Kanal İstanbul etkisi: Deprem, iklim krizi, su sorunu

* Fotoğraflar: İKS

İstanbul Kent Konseyi (İKS), sosyal medya hesaplarından Kanal İstanbul’un hayata geçmesi durumunda İstanbul’da yaşanacaklara dair paylaşımlarda bulunmaya başladı.

Bir paylaşımda, Kanal İstanbul’a ayrılan bütçenin yaklaşık 140 milyar TL olduğuna dikkat çekilip, bu rakamın Türkiye genel bütçesinin yaklaşık yüzde 10’unu oluşturduğu kaydedildi.

Projenin hayata geçmesi halinde ise bireysel ve kamusal yoksulluğun artacağına vurgu yapıldı.

İklim krizi

İKS’nin bir paylaşımında projenin iklim krizine neden olacak gaz salımını artıracağı belirtilip, şu ifadelere yer verildi:

“Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) raporuna göre kanal inşaatı yılda 1,7 milyon ton ek karbondioksit salımına neden olacak.

“Kanal İstanbul bölgesi on yıllarca hafriyat ve inşaat alanı olacak. Bu da daha fazla beton, asfalt, hafriyat kamyonu, fosil yakıt ve sera gazı salımı anlamına geliyor. Kanal bittikten sonra kurulacak kentin inşası sırasında yapılacak emisyon ve bölgeye taşınacak nüfusun ek karbon ayak izi belli değil!”

Kültürel miras

Başka bir paylaşımda, Kanal İstanbul’un yapılması durumunda Mimar Sinan’ın tasarımının da bulunduğu köprü de dahil olmak üzere İstanbul’un kültürel mirasının tahrip edileceğine vurgu yapıldı:

“Kanal İstanbul arazisinde 96 kültür varlığı mevcut. Bu alanlarda, Rheglon ve Bathonea gibi antik alanlar, Yarımburgaz Mağarası gibi 400 bin yıllık insan yerleşimleri bulunuyor.

“Mimar Sinan tasarımı köprü dahil olmak üzere birçok köprü, cami, çeşme, endüstri yapısı, mezarlık, türbe, hamam, su kanalı, konutlar yer alıyor. Kanal İstanbul Projesi hayata geçirildiğinde hepsi yok olacak.”

Deprem etkisi

Bir diğer paylaşım da ise, projenin hayata geçmesi halinde olası bir depremde mal ve can kaybı riskinin artacağının altı çizildi:

“Kanal İstanbul’un Marmara Denizi’ne açıldığı alan deprem açısından ciddi bir risk alanı. Projenin hayata geçirilmesi durumunda nüfus ve bina yoğunluğunun artması, olası bir depremde mal ve can kaybı riskini artıracak.”

Hava kirliliği

Kanal İstanbul Projesi’yle birlikte 8.300 hektar alan da imara açılacak:

“Bu alanların imara açılması hem yeni inşaatları hem de yaklaşık 1,2 milyon ek nüfusu bölgeye çekecek. Bu da hava kirliliği, trafik, katı atık ve su kaynaklarının yetersizliği sorunlarını beraberinde getirecek.”

Ağaçlar

Konsey tarafından yapılan paylaşımlarda çok sayıda ağacın kesileceğinin de bilgisi verildi:

“Yaklaşık 394 bin adet ağaç kesilecek, 3 bin hektar orman alanı yok olacak. Bu tahribat 1,2 milyon kişinin 1 yıllık oksijeninin kaybolması anlamına gelir.”

Su kaynakları

Yapılan paylaşımlarda içme suyu sağlayan Terkos Gölü’nün tuzlanma riskinin artacağı gibi, Sazlıdere Barajı, tarımsal sulamada kullanılan Şamlar Göleti, lagün özelliğinde olan Küçükçekmece Gölleri ve bölgedeki yer altı sularıyla derelerin yok olacağına işaret edildi.

Kanal İstanbul projesi

Cumhurbaşkanı ve AKP Genel Başkanı Recep Tayyip Erdoğan, başbakan olduğu dönem 2011’de yaptığı bir konuşmada “yeni bir İstanbul” hedefinden söz etti. “Çılgın proje” olarak sunulan bu planın içinde Kanal İstanbul adı da ilk kez duyuldu.

“Çılgın proje”de neler var?

Haliç Kongre Merkezi’nde 2011’de yapılan toplantıda projeye ilişkin temel bilgiler açıklanmıştı. Projenin en önemli ayağı ulaşımda entegrasyondu. Bugün bu projede hedeflenen 3. Köprünün 3. Havalimanının yapımı bitti.

Torba yasayla bölge ranta açıldı

Mayıs 2016’da 20 kanunun toplam 32 maddesinde değişiklik yapıldı. Mera Kanununa eklenen ek madde ile Kanal İstanbul’un bulunduğu bölgenin imara açılmasına ön ayak oldu. Yasaya getirilen “otoyol hariç erişme kontrolünün uygulandığı yol” ibaresinin dahil edilmesiyle de Kanal İstanbul’a bağlanan yolların ücretli olacağı sonucuna varıldı.

2018'de rotası açıklandı

2018’de dönemin Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Ahmet Arslan projenin güzergahını nihayet açıkladı. Karadeniz ile Marmara Denizi arasında yapay bir suyolu oluşturacak kanalın Küçükçekmece Gölü’nden başlayarak, Küçükçekmece-Sazlıdere-Durusu koridoru boyunca 45 kilometre olacağını söyledi.

ÇED süreci

Kanal İstanbul projesi için hazırlanan Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) raporu Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İnceleme ve Değerlendirme Komisyonu’nca yeterli bulunduktan sonra 23 Aralık 2019'da askıya çıkarılmış ve kamuoyunun görüşlerine açıldı.

Raporun askıda olduğu 10 gün boyunca projenin iptalini isteyen yurttaşlar, İstanbul başta olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanında Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na bağlı il müdürlüklerinde uzun kuyruklar oluşturarak itiraz dilekçelerini verdi.

TIKLAYIN - Kanal İstanbul’a 34 Maddelik ÇED İtirazı

Ancak 17 Ocak'ta Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, Kanal İstanbul ÇED Raporu'nu onayladıklarını bildirdi.

Raporda ne var?

75 milyar lira bedel ile yapılacak Kanal İstanbul için hazırlanan son ÇED raporuna göre; projenin 7 yılda tamamlanması planlanıyor.

Küçükçekmece, Avcılar, Arnavutköy ve Başakşehir ilçelerinden geçecek yaklaşık 45 km uzunluğunda ve 20.75 metre derinliğinde olan projenin kazı aşaması da 4 yıl sürecek. Yılda yaklaşık 275 milyon metreküp kazı yapılacak. Kanaldan çıkacak toplam hafriyat miktarı yaklaşık 1 milyar 155 milyon 668 bin metreküp olarak hesaplandı. Bu miktarın 1 milyar 79 milyon 252 bin metreküpünü kara kazısı, 76 milyon 416 bin metreküpünü deniz ve göl taraması oluşturacak. Kanal boyunca karada yapılması planlanan yaklaşık 1,1 milyar metreküplük kazının 800 milyon metreküplük kısmı Karadeniz’e bağlanılan kesimde gerçekleştirilecek.

Kanal İstanbul Projesi kapsamında işletme (trafik) simülasyonu ve kanal işletme prensibinin belirlenmesi kapsamında yapılan çalışmalar sonucunda da kanalın tek yönlü işletmesine karar verildi. Kanal İstanbul Projesi kapsamında; kanal içerisinde acil bağlama alanları, acil müdahale merkezleri, kanal giriş ve çıkış yapıları, gemi trafik sistemleri gibi alt ve üst yapılar, liman, lojistik merkez, yat limanı, kanal içerisinde ihtiyaç duyulan noktalarda karşıdan karşıya ulaşımı deniz yolu ile sağlayacak kıyı yapıları, tahkimat ve dolgu alanları gibi kıyı tesisleri yapılması planlanıyor.

Kanal İstanbul Projesi ile entegre olarak geliştirilecek projeler; Marmara ve Karadeniz Konteyner Limanları, Küçükçekmece Yat Limanı ve Karadeniz kıyısında rekreasyon amaçlı dolgu ile lojistik alan dolgusu olarak sıralandı. Karadeniz kıyısına rekreasyon ve lojistik alan için toplam 54 milyon 605 bin 865 metrekare dolgu yapılacak. Dolguda kanal hafriyatından çıkacak malzeme kullanılacak.

Projenin inşaat aşamasında yaklaşık 8-10 bin kişinin, işletme aşamasında ise 500-800 kişinin çalışması öngörülüyor. Çalışma alanı olarak tanımlanan ve inşaat faaliyetlerinin yürütüleceği kesim yaklaşık 63.2 milyon metrekare olarak hesaplandı. İnşaat faaliyetleri tamamlandıktan sonra kanal yapı yaklaşım sınırına kadar olan kesim diğer kamu ihtiyaçları için terk edilecek alan 25.75 milyon metrekare olacak. Kanal için kullanılacak alan 37.5 milyon metrekare olarak açıklandı.

TIKLAYIN - Kanal İstanbul'da Üç Gerekçe, Üç İtiraz

TIKLAYIN - Kanal İstanbul İtirazları: Ekolojik Yapı Bozulacak, Kent Yumurta Kokacak

(TP)

İSTANBUL KENT KONSEYİ