Kapalı da Olsalar, Kapıları Zorlamalıyız
"Önümüzdeki kapıların kapalı olduğunu bilerek kapıyı zorlamak zorundayız" diyen 13 yıllık avukat Biçer, "Akıllara Zarar"dan Özlem'in sorularını yanıtlıyor:
Öncelikle duyduğumda beni şaşırtan Denizli Kadın Sığınma Evi'ni anlatabilir misiniz?
Evini terk eden bir arkadaşımın beden işçisi olduğunu gördüm. Bu bir eksiklik yaşandığını fark etmemi sağladı. Denizli İş ve Meslek Kadınları Derneği olarak vali beye gittik ama çok sıcak bakmadı.
Eşiyle yaptığımız görüşme sonrası sosyal hizmetler bünyesinde, harabe bir binayı gösterdiler. Bu binayı, 20 ayrı meslek grubundan kadının oluşturduğu derneğimizin parasıyla yeniden yarattık ve Kadın Sığınma Evi olarak Mayıs 2001'de açtık.
Kaç kadın kalabiliyor barınma evinde?
Sığınma evimiz, 40 kişi kapasiteli. Denizli dışındaki illerden de kadınlar başvuruyor. Güvenlik gerekçesiyle Kars'tan gelen bir kadın vardı.
Bir kadın sığınma evinin varlığını öğrenip Kars'tan Denizli'ye gelmeyi nasıl başarıyor?
Kars Sosyal Hizmetler Müdürlüğü'ne başvurduğunda gerekli yönlendirme yapılıyor. Kadın Misafirhaneleri Yönetmeliği'nce gizlilik esası var. Bu misafirhanelerin yerini üç kişi bilir. Kadının durumuna göre kadın yönlendiriliyor.
Bu çalışmayı kadınlara yeterince duyurabiliyor musunuz?
Medya, özellikle yerel medya bu konuda destek veriyor. Sığınma evi açıldığında çok duyuru yapıldı. Medyada beni gören kadınlar, direkt bana ulaşabiliyor.
Sığınma evinin yeri gizli tutuluyor; ama çalışmalarımız ve şiddete uğrayan kadınların bize başvurabilecekleri sürekli duyuruluyor.
Peki acil bir durumda siz gidip kadını alabiliyor musunuz?
Sosyal Hizmetler Kurumu'nun böyle durumlarda müdahale hakkı yok. Şiddet karşısında polise ya da jandarmaya başvuran kadın, Ailenin Korunmasına Dair Kanun uyarınca evinden uzaklaştırılıyor.
Doktora sevk edilip rapor alıyor. Sosyal Hizmetler'e getiriliyor ve geçici olarak sığınma evine yerleştiriliyor. Gerekli araştırmalar tamamlandıktan sonra, kesin yerleştirme yapılıyor.
Şiddete uğramayan kadınlar sığınma evine gelemiyor mu?
Kadının yardımı istemesi yeterli.
Ne kadar kalabiliyor kadın orada?
Konuk evinde üç ay kalabiliyor. Kadına yönelik fiziksel, manevi, psikolojik şiddet devam ediyorsa; üç ay daha kalıyor. Genellikle, altı ay kalıyorlar.
Bu sürede kadının üretime katılmasına ve bilinçlenmesine yönelik çalışma yapılıyor mu?
Sığınma evleri, kadınların yalnızca bir süre barındıkları bir yer değil. Organize sanayi bölgesi yöneticileriyle görüşmeler yaptık. Dernek olarak biz destekliyoruz. Bugüne kadar, çalışmak isteyip de sığınma evinden ayrıldıktan sonra açıkta kalan kadın yok.
Kadınların içinden çıktıkları şiddet koşullarına geri dönmemeleri için maddi koşullar çok önemli. Ev tutup yaşamlarını sürdürmek zorundalar. Kadınlara ev ve eşya bulmaları, kendilerine yeni bir düzen kurmaları için de destek oluyoruz.
Bugüne kadar sığınma evinden çıkıp evine, ailesine dönenler; dönmek zorunda kalanlar oldu mu?
Denizli Sığınma Evi'nden olmadı. Kadınlar zaten evini neden terk etsin? Her şeyin son sınırına dayandığını düşünüp bir daha evine dönmemek üzere evini terk ediyor.
Kadın maddi rahatlığa erişti diyelim; kadın bakış açısını edinmiş oluyor mu? Evini kuran kadın özgürlüğünü maddi özgürlükle sınırlandırmanın ötesine geçemezse?
Kadının öz güvenini sağlaması çok önemli. Sığınma evinde kadınlara psikolojik destek sağlıyoruz. Kadın zorluklarla baş etmenin mücadelesini verdiğinde pek çok şeyi fark ediyor.
Yeni bir hayata başlamanın zorlukları da var. Kadın birlikte olduğu, yaşadığı, tanıştığı insanlarla ilişkiyi kesmiyor. Bağlantımız kopmuyor. Kendi başına ayakta durmanın yollarını ararken bulması gereken o kadar çok şey var ki.
Araştırma yürütebiliyor musunuz? Yaşamından memnun olmasa da kadınlar böyle durumda yaşamını değiştirmekten yana davranamıyor çoğu zaman.
"Denizli Kadın Platformu"nda 22 kadın derneği yer alıyor. Platform, kırsal kesimde ve varoşlarda çalışma yürütüyor. Milli Eğitim Bakanlığı'nın desteklediği çalışmaları da var.
Ayrıca, araştırmalar yapıyoruz. Kadınlara yasal haklarını anlatıyor, yaşadıkları şiddeti fark etmelerine yardımcı oluyoruz. Kadınların öykülerini dinliyor, sorularını yanıtlıyoruz.
Başından geçen olayı birinci ağızdan anlatamayan, arkadaşının öyküsüymüş gibi sunan o kadar çok kadınla karşılaşıyoruz ki! Kadınlarla dostluk ve yakınlaşma kurabilmek çok önemli.
"Kadınlar Birliği Denizli Şubesi" var. "Yerel Gündem 21" projesi BM öncülüğünde yerinden kalkınmayı sağlamaya yönelik çalışıyor. Seçtiği pilot bölgelerde kadın çalışma grubu olarak sorunları tespit ediyor, sorunlara kökten çözümler getiren projeler geliştirip BM'den fon ya da destek istiyor.
Denizli'de Karşıyaka Mahallesi pilot bölge olarak seçildi. Şu anda grup kendi içinde birlik sağlayamadığı için pek çalışma yapamıyor.
Aynı zamanda baronun "Kadın Hakları Komisyonu" eski başkanıydınız. Bu oluşumdan söz eder misiniz?
Bu komisyonu 1995'te 11 kişilik bir yönetim kurulundaki iki kadın olarak ortaya attık, çok tepkiyle karşılanmadı ve biz bu komisyonu kurduk. Baroya müracaat eden kadınların sorunlarıyla ilgilenmek için "Kadın Danışma Merkezi"ni oluşturduk. "Acil Yardım Bürosu" da her an kadınların sorunlarını danışabilecekleri, telefonla bilgi alabilecekleri, barodan avukat isteyebilecekleri bir birim olarak hizmete başladı. Su anda hakkını aramak isteyen kadına yardımcı olacak kadınlar da birimler de mevcut.
* Özlem'in Gülizar Biçer'le yaptığı söyleşi, "Akıllara Zarar" dergisinin Mart sayısından alıntılandı.