"Memleketin Halini Görmüyor musun?", "Anormallik Yok!"

Mahalleli, 17 Ağustos 1999 depreminden sonra bir hafta bahçesinde yattığı Bahçelievler Adnan Menderes Anadolu Lisesi'ne bu kez referandum için geldi.

Lisenin girişinde Atatürk büstünün yanında Adnan Menderes'in portresi, onun altında sandıkların hangi katta olduğunu gösteren kağıt asılı. Sandığı bulmak için önce Menderes resminin altında durmak gerekiyor.

Saat 11.00'de oy kullanmaya gelenlerin çoğunluğu, 50 ila 60 yaş civarındaydı; genç pek yoktu. Lenslerimi takmayı unuttuğum için sandık numaramı bulmama yardım eden 60 yaşlarındaki emekli bir kadın, "Vah vah bu yaşta kör kalmışsın" dedikten sonra, hayır oyu kullanmam için beni ikna etmeye çalıştı. Etrafımı görmediğim için herhalde, "tehlikenin farkında olmadığımı" ekleyip, tarih kitabından ezbere okur gibi şeriat tehlikesinden, "Atatürk'ün vatanı ne zorluklarla kurtardığından" bahsetti.

Okula gelirken birkaç adamın ellerinde ayakkabı kutularıyla sokağın diğer başındaki camiye doğru yürüdüğünü görüp, oyların çalındığına kesin olarak inanan komşumuz, "Oyuna sahip çık" diyerek beni uyardı. Yanındaki diğer bir kadın, "Ben de gördüm" diyerek, oyların çalındığına şahitlik ediyordu. Yedi yıldır her müşteriye, sattığı ürünlerle birlikte, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) propagandası yapan köşedeki bakkal ise bütün tanıdıklara "Evet diyeceksin, değil mi?" diye soruyordu.

Rakısına iddia

Okulun kapısında iki - üç kadın "Hayırlı bayramlar" diyerek bayramlaşırken, yanımızdan genç bir çift geçti. Adam kolunu sıkıca kavradığı türbanlı karısına "En iyisi hayır demek, evet dersek hayatımızı mahvedecek bunlar" diyordu; kadın sesini çıkarmadı.

Yaşı daha genç, 20 ila 30 arasında olanlar, saat 12.00'yi geçtikten sonra tek tük sandığa gelmeye başladı. Yağmura söylenen genç bir erkek, tatil günü referandum yapılmasına da söyleniyordu. Oylarının ne olduğunu sorunca üç arkadaştan biri "evet", diğeri "hayır", söylenen ise "boykot" diye yanıt verdi. Paketten haberli değillermiş pek, "rakısına" iddiaya girmişler; boykotçu olan, boykot hesabının adil yapılamayacağına da söyleniyordu.

Kuyumcu ve 29 yaşında olduğunu söyleyen bir erkek paketi okumadığını ama oyunun evet olduğunu açıkladı. Birkaç yaş küçük kız kardeşi, "Emeklilik yaşını 60'a çıkarıyorlarmış anayasada" deyip, "hayır" oyu kullanacağını söyledi.

Kavga ediyoruz ama normal

Oyumu kullandığımsaat 11.00 sıralarında, 1211 numaralı sandık başkanı, sandığın 410 kayıtlı seçmeninden 80'inin oy kullandığını söyledi: "Herşey normal, anormallik yok."

AKP'li ve CHP'li sandık görevlileri "Gerçi biz ara ara tartışıyoruz ama zaten bu da normal" dedi.

Birkaç kişi dışında oyunun rengini açıklamak isteyen azdı; açıkça "sana ne" diyen de çıktı, hiç cevap vermeden geçen de... Kimi tekinsiz biriyle karşılaşmış gibi "Kimsiniz?" diye sordu. 50 yaşlarında bir kadına gazeteci olduğumu söyleyerek, oyunu sorduğumda, "Oyumu açık etmem, eşkıyalar dolaşıyor etrafta" dedi. "Eşkıyalar kim?" sorusuna azarlayan tonda cevap verdi; "Memleketin halini görmüyor musun?" (SP)