Üniversite öğrencileri öğrenimlerini öngörülen sürelerde bitirememeleri halinde ders kredileri başına artı ücret ödeyecekleri zamlı harçlarla karşı karşıya.
Zamlı harçlar Yükseköğretim Kanunu’nda yapılan değişikliğe dayanıyor. Mersin, Karadeniz Teknik, 19 Mayıs gibi üniversitelerde uygulama başladı. Kimi üniversitelerde henüz net bir açıklama yok.
Öğrenciler uygulamanın kaldırılması için imza kampanyaları başlattı, internet sitesi açtı. Yükseköğretim Kurulu da yazılı açıklamasında hükmün uygulanmaması yönelik karar almalarının mümkün olmadığını, çözümle ilgili hazırladığı öneriyi yetkili mercilerle paylaştığını söyledi.
Halkların Demokratik Partisi Mersin Milletvekili Ertuğrul Kürkçü ve Cumhuriyet Halk Partisi Tekirdağ Milletvekili Emre Köprülü de Milli Eğitim Bakanı Nabi Avcı’nın yanıtlaması istemiyle verdikleri soru önergeleriyle konuyu Meclis’e taşıdı.
bianet’e konuşan öğrenciler yüksek ücretleri ödeme imkanları olmadığını anlattı, harçların tamamen kalkması ve parasız eğitim taleplerini yineledi.
“Katlamalı”dan "zamlı" harçlara
Öğrencilerin “katlamalı harç” dediği uygulama aslında 2011’de gündeme geldi. Yükseköğretim Kanunu’nda yapılan değişiklik belirlenen sürelerde üniversiteyi bitirmeme durumunda yüzde üç yüz zamma varan ödemeler öngörüyordu.
Öğrencilerin tepkileri üzerine bu karar uygulanmadı, uygulanan bazı üniversitelerde de katlamalı olarak yatırılan harçlar iade edildi.
Bakanlar Kurulu 29 Ağustos 2012 tarihli ve “harçların kaldırıldığı” şeklinde duyurulan karar da gündüz öğrenimiyle kısıtlıydı. İkinci öğretim gören öğrenciler harçları ödemeye devam etti. Gündüz öğrenimi (birinci öğrenim) görüp okulu uzatan öğrenciler de katkı payları ödedi.
26 Kasım 2014’te ise Türkiye Sağlık Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) Kurulması ise Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun dokuz maddesinde de değişikliklere yer verdi. Maddelerden biri yüzde üç yüze varan katlamalı harçlara yer veren 46. Madde ile ilgiliydi.
Bu oran yüzde elli olarak sabitlendi:
“ç. Diploma programlarının hazırlık sınıfı eğitimi hariç olmak üzere, iki yıllık önlisans ve dört, beş ve altı yıllık lisans programlarından (açıköğretim programları hariç) bu süreler sonunda mezun olamayan öğrencilerden, ilgili dönem için öngörülen katkı payı ya da öğrenim ücretinin yanı sıra bu maddenin (c) fıkrasına göre hesaplanan kredi başına ödenecek katkı payı veya öğrenim ücreti; dersin alınacağı dönem için belirlenen kredi başına katkı payı veya öğrenim ücretinin yüzde elli fazlası ile hesaplanarak alınır. Çift ana dal programında kayıtlı olan öğrencilerden ise diploma programının öğrenim süresi ve ilave bir yılsonunda bu madde hükümlerine göre katkı payı veya öğrenim ücreti alınır.”
“Uzaklaştırma cezaları okulu uzatıyor”
Değişiklik iyileştirme gibi görünse de bir şekilde okulu uzatan öğrencileri yüksek ödeme tutarları ile karşı karşıya bırakıyor.
Mersin Üniversitesi Gazetecilik Bölümü öğrencisi İsa Uğur Erdoğan da onlardan biri. Üniversitedeki bir eylem nedeniyle aldığı uzaklaştırma cezasına itirazı mahkemece kabul edildi ancak sonuç değişmedi. Zamlı harçlar nedeniyle geçtiğimiz dönem 124 lira ödediği tutar bu dönem 540 liraya çıktı.
“Birinci öğrenim olduğum için 26 kredi üzerinden 7 lira 80 kuruş ödedim. İkinci öğrenimlerin kredi ücretleri daha yüksek olduğu için onlar daha da yüksek miktarlarla karşı karşıya.”
Erdoğan, üniversitelerdeki uzaklaştırma cezalarını ve tutuklu öğrencileri hatırlatarak okulu uzatmak zorunda olan çok sayıda insan olduğunu anlattı.
“ Bu sene Kobanê gündeminden kaynaklı da herkesin gözü kulağı oradaydı. Birçok öğrenci arkadaşlarını kaybetti. Öğrencilerin ders çalışıp başarılı olması zor bir dönemdi.”
Erdoğan, yüksek ücretler nedeniyle okulu bırakmak zorunda kalacak arkadaşları olduğunu anlattı. bu soruna karşı mücadele için de iki yöntem olduğunu söyledi:
“İlki, zamların kaldırılması için okul açılır açılmaz demokratik yollarla tepkimizi göstermek, ki bu da uzaklaştırma cezası almamıza neden olabilir. Diğeri de tekrar sınava girip, aynı bölüme yeniden başlamak.”
“Harç 764 liradan 2400 liraya çıktı”
Karadeniz Teknik Üniversitesi Makine Mühendisliği ikinci öğretimde okuyan Fidel Çakmak 2400 lira ücretle karşı karşıya.
Katlamalı harçların geçtiğimiz dönem gündeme getirildiğini ve tepkileri üzerine ertelendiğini anlatan Çakmak, şimdi de zamlı harçların geldiğini söyledi.
Çakmak, ders kredi ücretlerinin daha yüksek olduğu ikinci öğretimlerde ücretlerin daha da yükseldiğini anlattı:
“İkinci öğretimler zaten harç ödüyordu. Ben 764 lira ödedim geçen dönem. Bizim bölümde birinci öğrenimlerin ders kredisi ücreti 9 lirayken, ikinci öğrenim de bu 38 lira. Sonuçta 2400 lira ücretle karşı karşıyayım.”
“Tüm üniversitelilerin dediği gibi; bunu ödememiz mümkün değil. Bu konuda imza kampanyası başlattık. 12 Şubat Perşembe günü İktisadi ve İdari Fakültesi önünden rektörlük binasına ‘Harçlara karşı büyük yürüyüş’ düzenleyip, rektöre imzaları teslim edeceğiz.”
Rektör sorumluluğu YÖK’e, YÖK Bakanlar Kurulu’na atıyor
Kararın uygulamaya geçirilmesiyle ilgili yetkililerde de bir belirsizlik hakim.
YÖK, yazılı açıklamasında “Yükseköğretim Kurulu olarak bu kanun hükmünün uygulanmamasına yönelik karar alınması mümkün değildir. Bununla birlikte Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı sorunun çözümü için hazırlamış olduğu öneriyi ilgili mercilerle paylaşmaya başlamış olup görüşmeler sürdürülmektedir” dedi.
İstanbul Üniversitesi öğrencisi ve Öğrenci Kolektifleri sözcüsü Bircan Birol rektörlüğün konuyu YÖK’e attığını, YÖK’ün de Bakanlar Kurulu’nu sorumlu gösterdiği anlattı.
Uygulamaya karşı açtıkları bir internet sitesi açtılar.
“Eşit ve parasız eğitim” taleplerini yineleyen Birol, üniversiteliler olarak mücadeleye devam edeceklerini söyledi. (BK)
* YÖK, haberin yayınlanmasının ardından saat 17.30 sularında yaptığı açıklamada konuyla ilgili görüştükleri Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun çözüm için çalışma başlatılması talimatı verdiğini söyledi.