Keskin’den “İnsan Hakları Eylem Planı” tepkisi: Trajikomik

Fotoğraflar: Bircan Değirmenci

Diyarbakır Tabip Odası’nın 1995 yılından itibaren her yıl düzenli olarak verdiği “Barış, Dostluk ve Demokrasi Ödülü” İnsan Hakları Derneği (İHD) Eş Genel Başkanı Eren Keskin’e verildi.

“Sözleşmeler ihlal ediliyor denetim mekanizması yok”

Tören öncesi pandemi sürecinde insan hakları ihlaline yönelik konuşan Keskin, Türkiye’nin imzaladığı uluslararası sözleşmeleri ihlal ettiği ve buna yönelik bir denetim mekanizmasının bulunmadığını söyledi.

Diyarbakır Barosu Tahir Elçi Konferans Salonu’nda yapılan ödül törenine çok sayıda sivil toplum örgütü ve siyasi parti temsilcisi katıldı.

Gökalp: Ödülü Diyarbakır halkı verdi

Tören öncesi kolaylaştırıcılığını doktor Şeyhmus Gökalp’in yaptığı ‘Pademi sürecinde hak ihlalleri” konulu panelde Keskin konuşmacıydı.  

Gökalp, bu ödülün sadece tabip odasının değil, bu dostluğa, barışa, demokrasiye özlem duyan Diyarbakır halkının verdiği bir ödül olduğuna dikkat çekti.

Pandemi sürecinde yaşamını yitiren sağlık emekçilerinin anısını ve acısını unutmayacaklarını belirten Gökalp, cezaevinde bulunan Hülya Alökmen, İdris Baluken, Selçuk Mızraklı ve Çağlar Demirel nezdinde tüm sağlık çalışanlarının bir ön önce özgürlüğüne kavuşmasını istediğini söyledi.

Gökalp, ödülü verdikleri Eren Keskin’in kendini öteki hisseden herkesin, dışlanmışların adalet arayışına destek verdiğini ve daima ezilenlerin yanında olan bir hak savunucusu olduğunu belirtti.

“90’ların devlet aklı halen iktidarda”

Eren Keskin de konuşmasında pandemi sonrasında daha fazla ağırlaşan hak ihlallerini paylaştı. 90’larda da çok ağır bir süreç yaşadıklarını anımsatan Keskin, şöyle dedi:

“Her Diyarbakır’a geldiğimde ilk aklıma düşen Vedat Aydın olur. Sevgili Vedat Ağabey ve birçok insanı kontrgerilla cinayetleriyle,  işkenceyle kaybettik. Gözaltında kaybedilenler, köy yakmalar oldu. 

"Çok ağırdı ama o zaman karşımızda şöyle bir devlet yapısı vardı. Hükümetlerin dışında başka bir gücün olduğunu bilirdik. Hatta hükümetlerin çok da yetki sahibi olmadıklarını da bilirdik. İki başlı bir yapı vardı ama yaptıklarını reddederlerdi. Biz yapmadık derlerdi. Şimdi biz yaptık, yaparız, yapacağız diyen bir devlet var. Bence 90’lardaki devlet aklı şu anda hala iktidarda varlığını devam ettiriyor.”

İnsan haklarını konuşurken mutlaka sistem tartışması yaparak başlamak gerektiğini ifade eden Keskin, Cumhurbaşkanı’nın açıkladığı insan hakları eylem paketinin trajikomik bir durum olduğuna dikkat çekerek, şunları söyledi:

“Çünkü devlet kendi Anayasası’nın 90. Maddesi’yle, uluslararası hukuku kendi iç hukukunun da üzerinde tutmuş.  AİHS, Medeni ve Siyasal Haklar Sözleşmesi, İstanbul Sözleşmesi gibi uluslararası sözleşmelere uyulsa bizim kazanılmış birçok hakkımız var. Altına imza atılan bu sözleşmelere uyulsa bizim ifade özgürlüğümüz, yaşam hakkımız, işkence görmeme hakkımız, kadına yönelik şiddet olmaması garanti altında. Ama hiçbiri uygulanmıyor.

"Maalesef hiçbir denetim mekanizması Türkiye’ye karşı işletilmiyor. Tüm sözleşmeler ihlal ediliyor. Avrupalı devletler Türkiye ile imza ortağı ve denetim mekanizmaları var. Maalesef işletilmiyor. Devletlerarası ilişkilerin temelini insan hakları değil karşılıklı çıkar ilişkileri oluşturuyor.”

“İfade özgürlüğü yok”

Türkiye’de ifade özgürlüğünün olmadığını çünkü kimsenin konuşamadığını söyleyen Keskin, şöyle seslendi:

“Cezaevinde pek çok insan hakları savunucusu arkadaşımız var. Aysel Tuğluk, Selahattin Demirtaş, İdris Baluken, biz insan hakları mücadelesini birlikte örgütledik ve devleti yönetenler gibi düşünmedikleri için cezaevindeler. 90’larda daha ifade vermeye gittiğin anda kimse tutuklanmazdı, özgürce savunma yapardınız. Şimdi savunmanızdan size ayrıca dava açılıyor. Savunma hakkınız dahi yok. İfade vermeye gittiğiniz anda tutuklanıyorsunuz."

“Soylu var oldukça insan haklarından konuşamayız”

İşkencenin yöntemleri değişse de devam ettiğini anımsatan Keskin, şöyle dedi: 

“Çıplak arama, sözlü ve fiili taciz, aç- susuz bırakma, tecrit uygulanmaya devam ediyor. Bu coğrafyada İçişleri Bakanı Süleyman Soylu olduğu sürece biz insan haklarından konuşamayız bile. Soylu konuşmasında, ‘Yakalarsanız lime lime edin talimatı verdim’. Yani işkence yapın diyor.”

Açlık grevleri

“Maalesef Kürtlerden başka kimse bunu konuşmuyor. Hiçbir zaman önerdiğimiz bir yöntem olamaz ama madem ki böyle bir gerçek var, bu durumda biz onları açlık grevine götüren yöntemleri teşhir etmek durumundayız. Özellikle pandemi süreciyle birlikte ağır hastalar tecrite konulmamak için hastaneye gitmiyor. Adli Tıp’ın vicdansız raporları nedeniyle ölümcül durumdaki birçok hasta cezaevinden ölerek çıktı.”

“Karşımızda hukuk devleti yok”

 Çıplak arama tartışmalarına da değinen Keskin, bunun yeni bir şey olmadığını hatırlattı:

 “Bu coğrafyada 90’larda, 12 Eylül darbe döneminde insanlar değil çıplak arama, çırılçıplak sorgulandılar. Cemaat gözaltıları nedeniyle dillendirilmeye başladığında yeni bir olay gibi tartışılmaya başladı. Nelson Mandela kurallarına göre gözaltına alındıktan sonra insanlık onuruna aykırı muamele yapılamaz.

"Çıplak arama da kötü muamele olarak geçiyor. Karşımızda bir hukuk devleti olmadığından insan hakları ihlallerini sözleşmelere rağmen tartışmak durumunda kalıyoruz.”

İstanbul Sözleşmesi

İstanbul Sözleşmesi’nde kadın beyanının esas alındığını söyleyen Keskin, Sözleşme’de yer alan “Kadına yönelik şiddet konusunda hiçbir örf, adet ve sözde namus kadına yönelik şiddetin gerekçesi olamaz.” maddesini hatırlatarak şunları belirtti:

“Sanırım bunu imzalarken farkına varmadılar ya da okumadan imzaladılar. Bu sözde namus anlayışı devletin temelini oluşturan kutsal ailenin sorgulanması demektir.

"Kutsal aile ellerindeki tek varlık. Geçen hafta cumhurbaşkanı ailenin reisi erkektir dedi. Bu sözleşmeyi imzalan böyle bir açıklama yapamaz. Çünkü bu sözleşme kadınla erkek arasındaki eşitliği temel olarak alıyor, kimse reis değil. Bu nedenle bu sözleşmeden rahatsızlar.”

Konuşmaların ardından Keskin’in 30 yıllık insan hakları mücadelesinin anlatıldığı bir sinevizyon gösterimi yapıldı. Ardından Keskin’e ödülünü Diyarbakır Tabip Odası Başkanı Elif Turan verdi. Eren ödülü “Jin, Jiyan Azadi” diyerek aldı.

(BD/EMK)