Mesela Fabrikada Öyle İşler Oluyor ki...
Ama çocuklarla babaları arasında bir fark var, baba Çoruhlu çalıştığı 27 yıl boyunca sendika üyeliği de yapmış aynı zamanda. Çocuklar ise yıllardır çalıştıkları halde sendikanın ne olduğundan bile habersizmiş.
Hayatı işçilikle geçen Çoruhlu, çalıştığı fabrikanın özelleştirilmesinden, emeklilik hayatına, sendikacılığa kadar sorularımızı yanıtladı:
"Bazen 12 bazen de 24 saat çalışıyordum..."
İşiniz nasıldı, neler yapıyordunuz? Mesela bir gününüzü anlatabilir misiniz?
Bana votka geliyordu, ben de onu filtre yapıyordum. Filtreden sonra şişelemeye geçiyorduk... Sabahleyin kartı basıp fabrikaya giriyorduk, sonra da işimin başına geçip akşama kadar bir depodan bir depoya filtre yapıyordum. Bazen 8 saat, bazen 12 saat, bazen de 24 saat...
Siz 24 yıl Tekel fabrikasında çalışmışsınız... Sizce özelleştirilirse işçiler nasıl sorunlarla karşılaşabilir?
İşçilerin etkilenmesi şöyle olur; devlet önceden lakayt davranıyordu, özelleşirse haliyle işler biraz daha sıkı denetlenecek... İşçiler için bu kötü olur. Devletin etkili olduğu dönemdeki serbestlik dönemi bitecek işçiler için.
Şimdi serbestler mi ki?
Tabii. Devlet önem vermiyor... Mesela siz amirsiniz, ben de buranın yerlisi. O zaman sen bana karşı pasif kalmak zorundasın, ama özelleşirse bunlar olmaz.
Peki özelleştiğinde işçileri işten çıkarılmaları daha kolay olmaz mı? İşçilerin hayatı bir patronun keyfiyetine kalmaz mı?
Bu özel sektörle devletin anlaşmasına bağlı. İşçilerin illaki böyle bir korkusu vardır... Hem işini namusluca yaptığında niye seni çıkarsınlar ki... Ama şunu söyleyeyim, özelleştirme senin benim için çok hayırlı olur... En azından götüreni durdurur...
"Namusluca çalıştığında kim işten çıkarabilir ki" diyorsunuz, ama kim işçilerin namusluca çalıştığına karar verecek... Yine patron bu kararı vermeyecek mi?
Haliyle patronun gözleri var, o karar verecek...
Siz 27 yıl sendikaya üye olmuşsunuz, sendikaya üye olmak size ne kazandırdı, avantajları nelerdi?
Sendika bana sözleşme hakkı verdi... Benim konuşamadığımı onlar konuştu.
İşçiler genellikle sendikaya üye olmaya nasıl bakıyorlar?
Benim çalıştığım müddetçe herkes iyi bakıyordu. Sendikalar şimdi çok pasif duruma düştüler, o nedenle şimdiki işçiler nasıl bakıyor bilemem.
Eskiden üyesi olduğunuz sendika (Türkiye Tütün Müskirat Gıda ve Yardımcı İşçileri Sendikası / Tek Gıda-İş) özelleştirmeye karşı çıkıyor ama siz destekliyorsunuz...
Evet, sendika ile çatışıyorum ama şimdiki sendikacılar çıkar için sendikacılık yapıyor... Ama bizim zamanımızdaki sendikacılar böyle değildi...
Şimdiki sendikacılar ne çıkar alıyor?
Toplanan meblağı ağalar yiyor içiyor... Bu yüzden devletin sendikaları denetlemesi lazım...
Çocuklarınız ne iş yapıyor?
Dört çocuğum var, dördü de işçi. Konfeksiyonda çalışıyorlar...
Onların çalışma koşulları nasıl, sendikal hakları var mı mesela?
Hayır hiç hakları yok... Onlar benim işçilik dönemimden çok kötü durumda. Mesela patrona karşı herhangi bir şey yapamıyorlar. Ama biz arkadaşlarımıza haksızlık yapıldığında hep birlikte karşı çıkıyorduk. Allaha şükürler olsun bu zamana kadar herhangi bir hakkımızın yenildiğine şahit olmadım...
Çocuklarınız sendikalara nasıl bakıyor? Siz onlarla bu konuları konuşuyor musunuz? Sendikaya üye olun diyor musunuz mesela?
Benim çocuklarım atölyede çalışıyor ama onların da hakları yeniyor. Mesela bir örnek vereyim: Benim çocuğumun bir tanesi 8 senedir sendikasız ve sigortasız çalışıyor. Çocuklarıma sendikaya üye olun dediğimi söylersem yalan olur. Demek lazım tabii. Onlar da bunun pek farkında değil maalesef.
Şimdiye kadar neden uyarmadınız?
Cahilliğimize sayın.
Başta isminizi söylemek istemediniz... Diğer işçiler de bu konuda çekiniyor. Bunun nedeni ne?
Mesela fabrikada öyle işler oluyor ki, ustabaşı veya patron babasının çiftliği gibi kullanabiliyor. Yarın diyelim ki haber çıkacak, amiri gelecek ve diyecek sen buraya röportaj vermişsin, burası babanın çiftliği mi? Böylece oradan alıp daha başka bir yere gönderecek veya işine son verecek?
İşçilerin konuşmaları hakları değil mi?
Valla haklarıdır ama "Hakkı değil İsmail" oluyor işte...(HA/NK/BB)