Kadınlar Sosyal Güvenceden de Sendikal Haklardan da Yoksun

Türkiye Sosyal Sigortalar, Eğitim, Büro, Ticaret, Kooperatif ve Güzel Sanatlar İşçileri Sendikası'nın (Sosyal-İş) raporuna göre, Türkiye'de kadın çalışanların sendikalaşma oranı yüzde 3.

Sendikanın "Türkiye'de ve dünyada Kadın Emeği ve İstihdamı" raporuna göre, Türkiye'de kadınların işgücüne ve istihdama katılımı düşerken işsizlik oranı artıyor.

"Kadınlar ev işleriyle meşgul"

Rapora göre, Türkiye'de kadınların işgücüne dahil olamama nedenleri arasında ilk sırayı "ev işleriyle meşgul olmaları" alıyor. İstihdam verileri Türkiye'de cinsiyete dayalı işbölümünün ve cinsiyetler arası ücret farkının sürdüğünü gösteriyor.

İstihdam edilen kadınların yüzde 58'i kayıt dışı çalışırken erkeklerde bu oran yüzde 38. Ücret ya da yevmiye karşılığı çalışan dört kadından biri kayıt dışı istihdam ediliyor. Ücretsiz aile işçisi olarak çalışan kadınların yüzde 94'ü de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna kayıtlı değil.

Kadın çalışanların sendikalaşma oranı yüzde 3

Rapora göre, sendikalaşan kadın işçiler, ''Kocaları ya da aileleri yoluyla sendikadan istifa etmeleri için baskı görme'', ''Kadının sendikayla işi olmaz gibi söylemlere muhatap olma'', ''Hamile ya da çocukluların zorla mesaiye bırakılması'' gibi engellerle karşılaşabiliyor.

Kadınlar toplu sözleşmeden daha az yararlanıyor

Raporda dikkat çeken diğer ifadeler şöyle:

- Türkiye'de resmi sendikalaşma istatistikleri gerçeği yansıtmıyor. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2009 Ocak ayı verilerine göre, işçilerin sendikalaşma oranının yüzde 58.98.

- Toplu iş sözleşmesi kapsamındaki işçi sayısı ve toplam ücret ya da yevmiye karşılığı çalışan nüfus esas alınarak yapılan bir çalışmaya göre, 2007 itibariyle Türkiye'de sendikalaşma oranı yüzde 6.1. Bu oran son 20 yılda düzenli olarak geriliyor.

- Kamuda çalışan sendikalı işçiler arasında kadınların oranı yüzde 10 düzeyinde. Özel sektörde de aynı oranın korunduğu varsayıldığında, Türkiye'de kadınların sendikalaşma oranının yaklaşık yüzde 3 olduğu söylenebilir. Oysa aynı yönteme göre erkeklerin sendikalaşma oranı yüzde 7,7'dir. Yani kadın emekçiler, erkeklere nazaran sendikal örgütlenme ve toplu sözleşme olanağından daha az yararlanabilmektedir.

Kadınların sendikalaşmasının önündeki engeller

- Türkiye'de özellikle de özel sektörde işverenler, işçilerin sendikalaşmalarını engellemek için en az 41 farklı yöntem kullanıyor.

- Sendikalaşan kadın işçilere kocaları ya da aileleri yoluyla sendikadan istifa etmeleri için baskı yapma, mevcut toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini kullanarak 'kadının sendikayla işi olmaz' gibi söylemlerle kadın işçileri sendikadan uzak tutmaya çalışma, hamile ya da çocuklu kadın işçileri, sendikadan istifa etmeleri için zorla mesaiye bırakma, çalışma saatlerini uzatma ve sendikalaşan kadın işçilere fiziksel veya sözlü cinsel tacizde bulunma bunlardan birkaçı.

Sendikaların yönetimlerinde kadınlara yer yok

- Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının 2009 verilerine göre kadınların sendikaların seçilmiş yönetim organlarındaki oranı son derece düşük. İşçi sendikaları başkanları arasında kadınların oranının yüzde 6.4; yönetim kurulu üyeleri arasında ise yüzde 10. İşçi sendikaları konfederasyonları söz konusu olduğunda bu oranların yüzde 0'a geriliyor." (BB)