SAMER-Sosyal ve Siyasal Araştırma Merkezi, Diyarbakır’da Kanun Hükmünde Kararnameler (KHK) ile ihraçlara dair bir rapor yayınladı.
“İhraçlar ve İhraçla Yaşama Deneyimleri: Diyarbakır Örneği” başlıklı 21 sayfalık raporun ilk bölümü görevlerinden ihraç edilen 18’i erkek, 22’si kadın olmak üzere toplam 40 kişi ile görüşmeler, içeriyor.
İkinci bölümünde ise doğu ve Güneydoğu Anadolu'da kapatılan kurum ve ihraçlara ilişkin bilgiler yer alıyor.
Rapor, ihraçların ihraçların kısa zamanda çözülmesi zor görünen oldukça ciddi hukuki, toplumsal, ekonomik ve psikolojik sorunlara yol açtığını belirtiyor.
Çalışmada; ihraç yanında kurum kapatmaları ve medya yasakları nedeniyle, bölgede örgütlenme ile basın ve düşünce özgürlüğü alanında da ciddi bir daralmanın olduğunun gözlemlendiğine dikkat çekiyor.
40 kişiden 12’si iş bulabildi
Rapor, görüşme yapılan 40 kişinin ortak özelliklerini şöyle sıralıyor:
* Hepsi çalışma dallarıyla ilişkili birer sendikaya üyeler.
* Niçin ihraç edildiklerini bilmiyorlar, İhraç sonrasında herhangi bir sebep bildirimi ve tebligat almamışlar.
*İhraçların sebebi olarak muhalif duruşlarını görmekteler ve sendikal örgütlülüklerinin hedef alındığını düşünüyorlar.
* İhraçları hak gaspı olarak tanımlıyorlar.
* İhraç sonrası hukuki mücadelelerini sendika çatısı altında sürdürüyorlar.
* İhraç sonrası sosyo-ekonomik problemler yaşadıklarını ifade ediyorlar.
* İhraçla mağduriyetin salt kendilerini değil bakmakla yükümlü olduklarını kişileri de kapsadığını belirtiyorlar.
Rapora göre görüşülen 40 kişiden sadece 12’si (yüzde 30’u) iş bulabilmiş, çalışabilen 12 kişi arasından sadece 4’ü (yüzde 10) kendi alanında iş bulabilmiştir.
“Listelerde ismimi okudum”
Raporda yer alan bilgilere göre görüşmeciler, “ihraç edilme sebebinizi biliyor musunuz?” sorusuna; neden ihraç edildiklerini bilmedikleri yanıtını verdi. Görüşmecilerin büyük çoğunluğu ihraç sebebi olarak “muhalif oldukları, muhalif sendikaya üye oldukları ve iktidar partisi destekçisi olmadıkları için ihraç edildiklerini” düşünüyor.
Öğretmen S.G. (33 yaşında): İhraç edilen birçok insan gibi ben de neden ihraç edildiğimi bilmiyorum.
Sosyal Hizmet Uzmanı A.S. (32 yaşında) : Bilmiyorum, herhangi bir açıklama ya da bilgilendirme olmadan listelerde ismimi okudum. Herhangi bir bilgi sunulmadı.
"KHK çıksa 'Ben var mıyım' diye bakardım"
“İhraç edildiğinizi öğrendiğinizde ilk tepkiniz ne oldu, neler hissettiniz?” sorusuna ise görüşmecilerin tamamı bir ihraç dalgasını beklediklerini, buna rağmen ihraç listesinde isimlerini ilk gördüklerinde kısa süreli de olsa bir şaşkınlık, bir şok hali ve burukluk yaşadıklarını belirtti.
Belediye personeli S.Z. (45 yaşında): Beklediğimiz bir şey olsa da şok oldum… İlk aklıma gelen çocuklarım ne olacak oldu. Oğlumu nişanlayacaktım, kızım fen lisesini kazanmıştı... Onların hayalleri için çalışıyordum. Atanamayan kızıma katkı sunuyordum. Şimdi ne olacak dedim... Sonra krediyle aldığım ev ne olacak dedim. Bu maaşla ev kredimi ödüyordum. Şimdi ben de evi satışa çıkarmışım… TV’de ne zaman bir KHK çıktı haberi gelse hemen internette ben var mıyım diye bakardım diğer arkadaşlar gibi.
“Birden erkeğe bağımlı olduk”
Çalışma, ihraç edilen kadınların ekonomik özgürlüklerini yitirmelerine neden olan ihraçlarla eve kapatılma, geleneksel rollere dönme sorunuyla yüz yüze kaldıklarını beyan ettiklerini belirtiyor.
Belediye personeli S.Z. (45 yaşında) : Ekonomik özgürlüğümüz elimizdeyken, birden eşlerimize, erkeğe bağımlı olduk bu çok zor geliyor bana. Güçlü durmaya çalışıyorum ama ister istemez etkileniyorum. Maddi kaynağım olmadığı için dışarıda buluşma, bir yerlerde oturma sosyal aktivitelerde bulunma koşulum azaldı artık dışarı daha az çıkıyorum. Evimi satılığa çıkardım. Satınca kredi borcunu ödeyeceğim… Hâlâ oğlum nişanlanamadı, Fen lisesine giden kızımı ETÜD merkezine yazamadım hep “Anne tüm arkadaşlarım gidiyor.’’ diyor ama ben onu gönderemiyorum...
İki bölgede toplam 16 bin 413 ihraç
Rapora göre Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde KHK ile ihraçlara ve kapatılmalara dair veriler şöyle:
* 16 bin 413 kişi kamudan ihraç edildi;
* 463 Dernek , 11 Sağlık kurumu , 139 Okul , 26 Öğrenci yurdu , 27 Vakıf , 20 Gazete , 2 Üniversite , 3 TV kanalı , 1 Radyo 3 Haber Ajansı kanalı kapatıldı.
* Farklı KHK’lerle ihraç edilen kamu personellerinin 269’u iade edildi;
* Kapatılan okulların 12’si, derneklerin 49’u, vakıfların 4’ü ve gazetelerin 7’si yeniden faaliyete girdi. (BK)
* Raporun tamamına buradan ulaşabilirsiniz.