Kiracılar anlatıyor: "Kiralar kontrolden çıktı, ödeyemiyoruz"
*Fotoğraf: Canva
Son dönemlerde artan enflasyon ve yüksek kira artışları Türkiye’nin en önemli gündemlerinin başında geliyor.
İktidar, 11 Nisan’da yürürlüğe koyduğu yasayla kira artışlarına yüzde 25 oranında sınırlama getirdi ancak sorun hâlâ çözülmüş değil.
Mevcut konut kiracıları için geçerli olan düzenleme nedeniyle ev sahipleri, evlerini daha yüksek fiyata kiralamak için kiracılar üzerinde baskı oluşturuyor, kiralardaki yüksek artışlar devam ediyor.
Ev sahiplerinin yasaya rağmen kiralara yaptığı zam oranına direnen yurttaşların büyük bir kısmı dava yoluna giderken; kimisi de çareyi taşınmakta buluyor.
Taşınmak isteyen kiracılar ise; yeni bir kriz ile karşı karşıya kalıyor, bütçesine göre ev bulamıyor. Talep edilen artışlardan dolayı ev bulmakta zorluk çeken kiracılar bu duruma çözüm bulunmasını istiyor.
TIKLAYIN-Kira zammına üst sınır uygulaması: Dünyada durum ne?
"Bütçemize uygun ev yok"
İstanbul’da yaşayan ve konut krizinden olumsuz etkilenen yurttaşlar Ebru Şener, Nazlıcan Kara ve Başak Yılmaz yaşadıklarını bianet’e anlattı.
İstanbul Ataşehir’de 2+1 evde kiracı olarak yaşayan ve Ebru Şener, yıl içinde yapılan kira artışının yüzde 100’ün üzerinde olduğunu söyledi. Ebru Şener, “Ev sahibi, her sene normal düzeyde artış yapıyordu. En son 1050 TL ödüyordum bu sene bir anda evi satacağını ve çıkmamız gerektiğini söyledi. Evi gerçekten satacağını düşünmüyorduk. Çünkü apartmanda biz hariç diğer dairelerde yakınları oturuyor. Yabancı birilerini kalıcı olarak apartmana sokmak istemediklerini biliyorduk.
“Ev sahibimiz ile konuştuk, normalde yapması gereken zammın çok üzerinde bir zam yaptı. Kaldığım ev kesinlikle söylediği fiyatı hak etmiyordu. Evimin muslukları sıkıntılı aynı zamanda mutfaktan uzatılan bir borudan sürekli pis su sızıyor. Sızan su yüzünden evimi hamamböcekleri bastı. Eşim bir kere evden akrep bile çıkardı. Tüm bunlara rağmen biz mecburen bize teklif edilen fiyatı kabul etmek zorunda kaldık. Çünkü evden çıkarsak bütçemize uygun bir ev bulamayacağımızı biliyordum.” dedi.
TIKLAIN-"Kira gideri gelirin yüzde 15-20'sini aşmamalı"
Bir ayda iki kez zam
Sancaktepe’de 2+1 evde oturan Başak Yılmaz da krizden etkilenen kiracılardan sadece biri. Ev sahibinin kendilerine 1 ay 2 kere kontrat yenilettiğini söyleyen Yılmaz, şunları söyledi: ” Ev sahibiyle geçen yıl 1150 liraya anlaşmıştık. Bu mayıs ayında ise kirayı 1500 TL yaptı. Bu zam oranı bize normal geldi, kabul ettik.
“Sonra aradan bir ay geçmeden gelip kirayı 3000 lira yapmak istediğini söyledi. Biz bu fiyatı kabul etmek istemedik. Çünkü 1500 TL’ye anlaşmıştık. Başka evler bakmaya başladık ama genel olarak fiyatların kontrolden çıkmış olduğunu gördük. Ayrıca depozito, nakliye parası derken çok masrafa girecektik. Biz de mecburen 3000 TL’yi kabul ettik ve kontratı tekrar yeniledik.”
TIKLAYIN-Fahiş kira artışları mülksüzleri sokağa sürüklüyor
1500 TL'den 4 bin TL'ye çıkarmak istiyor
Beylikdüzü’nde beş yıldır aynı konutta kiracı olan Nazlıcan Kara ise; ev sahibinin kendilerine yaptığı haksız zamdan şikayetçi. 35 yıllık eski bir evde yaşadığını söyleyen Kara, “En son kiram 1500 TL idi. Mayıs ayında ev sahibi bizden 4 bin lira kira istedi” dedi ve ekledi:
“Bu fiyatı verebilmemiz imkansız, bu yüzden kabul etmedik, durumu bir emlakçıya danıştık. Kendisi mayıs ayının ‘TEFE, TÜFE’ oranına göre kiramızın 2 bin lira olabileceğini söyledi. Biz de ev sahibine kirayı mayıs ayında 2 bin TL olarak ödedik.
"Bizi aradı, ‘siz kirayı 2 bin TL olarak yatırmışsınız ama ben bu kirayı kabul etmiyorum. Bana 4 bin TL vereceksiniz’ dedi. Biz de ‘4 bin TL veremeyeceğimizi, aldığımız maaşların belli olduğunu’ söyledik. Ev sahibinin benim oturduğum evden başka evleri de var. Yani sadece benden aldığı kira ile geçinmiyor, yaptığı sadece fırsatçılık.”
Evin geçen yıl evin satış bedelinin 500 bin TL olduğunu söyleyen Kara, ev sahibinin evi bu yıl evi “2 trilyona” satışa çıkardığını söyledi: “Eve gelip bakmak isteyenler oluyor ve biz rahatsız oluyoruz. Baskı altındayız. İllaki burada oturmak istemiyorum ben de ama ev kiraları şu an aşırı yüksek. Bodrum katları 3 bin TL’den başlıyor. Ne oturduğumuz evde kalabiliyoruz ne ev değiştirebiliyoruz, ev değiştirmek imkansız.”
TIKLAYIN-Bakan yanılıyor, şehir merkezinde kiralar asgari ücretin 10 katı
NOT: Türkiye genelinde konut fiyatlarının en çok arttığı şehirlerarasında İstanbul, Antalya, Mersin, Niğde, Kocaeli yer aldı. Konut fiyatlarının en az arttığı iller sırasıyla Dersim, Siirt, Elazığ, Ağrı, Artvin oldu.
Enflasyon yüzde 92,5 düzeyinde
DİSK'e bağlı Birleşik Metal-İş Sendikası'nın Sınıf Araştırmaları Merkezi'nin (BİSAM) Haziran 2022 dönemine ait Enflasyon ve Kira Artışları Raporu'na göre, kiracıların enflasyonu tüketim harcama kalıbına ve TÜİK madde grup fiyatlarına göre yüzde 70 olarak arttı.
Emlak endekslerine (Endeksa) göre ise kiralık konut fiyatları yüzde 155 oranında arttığı görülüyor.
Oturduğu evden çıkmak, yeni bir konuta taşınmak zorunda kalan, ev sahiplerinin tehditleri karşısında kirasını piyasa oranında artıranlar için ise enflasyon yüzde 92,5 düzeyinde.
(HND/RT)