Cezaevindeki vegan-vejetaryenlere hayvansal içermeyen gıdaların temin edilmesi için üç yıl önce yayınlanan yönetmelik değişikliğine rağmen, vegan-vejetaryen mahpuslar yetersiz beslenmeden şikayetçi.
Kocaeli Kandıra’daki 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde dört vegan ve iki vejetaryen mahpus var. Kasım 2014’ten beri cezaevinin temin ettiği sera ve konserve ürünleri almıyorlar. İhtiyaçlarını kantinden gidermeye çalışıyorlar; ancak mahpusların bildirdiğine göre, kantinde kuru maya, ruşeym, keten tohumu, yulaf ezmesi, humus gibi veganlar için kritik besinler satılmıyor.
Kocaeli Açık Ceza İnfaz Kurumu 2. müdürü, yetersiz beslenme iddialarını yalanlarken daha iyi beslenme için kantini işaret etti. Vegan-vejetaryen tutsaklar, taleplerini Kandıra Cumhuriyet Başsavcılığı’na taşıdıklarında ise “Bizi ilgilendirmiyor. İdari konudur” cevabıyla geri çevrildi.
Osman Evcan’dan mektup
2011'deki 42 günlük açlık greviyle yönetmelik değişikliğinin ana aktörlerinden biri olan Kandıra'daki vegan-anarşist tutsak Osman Evcan, Yeryüzüne Özgürlük Derneği'ne gönderdiği son mektupta şu ifadelere yer verdi:
"Sebze ve bakliyatın iaşe maliyeti ete göre çok daha düşük. Vegan yemeklere yağ, tuz ve baharat da konmuyor. Bunlara rağmen bize sunulanlar yetersiz, sağlıksız ve dengesiz. Tutsaklara her öğün 5 TL’lik iaşe sağlamak zorundalar; ama veganlara daha azını vererek insan hakkımızı tanımıyorlar. Bu yaptıkları, veganlığı sapkın bir düşünce olarak görüp bize tek tip yaşama biçimini dayatmaktır."
Evcan, Ocak 2015’ten beri cezaevi yemeklerinin ağzında yaralara ve midesinde yanmalara sebep olduğu gerekçesiyle, talepleri yerine getirilene dek cezaevinden gelen hiçbir gıdayı kabul etmiyor. 10 yıldan uzun süredir vegan olduğu halde Kocaeli’ne naklinden beri sağlık sorunları yaşamasını buradaki yetersiz ve kalitesiz besinlerden kaynaklandığını söylüyor.
Yeryüzüne Özgürlük Derneği sözcüsü Güray Tezcan “Talepler gayet meşru ve hukuken zorunlu. Cezaevi doktorları da talepleri haklı bulmuş. Bunların karşılanmaması eşitsizlik demek. Kahvaltıda vegan olmayana beyaz peynir verirken veganı çürük zeytinle geçiştirmek kabul edilemez. Herkesi bu haksızlığa karşı telefon ve dilekçe yağmuruna çağırıyoruz” diye konuştu.
Mahpusların talepleri
Mahpuslar taleplerini şöyle sıralıyor:
* Topluca haftalık mevsim sebzeleri: Sera veya konserve değil
* Yeterli bakliyat, tahıl ve kuruyemiş: Protein için
* Kantine daha fazla vegan ürün: Brokoli, mantar, yulaf ezmesi, humus vs
Yeryüzüne Özgürlük Derneği, mahpusların taleplerinin karşılanması için aktivistleri Kandıra Cumhuriyet Başsavcılığı ve Kocael, Açık Cezaevi Kurum Müdürlüğü’ne dilekçe yollamaya çağırdı. Dernek, bir dilekçe örneği de paylaştı:
KOCAELİ AÇIK CEZAEVİ KURUM MÜDÜRLÜĞÜ’NE Kocaeli 1 Nolu F Tipi Cezaevi’ndeki hükümlüler Osman Evcan, Kemal Toka, Cevdet Bayır, Ramazan Şevket Yılmaz ve Ergül Çiçekler’in vegan-vejetaryen beslenmeyi seçtikleri için yetersiz-dengesiz gıdalara mecbur bırakıldığını ve sağlıklarının idari ihmaller sebebiyle kötüye gittiğini üzüntüyle öğrendim. 2012’de Resmi Gazete’de yayınlanan "Hükümlü ve Tutuklular İle Ceza İnfaz Kurumları Personelinin İaşe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"e göre vegan-vejetaryenlerin talepleri iaşe miktarıyla sınırlı kalmak üzere karşılanır. Diğer hükümlülere düzenli olarak et, peynir gibi gıdaların verilmesi iaşe sınırını aşmazken, hayvansal ürünlerden daha ucuz olan çiğ sebze ve taze baklagilin iaşe sınırı gerekçe gösterilerek veganlardan sakınılması bir ayrımcılık örneğidir. Yukarda adı geçen hükümlülerin “(1) Sera veya konserve yerine haftalık topluca mevsim sebzelerinin verilmesi”, “(2) Bakliyat, tahıl ve kuruyemiş temininin artırılarak protein ihtiyaçlarının karşılanması”, “(3) Kantine veganlar için önemli brokoli, mantar, humus, yulaf ezmesi, kuru maya gibi yeni ürünlerin getirilmesi” şeklindeki talepleri kurumunuzda çalışan hekim tavsiyeleriyle de desteklenmiştir. En temel insan haklarından biri olan sağlıklı beslenme hakkını kurumunuzda en kısa zamanda tam anlamıyla uygulamanızı arz ve rica ederim. Saygılarımla, ...........İSİM SOYİSİM.......E-POSTA.......TC NO.............. |
Ne olmuştu?
Kırıkkale Cezaevi'nde bulunan vegan mahkum Osman Evcan, sebze yemeği çıkmadığı için 3 Kasım'da açlık grevine başlamıştı. Hapishanelerde "yemek hakkı" konusu Evcan'ın açlık grevi eylemi sonrası gündeme gelmişti. Bunun üzerine meclis İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu Başkanı Ayhan Sefer Üstün, Kırıkkale Cezaevi'nde vejetaryen menü hazırlanmaya başladığını açıklamıştı.
28 Mart 2012’e Resmi Gazete'de yayınlanan "Hükümlü ve Tutuklular İle Ceza İnfaz Kurumları Personelinin İaşe Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik"le, eski yönetmelikte yer alan 'hasta hükümlü ve tutukluya, kurum hekiminin belirleyeceği besinler verilir' maddesi, "Hasta hükümlü ve tutukluya, diyetisyen veya hekimlerin belirleyeceği besinler verilir. İnancı gereği veya vegan, vejetaryen türü özel bir beslenme şekline sahip hükümlü ve tutukluların talepleri, iaşe miktarı ile sınırlı kalmak üzere karşılanır" şeklinde değiştirilmişti.
Evcan'ın annesi Zeliha Evcan, bianet'e yaptığı açıklamada oğlunun durumunun iyi olduğunu, vegan yemekler yiyebildiğini ve düzenli olarak doktora gittiğini söylemişti. (ÇT)