Kobay Türkiye IMF Masasında Kaldı
Mustafa Sönmez BİA'nın sorularını şöyle yanıtladı:
* Sezer- Ecevit geçimsizliği patlak vermeseydi de böyle bir kriz olur muydu?
* Sönmez : Olurdu. Çünkü, Türkiye'de paradan para kazananların bileği bükülemedi.. Bu da krizlere davetiye çıkartan, son derece kırılgan bir yapı ortaya çıkardı. Yapı böyle iken; Zirve'deki kavga, kriz çıkarmanın bahanesidir. Gerçekten sağlam temeller üstüne otursa bir ekonomi; Zirve'deki çatışma bu ölçüde büyük çalkantıya yol açmazdı.
* Krizin ardında bir "kasıt" aramalı mıyız?
* Sönmez: Bir komplodan söz edemeyiz ama, spekülasyona da mahal vermemek gerekirdi. Geri dönüp bir daha gözden geçirelim tabloyu. Yüksek faizin belini kırmak şarttı. Bunun için de her şeyden önce enflasyonun da belini kırmak gerekiyordu. O da daha önce rant yiyenlerin musluklarını kapatmak demekti. Başta da finans kesiminin. Onların, yeni koşullarda ayak direyeceği ortadaydı. Paradan, para kazanmaya hem de kolay kazanmaya alışmışlardı. Çıkacak bir kriz herşeyden önce onların işine yarayacaktı. Nitekim öyle de oldu. Parası olanlar, yine üretimle ilişkisi olmayan büyük kazançlar elde etti bu krizde. Spekülasyon kazançları...
* Peki ne yapmak gerekirdi, iş bu noktaya gelmesin diye?
* Sönmez: Sistemi daha başka bir şekilde rehabilite etmek gerekirdi. Örneğin, mevcut yapının 75 bankayı kaldıramayacağı ortadaydı. Çürüklerin her biri, kendi başına nasılsa düşer denildi. Oysa, öyle olmuyor. Duruma önceden el koymamışsanız; o çürükler, sistemden düşerken, sistemi de alıp bir yere savuruyor. Sistemin bütününü risk edecek kargaşalar yaratıyorlar. Bu durumu görmezden gelmek büyük hataydı.
* Krizlerden beslenmeye alışık kemikleşmiş bir yapıdan söz edebilir miyiz?
* Sönmez: Türkiye'de finans dünyası, krizlerden beslenerek büyüdü. Devlete yüksek faizlerle borç vererek büyüdü, kolay para kazandı. Onlar için eskiye dönmek kolay değil tabii. Kolay kazanmaya alışanlar; bankalardır ve parası olup, o para ile spekülatif gelirler sağlayanlar ve rantiyelerdir. Onların işine gelir kriz. Enflasyonun dolayısıyla faizlerin düşmesi ise, hiç işlerine gelmez.
* IMF cephesinde nasıl değerlendirebiliriz bu durumu?
* Sönmez: IMF için Türkiye artık bir deneme tahtası olmuştur. Sonuç ise şudur: Kobay Türkiye, masada ölmüştür. Şu sırada, kimse kolayına önünü göremiyor. Güven sarsıldı bir kez. Dövizde de alış satış olmadığını görüyoruz. İşlemler dondu. Bu süreç ekonomiye küçülme getirecek. Enflasyon hedefini ise tutturamamak için çok güçlü gerekçeler çıktı ortaya. Maliyet enflasyonu olacaktır. (NU)