Kıbrısın Kuzeyi Fakirleşti

Kıbrıs Devlet Planlama Örgütü'nün hazırladığı 2003 Geçiş Yılı Programı'na göre, ambargoların yanı sıra son yıllarda bankalar krizi ve Türk Lirası'ndaki devalüasyonla ağır darbeler yiyen Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) ekonomisinde daralma devam etti.

Gayrı Safi Milli Hasıla'nın (GSMH) dolar bazında fert başına yüzde 13 gerilediğini belirten programda ekonomiye ilişkin şu bilgiler verildi.

Turizm gelirleri, ihracat ve ithalat geriledi

* Kamu yatırımları yüzde 43, özel yatırımlar yüzde 6 oranında azaldı. İhracattaki azalma yüzde 31, ithalatta ise bu oran yüzde 36.

* Turizm gelirleri yarı yarıya düştü. Mudilere 2 yılda 60 trilyon ödeme yapıldı. Tek büyüyen tarım, konut gelirleri ve üniversiteler.

* 2000 yılında 4 bin 978 dolar olan fert başına GSMH, 2001'de 4 bin 303 dolara geriledi. Fert başına reel gelirdeki daralma TL bazında yüzde 6.5, dolar bazında yüzde 13 oldu.

* 2001 yılında KKTC ekonomisinde yüzde 5.4 oranında daralma oldu. Böylece Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH) cari fiyatlarla 1 katrilyon 70 trilyon 424 milyar TL olarak gerçekleşti.

* Yüksek fiyat artışlarının etkisiyle üretim ve yatırımların gerilemesi sonucu sanayi sektörü yüzde 6.5, inşaat sektörü yüzde 20.4, ticaret sektörü yüzde 16.4, otelcilik-lokantacılık yüzde 11.7, mali müesseseler yüzde 18 ve kamu hizmetleri de yüzde 1.5 oranında daralma oldu.

* Tarım sektöründe, bitkisel ve hayvansal üretimdeki artış nedeniyle yüzde 16'lık büyüme oldu.

29 Kasım'da Ekonomik Konsey toplanıyor

* Yükseköğrenim sektöründeki gelişmeler de, serbest meslek ve hizmetlerde yüzde 14'lük büyümeye yol açtı. Bunun yanında konut gelirlerinde ise yüzde 3 gibi bir artış kayıtlara geçti.

* Bütçe yerel gelirlerinin yüzde 38'ini oluşturan dolaysız vergilerde de 2001 yılında yüzde 22'ye yakın oranda azalma oldu. Dolaylı vergilerdeki azalma ise yüzde 13 civarında.

* 2001 yılında ihracat yüzde 31 oranında azalırken, bu oran ithalatta yüzde 36 olarak gerçekleşti. Ve bunun sonucunda dış ticaret açığı yüzde 36'yı aştı.

* 2000'de 50 milyon dolar olan ihracat, 2001'de 34 milyon dolara geriledi. İthalat ise 424 milyondan, 272 milyon dolara kadar indi.

2003 Geçiş Yılı Program Taslağı, 29 Kasım Cuma günü Sosyal ve Ekonomik Konsey'de görüşülecek. Devlet Planlama Örgütü başkanlığında bakanlık temsilcileri, Kamu İktisadi Teşekkülleri (KİT), işçi ve işveren sendikaları, kooperatifler, sanayi ve ticaret odaları, yasa ile kurulan meslek örgütleri, yerel kuruluşlar ile birlik ve derneklerin temsilcilerinden oluşan Sosyal ve Ekonomik Konsey, danışma niteliği taşıyor.

Konseyin açılışında Başbakan Derviş Eroğlu, Devlet Bakanı Başbakan Yardımcısı Salih Coşar, Maliye Bakanı Mehmet Bayram ile DPÖ Müsteşarı Işılay Yılmaz da birer konuşma yapacaklar.(NK/BB)