OHAL İnceleme Komisyonu’na Ne Oldu?

CHP İstanbul Milletvekili Onursal Adıgüzel 1 Mart tarihli soru önergesinde “Komisyon kağıt üzerinde mi kaldı?” diye sormuştu. Ne soruya yanıt verildi ne de komisyon kuruldu.

Komisyonun kuruluşuna 2 Ocak 2017 günü Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan başkanlığında toplanan bakanlar kurulunda karar verilmişti. Komisyonun kurulmasına olağanüstü hal döneminde kanun hükmünde kararnameler (KHK) ile yapılan uygulamalarda yaşanan hukuksuzları incelemek için karar alınmıştı. Ardından 23 Ocak’ta Resmi Gazete’de 685 sayılı “Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu Kurulması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname” yayınlandı.

1. Madde’de “Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kurulmuştur” denilmesine karşın komisyon çalışmaya başlamadı; nerede olduğu belli değil.

CHP İstanbul Milletvekili Onursal Adıgüzel konuyla ilgili, 1 Mart 2017 günü Başbakan Binali Yıldırım tarafından yanıtlanması talebiyle bir soru önergesi sundu. Mart ayının bitmek üzere olduğu şu günlerde hâlâ komisyon kurulduğu duyurulmadı. Adıgüzel’i sorusu henüz yanıtlanmadı.

Milletvekili Adıgüzel’in soru önergesi yanıtlanmadı

CHP İstanbul Milletvekili Onursal Adıgüzel 1 Mart tarihli soru önergesinde “Komisyon kağıt üzerinde mi kaldı?” diye sormuştu. Soru önergesinde komisyon ile ilgili çekinceler dile getirildi.

“Komisyonun tarafsızlığına, bağımsızlığına yönelik kaygıları ve yalnızca 7 üyeden oluşan komisyonun on binlerce dosyayı nasıl sonuca bağlayacağına ilişkin komisyonun işlevine dair soru işaretlerini bir tarafa bırakırsak, yaşanan mağduriyetlere çözüm üretmek vaadiyle kurulan komisyonun henüz faaliyete geçmemiş olması kaygıları derinleştirmektedir.”

Adıgüzel: KHK fırsatçılığı

bianet’e konuşan Adıgüzel, soru önergesinin iç tüzükte belirtilen süre bitmesine karşın henüz yanıtlanmadığını ifade etti. Sürecin mağdurlarından hergün pek çok telefon aldıklarını dolayısıyla komisyonun üye seçimi ve işleyişiyle ilgili çekinceleri olmasına rağmen söz verildiği gibi kurulması gerektiğini söyledi.

“Suçunun ne olduğunu bilmeyen, suçluluğu hiçbir mahkeme tarafından kanıtlanmamış binlerce insan var. Suçlular ortaya çıkarılsın ve gerekli yaptırım uygulansın diyoruz. Ancak geçmişte zaten FETÖ uygulamalarıyla yok sayılmış, mağdur edilmiş ikinci kez bu süreçte mağdur edilen insanların sayısı çok fazla. Barış isteyen akademisyenler, suçsuz olduğuna kefil olabileceğimiz gazeteciler, memurlar hepsi bir KHK fırsatçılığıyla mağdur edildi. Bu vicdansızlık.”

“AİHM için iç hukuk yollarının bitirilmesi gerekiyor ama”

Adıgüzel mağdurların mahkemeye erişim hakkı, suçluluğunu kanıtlama hakkı olduğunu düşündüğü için bu komisyonun takipçisi olacaklarını söyledi.

“KHK işlemlerini sorgulamak için yapılan hukuki başvurular var ancak karar yok. AİHM’e gidebilmeleri için buradaki yargı yolunun tüketilmesi koşulu var. Bu insanlar hukuki yolları kullanıp okudukları, emek verdikleri işlerine geri dönebilmek istiyorlar. Komisyonun kurulmasının yanı sıra, objektif gerçekleşmesini talep ediyoruz.”

Bozdağ bir ay önce “15 günde kurulacak” demişti

Bir ay koşulunun üzerinden aşılmasının ardından 1 Mart’ta Strazburg ziyaretinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komistesi’ne konuşması sırasında Adalet Bakanı Bekir Bozdağ “komisyon üyelerinin 15 gün içinde atanacağını açıkladığı biliniyordu. Ancak hâlâ komisyonun kuruluşuna ve üyelere dair bir açıklama yapılmadı.

Komisyonlara başvuru tarihi Haziran'ı bulabilir

Komisyonun bağımsız üyelerden oluşması, usül ve işleyişi üzerine önemli değerlendirmeler kaleme alınmıştı. Bunlardan birinde Kerem Altıparmak inceleme komisyonunu kararlarının etkili bir hukuk yolu olarak kabul edilmesinin hükümete 2-3 yıldan 10 yıla kadar sürebilecek bir zaman kazandıracağını ifade etmişti. Komisyonun kurulmasının geciktirilmesi de bu konudaki değerlendirmeleri güçlendiriyor.

Resmi Gazete’de Komisyonun başvuru almaya başlayacağı tarihin 6 ay içerisinde başkanlık tarafından duyurulacağı söylenmişti.

Cumhuriyet gazetesinden Sinan Tartanoğlu’nun haberine göre Mart ayının ikinci haftasında il OHAL bürolarına Başbakanlık’tan talimat iletildi. Talimatta, komisyonun, itiraz başvrularını almaya Başbakanlık duyurusundan sonra başlanabileceği hatırlatılıyor.

“Başvuruların başlama tarihinin KHK’nin yayımlandığı tarih olan 23 Ocak’tan sonraki 6 ay içinde Başbakanlık tarafından duyurulacağı belirtildi. Başvuruların başlama tarihinin KHK’nin yayımlandığı tarih olan 23 Ocak’tan sonraki 6 ay içinde Başbakanlık tarafından duyurulacağı belirtildi. Yani Başbakanlık talimatı ile, 118 bin 621 kişiyi ilgilendiren başvuru işlemlerinin haziran sonunu bulabileceği duyuruldu.”

Yasaya göre yazılı soru önergesine kaç günde yanıt verilmeli

TBMM’nin İç Tüzüğü’nün 99. maddesine göre yazılı soru önergelerinin ilgili makam tarafından 15 gün içinde yanıtlanması gerekiyor. Bu süre zarfında yanıtlanmayan yazılı soru önergeleri hakkında Meclis Başkanı’nın ilgili Başbakanı veya ilgili bakanları uyarma yetkisi var. Bu uyarının ardından verilen 10 günlük ek süre içinde de yanıt gelmezse, söz konusu yazılı soru önergeleri gelen kağıtlar listesinde “yanıtlanmadı” ibaresiyle yayınlanıyor.

Ne olmuştu?

15 Temmuz Darbe Girişimi sonrası Olağanüstü Hal ilanının ardından onbinlerce kamu görevlisi kamu hizmetinden çıkarıldı. Sendika, federasyon ve konfederasyon, özel sağlık kuruluşu, özel öğretim kurumu, vakıf yükseköğretim kurumu, özel radyo ve televizyon kuruluşu, gazete ve dergi, haber ajansı, yayınevi ve dağıtım kanalı KHKlarla kapatıldı. Dernek ve vakıfların faaliyetleri durduruldu.

24 Temmuz 2016’da OHAL işlemlerinin, ihraç ve açığa alma şikâyetlerinin de incelenmesi için Başbakanlık tarafından OHAL Koordinasyon Kurulu oluşturuldu.

Kişi ve kurumlarca yapılan hukuki başvurular karşılıksız kaldıkça kamuoyunda ve uluslararası gözlemcilerin değerlendirmelerinde konuyla ilgili eleştiriler arttı. Bunun üzerine itirazları değerlendirmek üzere 23 Ocak’ta Olağanüstü Hal İşlemleri İnceleme Komisyonu kurulduğu Resmi Gazete’de yayınlandı. (CK/HK)