BAHAR ŞİMŞEK'İN SEÇTİKLERİ
Medya Kitaplığı
Film, Biçim ve Kültür
Robert P. Kolker (Çev. Fuat Ertınaz, Ali Güney, Zeynep Özen, vd)
Yayınevi: De Ki, Tarihi: Nisan 2011
Yalnızlık Sineması (Öteki, 1999) ve Değişen Bakış (De Ki, 2010) kitaplarıyla tanıdığımız Robert P. Kolker, Film, Biçim ve Kültür ile bir kez daha, kapsamlı bir araştırmayla karşımıza çıkıyor. İmgenin gücü odağında geliştirilen Değişen Bakış'tan sonra bu yeni metin, "Görüntü ve Gerçeklik", "Biçimsel Yapılar: Filmler Öykülerini Nasıl Anlatırlar", "Blokları Oluşturmak I: Çekim", "Blokları Oluşturmak II: Kurgu", "Sinemanın Öykü Anlatıcıları I: Yaratıcılık Olarak İşbirliği, Yaratıcı Ekip", "Sinemanın Öykü Anlatıcıları II: Yönetmen ve Avrupalı Kökenler", "Kültürel Pratik Olarak Film: Kültür Alanında Sinema, Metin Olarak Kültür", "Sinemanın Anlattığı Öyküler I: Temel Anlatılar ve Baskın Kurmacalar", "Sinemanın Anlattığı Türler II" başlıklarıyla hayli geniş bir perspektif sunmakta.
Filmde Yöntem ve Eleştiri
Ertan Yılmaz (Der. & Çev.)
Yayınevi: De Ki, Tarihi: Nisan 2011
Ali Karadoğan editörlüğünde şekillenen sinema dizisinde yayımladığı temel metinlerle alana ciddi bir katkı sunan De Ki yayıncılığın Nisan ayında bastığı iki kitaptan birisi olan Film Yöntem ve Eleştiri, Ertan Yılmaz'ın Griffith'ten Eisenstein'a, Bazin'den Bodrwell'e, Elsaesser'den Nowell-Smith'e, Cahiers du Cinema'dan Peter Wollen'a film teorisyenlerinin metinlerinden derlediği kapsamlı bir çalışma. Beş ana başlık altında şekillendirilen bölümler (Sinema Kuramları, Tür Eleştirisi, Biçimsel Eleştiri, Mizansen Eleştirisi, Yapısalcı Eleştiri) sinema tarihinin kilometre taşı olan tartışmaları sunarken, dünden bugüne yaşanan değişimin gözlemlenebileceği tarihsel bir perspektif de sunmakta..
Benden Önce Bir Başkası
Nurdan Gürbilek
Yayınevi: Metis Tarihi: Mart 2011
Bugüne kadar yayınlanmış eserleri ile metinlerarası okumayla ilgilenen pek çok araştırmacının çalışmalarına ışık tutmuş Nurdan Gürbilek, Türk edebiyatı üzerine yazılarını yeni bir yöntemle sürdürüyor. Türk edebiyatı üzerindeki gölgeyle başlayan yolculuğu (Yer Değiştiren Gölge), edebiyata yön veren endişenin (Kör Ayna Kayıp Şarkı) izinde, edebiyatın dışlanmışlıkla kesiştiği alana (Mağdurun Dili) varmıştı. Şimdi ise Türk edebiyatının kilometre taşı olan metinleri başka metinler ışığında okuyor Gürbilek. Gürbilek'in yönteminin ve analizlerinin kapsayıcılığı, metinlerini yalnızca edebiyat incelemeleri olmanın ötesine taşımakta. Bu anlamda, kültürel çalışmalar şemsiyesi altında başvurulabilecek güçlü bir metinle daha karşı karşıya olduğumuz açık.
sinecine 3
Kolektif
Yayınevi: Dipnot Tarihi: Mart 2011
Yayın hayatına geçtiğimiz sene Mart ayınca başlayan hakemli sinema dergisi sinecine, 3. sayısı ile okuyucularıyla buluştu. Türkçe/İngilizce yayınlanan derginin bu sayısında Yeni Türk sinemasında karşımıza sıkça çıkmaya başlayan balık imgesini, Türkiye sinemasında transeksüel ve travesti kurgusuna dair mekânsal tercihleri, Semih Kaplanoğlu'nun Yusuf üçlemesinden tanıdığımız kadınların temsilini problematize eden makalelerin yanı sıra; postmodern film kavramsallaştırmasına dair eleştirel bir metin ve Thomas Elsaesser'in "Akıl Oyunları" makalesi yer alıyor. Film çalışmaları üzerine akademik çalışma yürütmek isteyenlerin çalışmalarında başvurabilecekleri kapsamlı araştırmalar, sinemaseverler için de renkli bir okuma imkânı sunmakta.
Blogdan Al Haberi: Demokrasi ve Gazeteciliğin Geleceği Üzerine
Zeynep Atikkan & Aslı Tunç
Yayınevi: YKY Tarihi: Mart 2011
Yazılı basın organları ile internet haberciliği arasındaki ilişkinin doğasına dair tartışmalar süregiderken, dünya gündemini sarsan Tahrir Meydanı, on yıllık bir tarihi olan blogların nüfuzunu bir kez daha gözler önüne serdi. Wikileaks ile beraber rüştünü ispatlayan dönüşüme dair bir araştırma yürüten Zeynep Atikkan ve Aslı Tunç, öngörülmez bir hızda gelişen "siber devrim"in dışında kalmanın bedelinin yaşam alanlarının sınırlanmasıyla açıklıyor. ABD'den Mısır'a, Türkiye'den Endonezya'ya varıncaya değin, dünyanın en ünlü blogcularıyla ve dijital medya uzmanlarıyla söyleşiler yapan Atikkan ve Tunç, bu yeni medya sistemini anlamaya yönelik analizleriyle kuramsal araştırma yapmak isteyenlerin yanı sıra blog takipçileri için de kapsamlı bir çerçeve sunmakta
Neden Psikanaliz: Üç Müdahale
Alenka Zupancic (Çev. Barış Engin Aksoy)
Yayınevi: Metis, Tarihi: Şubat 2011
Son yıllarda kültürel çalışmalar ekseninde pek çok çalışmada karşımıza çıkan psikanaliz eleştirisine dair öncü bir metin olan Neden Psikanaliz'i anlatmak için tanıtım bülteninin duru ve açık izahına başvurmak yeterli olacaktır: "...psikanaliz asıl gücünü ve verimini başka 'disiplinler' veya alanlarla kurduğu diyaloğa borçludur. Psikanaliz asla bireyler ve onların mahrem sayılabilecek sorunlarıyla ilgili değildir: Tedavi etmek amacıyla bireyi topluma uyumlu kılmayı, 'burjuva rüyasının garantörü' olmayı reddeden temel bir psikanaliz damarı vardır. Neden Psikanaliz'in ontoloji, pratik felsefe ve estetik alanlarına yaptığı 'üç müdahale' işte bu damarı berraklaştırmayı amaçlıyor".
Şehre Göçen Eşek: Popüler Kültür, Mizah ve Tarih
Levent Cantek
Yayınevi: İletişim Tarihi: Şubat 2011
Türkiye'de mizah dergileri ve yayıncılığının tarihi ve gelişimi üzerine çalışmalarıyla tanıdığımız Levent Cantek, Türkiye'de Çizgi Roman (1996/2002), Markopaşa, Bir Mizah ve Muhalefet Efsanesi (2001), Karaoğlan, Erotik ve Milliyetçi Bir İkon (2003), Çizgili Hayat Kılavuzu (der., 2002/2004), Çizgili Kenar Notları (der., 2007), Cumhuriyetin Büluğ Çağı (2008) adlı çalışmalarının ardından "popüler kültürün erken çağına, kültür endüstrisinin palazlanmasından önceki zamanlarına eğildiği" yeni kitabında "mizahın nasıl etkili bir 'çaktırmadan direniş' yolu olduğuna dikkat çekiyor". Alt-kültürün kudretinden emin, 1940-1970 arası zaman diliminin popüler kültür olgularının çeşinisini sunan Cantek, 'gündem' yaratma gücünü her geçen gün arttıran dizilere uzanan geniş bir alanda geliştiriyor metnini. Bu amaçla Akbaba, Nuh'un Gemisi, Gırgır gibi efsanevî mizah dergileri, çizgi romanda kadın imgeleri, siyasal kültüre işlemiş tahkir geleneği, halk terbiyesi ritüelleri, köy/köylü imgelerinin inşası ve değişimi gibi temaları irdeleyen Cantek, "Mizah Mahallesinde Aylak Aylak..." bölümünde, Türkiye'de mizahın üreticileri, mecraları, figürleri üzerine fikirlerine yer veriyor.
Medya ve İletişim Sosyolojisi
Éric Maigret (çev. Halime Yücel)
Yayınevi: İletişim Tarihi: Şubat 2011
Günümüz koşullarında gelişen kitle iletişim teknolojilerinin gündem yaratmakta ve yönlendirmekteki etkisi, medya çalışmalarının başlıca sorunsalı olarak karşımıza çıkmakta. Söz konusu etkinin izlerine, toplumsal inşa gibi makro odaklardan kişilerarası iletişim gibi mikro alanlara geniş bir yelpazede rastlamaktayız. Halihazırda ehemmiyetini koruyan bu durumun kavramsallaştırmasına dair tartışmalarının güçlü isimlerinden birisi olan sosyolog Eric Maigret, Medya ve İletişim Sosyolojisi kitabında, "kökleri Amerikan ampirik ekolüyle Frankfurt Okulu'nun kimi zaman kesişen tezlerine, Habermas ve Habermas sonrası kamusal alan kuramlarına, etkileşimciliğe, yapısalcı kuramlara, kültürel çalışmalara uzanan iletişim sosyolojisi"ne dayanan metadolojisiyle özgün bir yaklaşım sergilemekte. Teşhisi meşakkatli medya ve iletişimin bu büyük atılım sürecini Amerikan pragmatist vizyonunu da ele alarak inceleyen Maigret'in eseri, iletişim öğrencileri için olduğu kadar alanda çalışmalar yürüten herkes için başucu kaynağı olma niteliğini taşıyor.
Türk ve Dünya Sineması Üzerine Sentezler
Seçil Büker (der.)
Yayınevi: Parşömen Tarih: Şubat 2011
Türkiye'de sinema ve film çalışmaları üzerinde çalışmalar sürdüren genç akademisyenlerin yükseklisans ve doktora tezlerinden derlenen Türk ve Dünya Sineması Üzerine Sentezler sinema üzerine okumayı ve düşünmeyi seven izleyiciler için "kavramlar, kuramlar ve tartışmalar eşiliğinde zengin ve çok boyutlu bir okuma olanağı verebilecek" bir derleme olarak karşımıza çıkmakta. Derlemeye katkı sunan Elif Kurtoğlu, Çağrı İnceoğlu, Hakkı Başgüney, T. Emre Yıldırım, Galip Deniz Altınay, Tuğba Elmacı, Ala Sivas, Serpil Baydak, Behice Pehlivan, Evren Barın Egrik, Funda Masdar, Eren Yüksel, Işıl Sönmez, Ece Deliormanlı, Fatma Serdaroğlu, Tuna Başaran, Nilay Ulusoy Önbayrak ve Fasih Sayın'ın çalışmaları geliştirilmeye açık yapıları ve akademik donanımlarıyla okuyucuya zengin bir bakış açısı sunmakta.
Dario Argento: Korku ve Gerilim Filmlerinde İtalyan Dokunuşu
James Gracey (çev. Zeynep Gül)
Yayınevi: Kalkeodon Tarihi: Ocak 2011
İtalyan sinemasında korku türünün önce gelen isimlerinden olan Dario Argento, kendine özgü sinematografik inşasıyla dünyanın her köşesinde ses getiren bir yönetmen olmayı başarmış bir isim. "Özenle hazırlanmış set bölümleri ve baş döndürücü sinema sanatçılığı[nın] kan ve gücün kakofonisinde" çarpıştığı sinema anlayışıyla Argento "İtalyan Hitchcock" olarak anılmaya hak kazanmıştır. "Durmaksızın avının beşinde dolaşan bir silah [kamera]"ın hedefindeki, "çekici kadın kurbanlar"ın "soyut dehşetin içine" aktığı Argento filmleri, "sabit doğrusallık, odaklanmış akış, anlatı ve mantıkla" özdeşleşen Hitchcock sinemasından farklılaşarak, "atmosfer, teknik yetenek ve provokatif betimlemeler"in ön plana çıkmaktadır. Bu ayrıksılığın Argento'nun filmleri özelinde derinleştirildiği James Gracey çalışması, sinemanın ayrıksı yönetmenlerinden Argento sinemasının başarılı bir panoramasını sunmakta.
Cumhuriyet Döneminde İletişim: Kurumlar Kültürler
Nazife Güngör (der.)
Yayınevi: Siyasal Tarihi: Ocak 2011-02-11
İletişim ve medyanın toplumsal yapı üzerinde etkisinin kabul edildiği ve tartışmalı olguların önemini koruduğu günümüz koşullarında devletlerin bekası hizmetinde geliştirilmiş iletişim teknolojileri politikaları üzerine çalışmaların varlığı kaçınılmaz bir hal almakta. Bu minvalde, Türkiye Cumhuriyeti'nin yapılandırılması sürecinde kullanılan yöntemler ve politikalara dair bir analiz sunan Cumhuriyet Döneminde İletişim adlı derleme, şu ana kadar farklı derlemelerde ve yayınlarda rastladığımız Cumhuriyet'in iletişim politikalarına dair kapsayıcı bir çerçeve sunmakta. "Yeni siyasal sistemine uygun bir iktisadi sisteme, uygun bir toplumsal örgütlenme biçimine ve uygun bir kültürel yapılanmanın gerçekleştirilmesine" ihtiyaç duyan yeni devlet, modernleşme projesinin önemli bir ayağı olarak gördüğü basın aracılığıyla içeride ve dışarıda "tanınmayı ve benimsemeyi" amaçlamıştır. Bu amaca hizmet eden politikaların maddi pratiklerdeki karşılığına dair bir tablo sunan derleme, ardılı olacak metinler için de referans olma niteliğini taşımakta.
Reklam Çekicilikleri: Cinsellik, Mizah, Korku
Müge Elden & Uğur Bakır
Yayınevi: İletişim Tarihi: Eylül 2010
Kitle iletişim araçlarının ekseriyetinde dikkat çekme ve iknaya amade olarak karşımıza çıkan cinsellik, mizah ve korkunun reklamlardaki kullanımını odaklarına alan Müge Elden ve Uğur Bakır, reklamda mesaj ve etkinin niteliğine dair kavramsal bir çerçeve sunduktan sonra, bu etkinin "çekicilik" teması etrafında örgütlenişiyle tartışmalarını geliştirmekte. "Tüketici kitlesinin, yani aşağı yukarı bütün toplumun fiziksel, psikolojik ve sosyal gereksinimlerine ustaca seslenen reklamlar[ın], eksikleri gerekirse mucizeler yaratarak giderme vaadiyle, tüketim konusundaki tercihleri yönlendirdikleri" göz önünde bulundurulduğunda, çalışmanın önemi gözler önüne serilmekte. Tüketici yönelimi üzerinde belirleyici olan, "çekiciliği"nin beslendiği cinsellik, mizah ve korku faktörlerinin toplumsal alandaki karşılığı aracılığıyla, bir ürünün diğerini tercihini olası kılan vaadin kökenlerini incelemeyen metin, alana dair zevkli bir okuma sunmakta.
Taşrada Var Bir Zaman
Z. Tül Süalp Akbal & Aslı Güneş (der.)
Yayınevi: Çitlembik Tarihi: Aralık 2010
2010 yılında 16. düzenlenen Gezici Film Festivali kapsamında da karşımıza çıkan "Taşrada Var Bir Zaman" başlığı, Türkiye sineması özelinde giderek daha yoğun biçimde karşımıza çıkan taşra temalı ya da mekânını taşrada arayan, oraya dönen, taşranın dünyasını öykü dünyası kılan filmler ekseninde oluşturulmuş. Sinema alanından yola çıkılan metinler, bütünsel olarak bakıldığında, toplumsal ve kültürel temsil biçimlerinde dair de bilgileri içermekte. Taşranın ne olduğu sorusundan hareketle toplumsal dinamiklerin görünümlerini betimlemeler üzerinden çözmenin olanaklılığını sorgulayan kitap, "kendinden menkul hale gelen taşra kavramını bir kez daha ele almak ihtiyacı"na bir cevap arayışı
Medya Çalışmaları Teoriler ve Yaklaşımlar
Dan Laughey (çev. Ali Toprak)
Yayınevi: Kalkedeon Tarihi: Aralık 2010
Müzik ve Gençlik Kültürü (Music and Youth Culture, 2006) ve Medya Teorisinde Anahtar Kavramlar (Key Concepts in Media Theory, 2007) kitaplarıyla tanıdığımız Dan Laughey'in Medya Çalışmaları Teoriler ve Yaklaşımlar (Media Studies: Theories and Approaches, 2010), özgün çalışmanın yayınlanmasından çok kısa süre sonra Kalkedeon yayınları tarafından basıldı. İletişim çalışmaları ve medya alanının ana hatlarına dair temel kavramlar ve tartışmalar ekseninde ilerleyen kitap, yalın ve akıcı üslubuyla dikkat çekmekte. Uluslar arası medya şirketleri, alıcının belirleyiciliği, medyanın geniş kapsamlı etkileri, habercilik ve yeni medya mecraları hakkında bilgiler içeren çalışma, panoptikon aygıt, simülasyon, toplumsal cinsiyet, ekonomi politik gibi iletişim alanının hayli kapsamlı kuramsal iskeletinin beslendiği odaklarda yoğunlaşarak okura rehberlik etmekte.
İletişim Teknolojileri ve Toplumsal Gelişme: Yayılmanın Ekonomi Politiği
Funda Başaran
Yayınevi: Ütopya Tarihi: Eylül 2010
2007 tarihli İletişim ve Emperyalizm: Türkiye'de Telekomünikasyonun Ekonomi Politiği kitabı ve 2005 tarihli İletişim Ağlarının Ekonomisi kitaplarıyla tanıdığımız Funda Başaran'ın aynı minvalde ilerleyen çalışması, uluslar arası arenada genel bir ilke olarak dayatılan serbest piyasa mantığının başlıca dayanağı olan "toplumsal gelişme ülküsü"nün öz itibariyle "ekonomik gelişme ülküsü"nün muadili olduğu günümüz dünyasında, iletişim teknolojilerinin konumuna odaklanmakta. Asli amacın teknolojik gelişmelere uyum çabası olduğu göz önünde bulundurulduğunda bu değişikliklerin muhatabı ve taşıyıcısı olan enformasyon ve iletişim teknolojilerinin, piyasa ve piyasa güçlerinin konumlanışı ve şekillenişinde yadsınamayacak bir öneme sahip olduğu aşikar bir hal almaktadır.
Yeni Medyada Nefret Söylemi
Altuğ Akın, Mutlu Binark, Eser Aygül, Tuğrul Çomu, Ayşe Kaymak, Burak Doğu, Günseli Bayraktutan Sütcü, İlden Dirini
Yayınevi: Kalkedeon Tarihi: Eylül 2010
Işık Barış Fidaner - Önsöz
Yeni Medyada Nefret Söylemi, forumlardaki tartışmalardan hayatımızı "işgal eden" facebook kullanıcılığının yüklediği katılımcı tartışmalara, yasaklı olup olmama arafında bir şekilde "ulaşılabilen" youtube ve benzeri video paylaşım ağlarından dijital oyunlara ve hatta çevrimiçi spor ortamlarına değin, tanıklıklar dolayımıyla da olsa bir şekilde hayatımıza giren "sanal" nefretin üretimini ve dolaşıma sokulma biçimini sorunsallaştırmakta. Bir kısmı Alternatif Bilişim'in düzenlediği "Yeni Medyada Nefret Söylemi (21 Kasım 2009)" panelinin de katılımcısı olan yazarlar, betimleyici bir teşhis çalışmasından ziyade sorununun çözümüne, karşı örgütlenmelere ve meselenin hukuki boyutuna dair de analizler sunmakta.
İletişim Tarihi
David Crowley, Paul Heyer (çev Berkay Ersöz)
Yayınevi: Phoenix Tarihi: Eylül 2010
İnsanlık tarihine dair tutarlı bir bütün oluşturmak gayesindeki araştırmaların güzergahlarında yer alan, kaçınılmaz denebilecek durakları es geçmeden iletişim araştırmaları ve tarihi çerçevesinde antropolojik bir bakışla hazırlanmış İletişim Tarihi, başlangıçtan bugüne hatmettilen büyük hikayelere alternatif bir bakış açısı sunmakta. Kaçınılmaz olarak bugünün teknolojileri ve iletişim ağları olan internet ve yeni medya araçlarıyla diyaloğa giren metin, teknoloji dünyasından ilkel mağara resimlerine doğru ilerlerken tekno-fetişizmin ağına düşmeden ilerliyor. Disiplinlerarası bir bakış açısı ve evrensel bir mesele üzerine kurulmuş araştırma, iletişim alanına sunduğu katkının yanı sıra tarih, antropoloji, dilbilim ve sosyoloji başta olmak üzere sosyal bilimlerin farklı disiplinlerinde çalışanlar için yol gösterici olacak kudrete sahip görünmekte.
Modernizmi Seyretmek: Avrupa Sanat Sineması 1950-1980
András Bálint Kovács (çev. Ertan Yılmaz)
Yayınevi: De Ki Tarih: 2010
1950'lerden 1980'lere yayılan bir süreçte, sinemada modernizmin az sayıdaki stile ve temaya sahip birleşik bir hareketten ziyade modern sanatın temel ilkeleri çevresinde bir çeşitlemeler alanı olduğunu öne süren Kovács, "modern" ve "avangard" kavramlarının sinemasal göstergelerini örneklerle açıklamakta. Çalışmanın çıkış noktası, sanat sinemasının tarihsel bir kategori olarak belirleyici bir pozisyon alışıyla örtüşmekte. Biçimsel ve stilistik modellerle yetinmeyen çalışma, temsillerin entelektüel altyapılarını da analize dahil etmekte. Modernist kuram ve felsefe ışığında modern Avrupa sanat sinemasının evriminin yenilikçi bir tarihini sunan Kovács, yalnızca modernizmin kökenlerini değil, aynı zamanda onun stilistik, tematik ve kültürel somutlaşmasını da inceleyen bir yapıtın mimarı.
Değişen Bakış: Çağdaş Uluslararası Sinema
Robert Philip Kolker (çev. Ertan Yılmaz)
Yayınevi: De Ki Tarih: 2010
"Dünyayı değiştirmeyi olmasa da, ona bakışımızı değiştirmeyi" amaçlayan modernist sinemayı irdeleyen Robert Phillip Kolker, savaşların, yoksulluğun, yabancılaşmanın olağan sayıldığı, aldırmazlıkla yaşanıp olumlanmak istendiği günümüz dünyasının, bireysel hikâyelerle karşılaşmasından belli bir "farkındalık" yaratma amacı güden bir sinema anlayışını incelemekte. Günümüzde ticari yanı hiç olmadığı kadar baskın bir belirleyeciliğe sahip sinemaya karşı bir alternatifin mekanı olabilecek bu duruş minvalinde ilerleyen Kolker, bu amaçla, yönetmeni ve izleyiciyi kendini tekrarlamaya, insanı örseleyen bir hayatı kabullenmeye yönlendirmek yerine kendini ve hayatı anlama kalıplarını değiştirmeyi amaç edinmiş yönetmenleri, dönemlerini, toplumsal ve entelektüel ortamlarını inceliyor. Daha önce Yalnızlık Sineması (1999) tanıdığımız Kolker'in çevrilmiş ikinci metninin de ilki kadar uzun erimli bir etkiye sahip olacağı açık...
Kanaatlerden İmajlara: Duygular Sosyolojisine Doğru
Ulus Baker (çev. Harun Abuşoğlu)
Yayınevi: Birikim Tarihi: 2010
Aşındırma Denemeleri (2000), Siyasal Alanın Oluşumu Üzerine Bir Deneme (2005), Yüzeybilim Fragmanlar (2009) kitaplarının yazarı, Gilles Deleuze'ün Kant Üzerine Dört Ders (2000), Spinoza Üzerine On Bir Ders (2000), İki Konferans (2003), Spinoza: Pratik Felsefe 2005), ve Leibniz Üzerine Beş Ders (2007) metinlerinin çevirmeni Ulus Baker'in ölümünün ardından basılan ikinci kitabı Kanaatlerden İmajlara: Duygular Sosyolojisine Doğru, toplumsal bilimlerle belgesel filmcilik arasında olası bir birleşmenin kapsamını tartışıyor. Hayli meşakkatli bir mesele ve yöntemin ürünü olan eser "yalnızca sıradan toplumsal araştırma pratiğine yönelik bir eleştiri değil, yorumcu-epistemolojik tarza ve toplumbilimsel yaklaşımların "metin" ve "kanaat" etrafındaki epistemolojik düğümlenişine yönelik bir eleştiri" ekseninde yol almakta. Merkezi bir önem sahip Spinoza'nın "duygular öğretisi"nden hareketle "adanmış olduğu alanda praksis"i nihai olarak Dziga Vertov'un sine-göz ve sine-hakikat yaklaşımında,çağdaş video alanında ise Jean-Luc Godard'ın videoyu bir "düşünme cihazına"dönüştürmeyi amaçlayan yaklaşımlarında gören Baker'in metni olan yetkinliğiyle okucuyu sarsacak bir yapıt
Medyadan Söylemler
Derleyen: Tezcan Durna
Yayınevi: Libra Tarihi: Mayıs 2010
Medyadaki yapısal sorunların yanı sıra toplumsal alandaki eşitsiz iktidar ilişkilerini gözden kaçırmadan medyanın farklı mecralarında üretilmiş olan metinlerin çözümlemesine odaklanan; bilindik liberal varsayımların aksine medya ile siyasal alanın iki ayrı bütünlük olarak algılanmadığı, siyaset ve iktidar ilişkilerinin okul dersliklerinden tutun da, aile içi ebeveyn-çocuk ilişkilerine kadar sirayet ettiğini varsayan bir yaklaşımla çözümlenen bu kitaptaki yazılar, büyük ölçüde medya çalışmaları alanındaki eleştirel okumalara önemli katkılar sunacak niteliktedir. Medyadaki sahiplik yapısından ziyade kapitalist üretim ilişkilerinin oluşturduğu üretim örüntülerine dikkat çekerek yapılan kitaptaki çalışmalar, aynı zamanda toplumsal alandaki egemen ve yerleşik ideolojik zihinsel yapıların da toplumsal alandaki eşitsiz iktidar ilişkilerini nasıl yeniden ürettiğine odaklanmaktadır. Kitapta medyanın farklı mecralarında üretilmiş, farklı içerik türlerinin çözümlenmesi yapılmıştır. Çözümlenen mecra ve içerikler arasında olumlu örnekler yer aldığı kadar olumsuz örnekler de bulunmaktadır.
Medya: Barış ve Savaş
Barış Çoban/Eser Köker/Beybin Kejanlıoğlu/Cem Deveci /Ülkü Doğanay /Savaş Çoban/Ulaş Başar Gezgin/Berna Berkman/Berrin Yanıkkaya/Füsun Kökalan Çımrın/Metin Ersoy/Uğur Batı
Yayınevi: Kalkedon Tarihi: Mayıs 2010
"Makbul vatandaş" olarak tanımladığı kitlelerin yardımıyla, şiddeti gündelik yaşam alanındaki söylem ve pratiklerde sıradanlaştırarak yeniden üretir egemen iktidar, bu süreçte, toplumsal bilinçyapısını faşizan bir biçimde yapılandırır. Farklı düşünenlerden, farklı din ve etnisiteden olanlardan, farklı cinsel eğilime sahip olanlardan, kısaca "öteki"lerden korkan sıradan insan, söylemsel ve eylemsel şiddeti kullanarak iktidarın kendi varoluşunu tehdit ettiğini bilincine yerleştirdiği bu unsurlardan kurtulmak ister.
Toplumların kendilerini iktidarların baskısından kurtararak, demokratik ve özgür bir toplum kurgusunu gerçekleştirerek barış içersinde yaşayabileceklerine inanan bu metinler, toplumların özgürleşmesi yolunda ilk adımların barışçı demokratik iletişimin yaratılması olarak görmekte. Ezilen tüm toplumsal grupların kendilerini ifade edeceği demokratik iletişimin yaratılmasında alternatif medyaya ve barış medyasına düşen görevin altını çizen yazarlar, esasen, güçlü muhalif toplumsal bir örgütlenmenin desteğindeki barış medyasının toplumsal bellekte barışa, eşitliğe, kardeşliğe ilişkin imgeleri vurgulayarak, barışçı bir toplumsal kültürün oluşturulmasına ve özgür bir geleceğin yaratılmasına katkı sunabileceğine duydukları inancı dillendirmekte.
Şirket Telsizinden Devlet Radyosuna
Uygur Kocabaşoğlu
Yayınevi: İletişim Tarihi: Mayıs 2010
Yayımlandığı dönemden bu yana "İletişim Tarihi" alanının vazgeçilmez referanslarından birisi olarak sıkça anılan "Şirket Telsizinden Devlet Radyosuna", otuz yıl aradan sonra yeni baskısıyla raflardaki yerini aldı.
1926-1964 yılları arasında Türkiye'de radyonun yeri ve işlevinin tartışıldığı bu eserde yazar, tarihsel bir resim çizmekle kalmıyor. Aynı zamanda, unutulmuş ayrıntıları, yasal düzenlemeleri, çeşitli tartışmaları, tanzim ve denetleme çabalarını da özetleyerek Türkiye özelinde radyonun yolculuğuna dair yeni bir perspektif sunuyor. Devletin güdümünde olduğunu ıskalamadan, 1926-1936 yıllarındaki bir özel şirketin yaklaşık on yıl süren radyoculuk deneyimini ile 1936'dan, 1964 yılında TRT'nin kuruluşuna kadar geçen süre içinde "Devlet Radyosu" kavramıyla simgelenen radyoculuk uygulamalarını ele alan yazar araştırmasını bu iki bölüm ekseninde inşa ederek, cumhuriyetin siyasi ve kültürel dönüşümlerini, tutku ve hezeyanlarını radyo bağlamında betimliyor.
Sanat Olarak Sinema
Rudolf Arnheim (çev. Rabia Ünal Tamdoğan)
Yayınevi: Hij Tarihi: Haziran 2010
Yedinci sanat olarak rüştünü ispatlamış sinema ve film çalışmaları alanında süregelen sanat sineması tartışmalarının ana metinlerinden birisi olan Sanat Olarak Sinema, yayınlandığı günden bu yana güncelliğinden bir şey kaybetmiş değil. Daha çok sinemada sesin kullanımını reddiyle tanınan Arnheim'ın bu metni sinema bölümü öğrencileri ve ilgilileri için kilometre taşlarından birini temsil ediyor. Arnheim'ın sesine kulak verecek olursak:
"Fotoğraf ve filmin yalnızca mekanik yeniden üretimler olduğu, bu yüzden sanatla hiçbir ilgilerinin olmadığı karalamasını baştan sona ve sistemli olarak çürütmek için zaman harcamaya değer; çünkü bu, sinema sanatının doğasını anlamak için de mükemmel bir yöntemdir. Bu amaçla, sinema ortamının temel öğeleri ayrı ayrı incelenip 'gerçeklikte' algıladıklarımızın onlara denk düşen özellikleriyle karşılaştırılacaktır. Böylece iki görüntü türünün temelde birbirinden ne kadar farklı olduğu görülecektir. Zaten sinemaya sanatsal olanaklarını sağlayan da bu farklılıklardır. Böylece, aynı zamanda sinema sanatının çalışma ilkelerini de anlamış olacağız."
Mazi Kabrinin Hortlakları
Umut Tümay Arslan
Yayınevi: Metis Tarihi: Haziran 2010
Çok Tuhaf Çok Tanıdık (2005) ve Bu Kâbuslar Neden Cemil? kitaplarıyla tanıdığımız Umut Tümay Arslan'ın doktora tezinden yola çıkarak hazırladığı yeni kitabı raflardaki yerini aldı. Toplumsal iktidarın duygular alanındaki hareketini Türk sineması özelinde takip etmeye çalışan metin, ulusların kendilerini tanıma, kendilerinden bahsetme, kendilerine inanma biçimleri, kendilerine dair imgeleri olan kısaca ulusları ulus yapan "hikâyeler"i sorguluyor. Sinemanın ulusal gözyaşını, ulusal kahkahayı, ulusal histeriyi nasıl ürettiği sorusunu Türkiye sinemasına damgasına vurmuş bir dönem olan Yeşilçam içinden anlamaya ve açığa çıkartmaya çalışan metin Türk sineması üzerine yayınlanmış en özgün metinlerden birisi olma özelliğiyle karşımıza çıkıyor. Milliyetçilik, melankoli, cinsiyetçilik, kimlikler, masumiyet, Şarkiyatçılık, şehir ya da modernleşme gibi konuları/meseleleri pek çoğumuzun aşina olduğu Sevmek Zamanı, Vesikalı Yârim, Gelin, Umut, Kırık Plak, Bir Türke Gönül Verdim ya da Ah Güzel İstanbul gibi filmler üzerinden izleyen eser, kendisinden sonra geliştirilecek pek çok tartışmaya açılan kapıları aralayarak, okuyucuya, Türk sinemasının hali hazırda sorunsallaştırılmamış odaklarına giden yolu açmakta.
1940'lı Yılların Türk Sineması
Esin Berktaş
Yayınevi: Agora Tarihi: Haziran 2010
Ülke sınırları dahilinde ve uluslararası arenada yoğun bir kaosun yaşandığı 1939-1950 dönemi sinemacıları, "ekonomik kaygılar duymadan bu sanat dalıyla ilgilenmeye başlamış, işin içine girdikçe sinemacılığın zorluğunu kavramış ve özgün filmler üretmenin yollarını aramış, öncü bir nesil" olarak betimleyen Esin Berktaş, şöyle devam ediyor:
"Sinemacıların sinemaya duydukları ilgi, saygı ve üretim sürecindeki paylaşımcı yaklaşımları bu alanda yeni bir düşünce yapısı oluşturmuştur. Hem kendi seyircisini hem kültürünü tanıyan bu sanatçı kuşağı, sinemayı deneyerek öğrenmiş ve küçük de olsa kendi yarattığı bir sanatsal özgürlük alanına sahip olmuştur. Bu alan, yerli sinemanın ekonomik bir atılım yapmasını da sağlayan zemindir. Dolayısıyla, Türk sinemasının 1939-1950 yılları arasındaki dönemi, çokça iddia edildiği üzere bir 'ara dönem' ya da 'geçiş dönemi' olarak değil, 'bilinçlenme' ve 'profesyonelleşme' dönemi olarak değerlendirilmelidir."
Filmlerle Sosyoloji
Bülent Diken & Carsten Lavtsen (çev. Sona Ertekin)
Yayınevi: Metis Tarihi: Haziran 2010
Tanıtım yazısına referanslar ilerleyecek olursak, Metis yayınlarının 2010 yılına ait üçüncü sinema kitabının, en azından üç farklı şekilde okunabileceğiniz söyleyebiliriz. Film analizi aracılığıyla toplumsal teori yapmaya yönelik bir çaba olarak değerlendirildiğinde, kitabın her bölümü, gerçeklik ile kurmaca, sinema ile toplumsal teori arasındaki ilişkiyi ele alması bakımından amacına ulaşmış gibi görünmekte. Toplumsal teori dâhilindeki belli başlı alanlarla ve kavramlarla; toplumsal cinsiyet, kimlik, öteki, kitle, terör, korku ve güvenlik, kapitalizm ve direniş, kamplar ve yoksulluk, etik ve tanıklık, vb. ile bir hesaplaşma olarak ele alındığında ise ele alınan filmlerin sunduğu metinlerin ikinci bir okumayı olası kıldığı söylenebilir. Ve nihayetinde, filmlerin analiz araçları olarak kullanıldığı bir sosyal teşhis girişimi, sinemayı sosyolojik amaçlar için kullanarak sosyoloji yapmaya yönelik bir çaba olarak okunabileceği gibi bu nihai yöntemin sosyal bilimlerdeki son dönem araştırmalarında sıkça karşımıza çıkan tartışmaların başarılı bir örneği olduğu da gözden kaçmayacaktır. Farklı ülke sinemalarından yola çıkan yazarların bu tercihleri ise okuyucuya film dilinin imkânlarına dair yaratıcı bir örneklem uzayı sunmakta.
Türk Sineması Tarihi (1896-1960)
Nijat Özön
Yayınevi: Doruk Tarihi: Nisan 2010
Nijat Özön Türk Sineması Tarihi (1896-1960) kitabıyla, 27 Mayıs'a kadar olan tarihi, bir devrim niteliğinde yeniden yazmıştır. Alanında bir ilktir; Türk sinemasının ilk yazılı tarihidir. Daha da önemlisi sosyolojik olarak tarihi dönemlere ayıran, önemli filmleri inceleyen, olguları derinliğine araştıran, kendisinden önceki bütün literatürü incelemesiyle büyük başarı elde etmiştir. Hem sinema yazarları nezdinde hem de sektörde çalışan eğitimli bütün yönetmenler üzerinde çok etkili olmuştur. Bir yandan bilimselliği, öte yandan toplumsal/kültürel özellikleriyle başlangıcından 1960'a kadar tarihin temel kitabı haline gelmiştir.
Bir yandan Osmanlıdan başlayarak Cumhuriyetin tarihinin anlatıldığı bu kitabın dikkate değer bir diğer özelliği ise Türkiye'nin geçmişten getirdiği geleneksel sanatların nasıl bir değişim süzgecinden geçerek tekrar tekrar sinemamızda yeniden nasıl ortaya çıktıklarını da gözler önüne seriyor oluşudur.
Film Bir Adam: Ertem Eğilmez
Der. Cem Pekman
Yayınevi: Agora Tarihi: Mayıs 2010
Ertem Eğilmez, Yeşilçam geleneğine bağlı olan Türk sinemasının en renkli ve verimli yönetmenlerinden birisidir; aynı zamanda, Arzu Film'le birlikte ortaya koyduğu çalışmalarla sinema tarihinde kendine özgü bir yer edinmiştir. Eğilmez üstelik sinemaya bir alaylı olarak girmiştir. Önce yayıncılık yapmış, Çağlayan Yayınevi'yle renkli bir performans sergiledikten sonar sinemaya atılmış ve bu alanda Tarık Akan'dan Şener Şen'e, Hababam Sınıfı'ndan Arabesk'e, her biri kendi alanında fenomen haline gelen işlere ve yaratımlara imza atmıştır. Cem Pekman'ın ciddi bir akademik derleme olarak hazırladığı bu kitap, "Filim Bir Adam: Ertem Eğilmez" başlıklı çalışma, Türk sinema tarihi literatüründe önemli bir başvuru kaynağı olacaktır.
The Media and The Public: "Them" and "Us" in Media Discourse
Stephen Coleman & Karen Ross
Yayınevi: Blackwell Tarihi: Şubat 2010
The Media and the Public (Medya ve Kamu) televizyondan internete uzanan geniş bir yelpazede medyanın, kamusalı nasıl kurduğunu ve temsil ettiğini sorunsallaştırmakta. Bunu yaparken de medya araçları ve onların kamusallıkları üzerine yapılmış güncel çalışmaların yeni bir sentezini sunmakta. Ayrıca, ana akım medyanın eşik bekçilerini alaşağı eden farklı kamusallıkların, ötekilere ait bir ses bulmak ve iletişim kurmak şeklini de incelemekte. Bunların yanı sıra, güncel politik kamusal uylaşımların kökenini gözler önüne sermek amacındaki yazarlar, çağdaş medya-kamu söylemini ve ilişkilerini tarihsel bağlamında incelemekte. Ve nihayetinde, medyanın kamusal alana özgü seslerin uyarlanmasında bir kabul ya da ret mekanizması olarak işleyişine dair teorik bir açılım sunmakta.
