KKK Kaymakamlıklara Emir Veremez

Anayasa hukukçusu Prof. Dr. Zafer Üskül, Kara Kuvvetleri Komutanlığı'nın askeri birlikler ve kaymakamlıklara gönderdiği istihbarat yönergesiyle "bölücü ve yıkıcı" faaliyetlerde bulunan kişi ve kurumlar hakkında bilgi toplanmasını istemesini, "Anayasaya ve hukuka aykırı bir uygulama" olarak nitelendirdi.

Yurttaşların izlenmesinin istenmesinin, temel insan haklarının ihlali anlamına geleceğini vurgulayan Üskül, bu hak ihlallerine karşı Başbakanlığın ve hükümetin harekete geçmesi gerektiğini vurguladı.

"Yurttaşlar, İdare Mahkemesi'ne 'yurttaşlık haklarının sınırlandığı' gerekçesiyle başvurup, haberin doğruluğunun araştırılmasını isteyebilir. Ancak, bu başvurunun somut bir sonuç vermesi fiilen mümkün görünmüyor" diyen Üskül, "Bunu bütün yurttaşlar adına Başbakanın yapması gerekir" diye ekledi.

Uygulama, idari açıdan hukuka aykırı

Üskül, şöyle konuştu:

* Kaymakamlıklar ilçelerde hükümeti temsil ederler. Valiye ve İçişleri Bakanlığı'na bağlı olarak görev yaparlar. Kaymakamlıklara emirler, talimatler, genelgeler, yönergeler İçişleri Bakanlığı tarafından gönderilir, Valilik eliyle ulaştırılır. Bunun dışında bu kanalların işletilmesi, Türkiye'nin idari yapısı içinde mümkün değildir.

* Türk Silahlı Kuvvetleri içinde herhangi bir birimin kaymakamlıklara doğrudan bir talimat vermesi, yönerge, genelge ya da emir göndermesi hukuka uygun değildir.

* Genelkurmay Başkanlığı Başbakanlığa bağlı olduğuna göre, silahlı kuvvetler içinde kaymakamlıklardan istenecek herhangi bir hizmet söz konusu olursa, bunun başbakanlığa iletilmesi, başbakanlığın içişleri bakanlığına, içişleri bakanlığının valiliklere, valiliklerin de kaymakamlıklara iletilmesi gerekir.

Yönergeyle insan hakları ihlal edilir

* Bir yandan Anayasa değişiklikleri ve uyum yasalarıyla yurttaşların temel hakları güvence altına alınmaya çalışılırken, bir yandan yurttaşların izlenmesinin istenmesi bir çelişki oluşturmaktadır.

* Gerçekten böyle bir yönerge gönderildiyse, insan hakları ihlal ediliyor demektir. Somut olarak kiminle ilgili bilgi toplandığı bilinemediği için, yurttaşların doğrudan yapabileceği bir şey de fiilen söz konusu değil.

* Yurttaşlar, İdare Mahkemesine, gazete haberini kaynak göstererek "yurttaşlık haklarının sınırlandığı" gerekçesiyle başvuruda bulunabilir, doğruluğunun araştırılmasını isteyebilir. Ancak bu başvurunun somut bir sonuç vermesi fiilen mümkün görünmüyor.

Başbakan, uygulamayı Genelkurmaya sormalı

* Bunu bütün yurttaşlar adına Başbakan yapmalıdır. Harekete geçmesi gereken, Başbakanlıktır. Genelkurmay Başkanlığı kendisine bağlı olduğu için, Başbakan Genelkurmay başkanlığına bu uygulamayı sormalıdır.

* Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin (TBMM) kabul ettiği kanunları uygulama sorumluluğunu taşıyan hükümettir, yürütme organıdır. Ortada hukuka aykırı bir işlem varsa, bunu ortadan kaldırmak da hükümetin görevidir.

* Bunu siyasetçiden ve yürütme organından beklemek her yurttaşın en doğal hakkıdır. (BB)