Kadınlar İçin Adalete Erişim Kılavuzu
Kadınlara Hukuki Destek Merkezi (KAHDEM), kadınların yasal düzenlemeler ve uygulamalar nedeniyle adalete erişim haklarından yararlanamadığını açıkladı, devlet görevlilerini, kadın yurttaşların adalete erişim hakkını sağlamak üzere göreve çağırdı.
Kadınların ekonomik ve fiili güçlükler nedeniyle avukatlık hizmetlerinden gereğince yararlanamadığını vurgulayan KAHDEM ayrıca baroların kadın yurttaşların adalete ulaşmalarını sağlayacak biçimden yeniden yapılandırılmasını istedi; kolluk ve savcılık görevlilerinin kadınlara avukat desteğinden yararlanma hakkını hatırlatmakla yükümlü olduğunu vurguladı.
Avukata erişim hakkının önündeki engeller
KAHDEM, hukuk başvurularında, ceza soruşturma ve kovuşturmalarında karşılaştığı güçlükleri ve bu güçlüklerin aşılabilmesi için alınması gereken önlemleri şöyle sıraladı:
Avukata erişim: Ekonomik güçlükler nedeniyle kadınların, avukata başvurma olanağı çoğu kez bulunmuyor. Kadınlar için tek destek olanağı, baro adli yardım servisleri.
Baro adli yardım servisleri: Baro adli yardım servisleri, kadınların erişebileceği yakınlıkta değil. Erişebilen kadınlara da nöbetçi avukatla görüşebilmesi için çok uzun süre sonraya randevu veriliyor.
Avukatların niteliği: Kadınların, kadının insan hakları konusunda meslek içi eğitimden geçmiş ve aile hukuku alanında deneyimli bir avukatla görüşmesi için gerekli önlemler alınmıyor.
Fakirlik ve ikametgâh belgesi: Baro adli yardım servislerine başvurularda, ücretsiz avukat atanması için muhtardan fakirlik ve ikametgâh belgesi isteniyor. Asgari geliri olan fakat bir avukata vekâlet ücreti ödeme imkânı olmayan kadınlar, baro adli yardım servisinden, fakirlik belgesi alamadıkları için yararlanamıyor.
Sğınmaevinde kalan kadınlar: Şiddet sebebi ile koruma kararı almak isteyen kadınlar, sığınma evinde kalıyorlarsa muhtardan ikametgâh alamadıkları için başvuru yapamıyor. Sığınmaevinin adresine bağlı muhtarlıktan belge alındığında ise kadının yaşadığı yer hakkında bilgi, başkalarınca da bilinebilir oluyor.
Kadınlar haklarından haberdar edilmiyor: Kadınlar, soruşturma aşamasında bir avukattan hukuki destek alma hakkından haberdar edilmiyor. Böylece kadınlar, hukuki süreci takip edecek bir hukuk uygulayıcısından yoksun bırakılıyor. CMK gereği, şikâyetçi olmak isteyen kadınlara bir avukatın desteğinden yararlanma hakkı olduğu kolluk veya savcılıkça, kadının anlayabileceği biçimde anlatılmalı. Bu hakkını kullanması desteklenmeli. Bu yapılmadığında, kolluk görevini ihmal ediyor demektir.
Talepler:
* Kadınların baro adli yardım servislerinden yararlanma talepleri, asgari ücret karşılığı dahi olsa bir kazanca sahip olmalarının fakirlik koşulu oluşturmadığı gerekçesiyle reddedilmemeli. Her bir kadının geçim koşulları ayrı ayrı incelenmeli.
* Şiddet tehdidi altındaki kadınlara hızla avukat atanmalı. Koruma talebinde buluna kadınlara avukat hakkı hatırlatılmalı ve bu olanak desteklenmeli.
* Avukatların, kadına yönelik şiddet ve aile hukuku konusunda yeterli düzeyde hizmet içi eğitimden geçmesi ve yeterli deneyime sahip olması gözetilmeli.
* Kadınlara, hukuki destek için adli yardım listelerinde yer alan avukatlar arasından seçim yapma olanağı sağlanmalı. (BB)