliyor.

Rakip taraflar, BM arabuluculuğunun ardından geçen Ekim ayında ateşkes konusunda anlaşmışlardı.

2019 yılında Hafter güçlerinin kullandığı bir üste Fransa'ya ait silahların bulunmasına rağmen Paris iddiaları reddetti.

Fransa cumhurbaşkanlığı yetkilisi, Macron'un konferansın tüm yabancı güçlerin ve paralı askerlerin Libya'dan ayrılmasına yönelik bir planı onaylamasını istediğini söyledi.

Paris başlangıçta yine Al Jazeera'nin haberine göre Türkiye ve Rusya devlet başkanlarının katılmasını amaçladı, ancak hem Ankara hem de Moskova, belki de yabancı güçlerin kaldırılmasıyla ilgili komplikasyonları göstererek alt düzey temsilciler gönderdi.

Rusya'nın Wagner Grubu'ndan paralı askerler, savaşta Moskova, BAE ve Mısır tarafından desteklenen LNA'nın yanında yer alıyor.

Hafter güçlerinin temsilcileri, "Fransa'nın talebi üzerine" "birinci 300 paralı asker ve yabancı savaşçı grubunun" ülkelerine geri gönderileceğini söyledi.

BM, Rusya'nın Wagner grubu, Çad, Sudan ve Suriye de dahil olmak üzere Libya'da 20 bin paralı asker ve yabancı savaşçının konuşlandırıldığını tahmin ediyor.

Ekim ayında yayınlanan bir BM raporu, "üçüncü devletler, yabancı savaşçılar ve paralı askerler dahil tüm tarafların uluslararası insancıl hukuku ihlal ettiğini... ve bazılarının da savaş suçları işlediğini" ortaya koydu.

(PT)