Kırkayak Kültür’den deprem raporu: Sıfırdan başladık, yine sıfıra döndük

Antep’te hak temelli çalışmalar yürüten Kırkayak Kültür, "6 Şubat Depreminden sonra Suriyeli Mülteciler, Dom ve Abdal Topluluklarının Temel Hak ve Hizmetlere Erişimindeki Sorunlar” başlıklı yeni bir rapor yayımladı.

Kırkayak Kültür Genel Koordinatörü Kemal Vural Tarlan, antropolog Şenay Özden, Kırkayak Kültür Proje Koordinatörü Zuhal Gezicier, Kırkayak Kültür’den Fatma Coşkun Caymaz, Merve Tüter ve Tolga Yelmen katkı sunduğu rapor için Gaziantep Tuğcan Otel’de tanıtım toplantısı düzenlendi.

Raporda bir yıl önce meydana gelen 6 Şubat depremlerinde Suriyeli mülteci, Dom ve Abdal grupların daha fazla ayrımcılığa uğradığına dikkat çekildi.

Rapor kapsamında Hatay, Antep, Maraş, Adıyaman ve Malatya’da Suriyeli mülteci, Dom, Abdal ve dezavantajlı gruplarla 166 saha görüşmesi araştırması yapıldı. Raporda dezavantajlı grupların yaşadığı sorunlar barınma, eğitim, çalışma ve sağlık hakları, yasal statü ve temel sorun alanları olarak belirlendi.

Barınma hakkı ihlal edildi

Çalışmada dikkat çekilen hususlar şu başlıklar altında toplandı:

• Kadınların ve çocukların sınırlı hareketliliği/kampta kalması: Erkekler çalışmak için şehir merkezlerine ya da diğer şehirlere gitmek zorunda kalmakta ve kadın ve çocuklar kamplarda bırakılmaktadır. Bu durum güvenlik nedeniyle kadın ve çocukların hareketliliğinin kısıtlanması sebep olmaktadır.
• Kamplarda hijyen, temiz suya erişim ve beslenme eksikliği, buralarda yaşayan bireyler için gelecekte ciddi sağlık sorunları doğuracaktır.
• Artan topluluk duygusu ve kurulan yeni ağlar mülteci toplulukları arasında ve mülteci, Dom ve Abdal ile Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları barınma merkezleri arasında ayrışma, bu toplum kesimlerinin toplumsal uyumu konusunda ciddi sorunlara sebep olacaktır.
• Engellilere yönelik hizmetler neredeyse yok dönecek kadar azalmış, kırılganlıklar gittikçe artmıştır.

Eğitime erişim zorlaştı

Mülteci çocukların eğitime erişimde yaşadığı zorluklara da değinen raporda ihlal edilen eğitim haklarıyla ilgili şu hususlara dikkat çekildi:

• Bazı aileler yaşadıkları şehirleri terk etmek zorunda kaldı. Çocuklar yeni taşındıkları şehirlerde eğitime erişememektedir.
• Özellikle, ortaokul ve lise öğrencilerinin bu merkezlerde gidebilecekleri okullar bulunmamaktadır. Mevcut okullar ise çok uzaktadır. Çocuklar okula ya tek başlarına gidemeyecek kadar küçükler ya da ulaşım masraflarını karşılayamıyorlar. Bu sebeplerden dolayı, özellikle ortaokul ve lise çağındaki erkek çocuklar okulu bırakmaktadır.
• Dom ve Abdal çocukların eğitime erişimi deprem sonrasında neredeyse tamamen son bulmuş durumdadır.

Mültecilere yönelik ayrımcılık

Mültecilerin çalışma hayatında ekonomik olarak sömürüldüğü aktarılan raporda, özellikle inşaat sektöründe yeni iş olanaklarının ortaya çıktığını ve bu alanında ucuz iş gücü haline geldiğine vurgu yapıldı:

• Mülteciler şehir merkezlerinden hastanelerden ve sağlık kuruluşlarından daha uzakta kamplara taşınmaktadır.
• Birçok mülteci aile, kendilerine hastanelere götürecek ulaşımı karşılayamamaktadır. 
• Yeni doğanlar kayıt yaptırmada ve dolayısıyla sağlık hizmetlerine erişimde sorun yaşayabilmektedir. 

Raporun tamamı, yakın zaman Kırkayak Kültür’ün internet ve sosyal medya adreslerinde yayımlanacak. (CÖ/TY)