Kadınlar Alo Şiddet Hattı İstedi
Antalya'da "Birleşmiş Milletler 25 Kasım Uluslar arası Kadınlara Yönelik Şiddetin Önlenmesi Günü" kapsamında 24-25 Kasım tarihlerinde düzenlenen "Kadın Sığınakları Kurultayı"nın sonuç bildirgesinde yer alan kararlardan biri de buydu.
Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı'nın girişimiyle başlatılan ve bu yıl dördüncüsü düzenlenen Kurultay'ı, Antalya Kadın Danışma ve Dayanışma Merkezi, Heinrich Böll Vakfı'nın desteğiyle düzenlemişti.
Kurultay'a Türkiye'nin çeşitli illerinden ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'nden 44 kadın grubu ve kuruluşu, Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü ve Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunu temsilen yaklaşık 150 kadın katılmıştı.
Hedefler
Tartışmalar sonunda kadın grupları ileri dönük olarak şu hedefleri ortaya koydular:
* İstanbul'daki Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı'nın ve Ankara'daki Kadın Danışma Vakfı'nın sığınaklarının yeniden açılması; Çanakkale El Emeğini Değerlendirme Derneği ve Mersin Bağımsız Kadın Derneği'nin çalışmaları başlatılmış sığınaklarının bir yıl içinde açılması.
* Türkiye'nin her yerinden aynı telefon numarası ile ulaşılabilecek ve başvuran kadınlara danışmanlık hizmeti verecek; kadınların kendi bölgelerindeki kadın gruplarına ulaşmalarını sağlayacak bir "Alo Şiddet Hattı"nın kurulması.
* Kadına yönelik şiddete karşı toplumsal hareketin başlatılması. Kadına yönelik şiddeti özendiren, görmezlikten gelen, etkisiz yaptırımlara bağlayan tüm yasal düzenlemelerin kaldırılması. Kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda ulusal bir mekanizma oluşturulması için TBMM'nin bir oturumunun sadece Kadına Yönelik Şiddet konusuna ayrılmasının sağlanması.
* Kadına yönelik hizmetlerin güçlenmesi için Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu'na (SHÇEK) genel bütçeden ayrılan payın artırılması, var olan kadın konukevlerinin güçlendirilmesi, bu kuruluşlarda kadın bakış açısına sahip kadınların yer alması, bu hizmetlerin tasarruf tedbirlerinin dışında tutulması, bu kuruluşların bağımsız kadın grupları ile iletişim içinde işletilmesinin sağlanması.
* Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Fonu'ndan bağımsız kadın sığınaklarına pay ayrılmasının sağlanması.
* Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü'nün (KSSGM) Teşkilat Yasası'nın bir an önce çıkarılması.
* Birleşmiş Milletler "Kadına Yönelik Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme" CEDAW'a Ek İhtiyari Protokolün TBMM tarafından bir an önce kabul edilmesini sağlamak üzere tüm ilgililerin göreve çağrılması.
* Yerel Yönetimler Yasa Tasarısı'nın kadın bakış açısıyla tartışılması. Yerel yönetimlerde kadın çalışmaları yürütmek üzere kadın kuruluşlarının yer aldığı özel ihtisas komisyonlarının oluşturulması, kadın kuruluşlarına yerel yönetimlerin bütçelerinden ödenek ayrılması, İl Özel İdareleri ve belediyelerde kadınlara yönelik hizmet veren bir birimin kurulması ve imar planlarında kadınların gereksinimlerinin göz önünde bulundurulması düzenlemelerin yapılmasının sağlanması.
* SHÇEK ve yerel yönetimler tarafından her ilde bağımsız kadın gruplarıyla ortak çalışmalar sürdürerek 24 saat hizmet veren kadın danışma merkezleri açılması.
* Namus cinayetleri konusunda bilinç oluşturulması için özel çalışmalar yapılması.
* Bağımsız Kadın Danışma ve Dayanışma Merkezleri'nin açılması önündeki yasal engellerin kaldırılması ve mali desteğin sağlanması.
* Namus cinayetleri konusunda gerekli araştırma ve çalışmaların yapılması. Namus cinayetlerinin engellenmesi için her türlü çabanın gösterilmesi. Namus gerekçesiyle cinayet işleyen erkek çocuklar ve suç mağdurları için özel rehabilitasyon merkezleri açılması.
* Türk Ceza Yasası'nda ensest, tecavüz, bekaret kontrolü namus cinayetleri ve namus gerekçesi ile işlenmiş diğer suçlarla ilgili özel düzenleme yapılarak bu konulardaki cezaların artırılması. Ayrıca, ensest vakalarının da 4320 sayılı Ailenin Korunması Yasası kapsamına alınması.
* Kadından Sorumlu Devlet Bakanlığı ve KSSGM'nin, kadına yönelik şiddet, ensest, tecavüz ve namus cinayetleri ile ilgili ortak program düzenlemesi, bu programla Adalet, İçişleri ve Sağlık Bakanlıkları bünyesinde düzenli hizmet içi seminer yapılması.
* Adli Tıp Kurumu'nda ve hastanelerin acil servislerinde kadına yönelik şiddetle ilgili eğitim almış uzmanların görev aldığı özel birimler oluşturulması. Bu birimlerin kadın danışma merkezleri ile bağlantı kurmasının sağlanması.
* Küreselleşmenin sonucu olarak, dünya ülkelerinin üzerinde hakimiyet kurulması amacıyla, terör ve savaşın zenginleştirdiği güçlerin yarattığı savaşlarda, "tecavüz"ün cezalandırılması. İlgili devletlerin tazminat ödemesinin sağlanması ve savaş halindeki ülkelerin ya da bölgelerin kadın gruplarıyla var olan ilişkilerin güçlendirilmesi.
* Krize karşı önlem ve devleti küçültme politikaları gerekçesiyle kamuda çalışan kadınların resen emeklilik uygulamaları kapsamı dışında tutulmasının sağlanması.
* Kadına yönelik şiddete karşı mücadele eden kadın kuruluşları arasında bilgi-belge-deneyim aktarımı sağlamak, ortak bir dil oluşturmak, eğitim programı oluşturmak ve uygulamak, iletişimi hızlandırmak amacıyla bir "İletişim Merkezi" kurulması.
Bir yılın bilançosu
IV. Kadın Sığınakları Kurultayı'nın sonuç bildirgesinde, Üçüncü Kurultay'dan bu yana geçen son bir yıl içinde yaşananlar da sıralandı:
* Kadın grup ve kuruluşları arasında iletişim ağı kuruldu.
* 25 Kasım 2000'de kadına yönelik şiddetin önlenmesi talebi ile Türkiye'nin birçok ilinde etkinlikler düzenlendi.
* Kurultay'da alınan karar doğrultusunda, kadına yönelik şiddetin teşhiri ve bağımsız kadın sığınaklarının açılması amacıyla Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı tarafından bir kampanya başlatılmıştı. Kadın kuruluşlarının da desteklediği bu kampanya, resmi makamlar tarafından durduruldu.
* "Kadınlar kadınları temsil eder" görüşünden yola çıkarak, erkeklerin bizi temsil edemeyeceğine inandığımızdan, erkeklerin düzenlediği 1. İstanbul Bienali'nin başarısız olması sağlandı.
* Medeni Kanun Tasarısı Adalet Komisyon'unda görüşülürken, komisyonda kadınlar aleyhinde yapılması istenen değişikliklere karşı eylemler başlatıldı. TBMM izlemeye alındı. Kadınlar, Meclis'e giderek itirazlarını bildirdiler. Antalya'da Bakırtepe Dağ Eylemi, İzmir'de mor balonlu yürüyüş, Antalya'dan tüm Türkiye'ye yayılan mor kurdele eylemleri yapıldı.
* Medeni Kanun'da düzenlenen "Edinilmiş Mallara Katılım Mal Rejimi"nin evliliklerin başlangıcından itibaren uygulanması için TBMM'de parti grup başkan vekilleriyle ve milletvekilleriyle görüşmeler yapıldı. Bütün partiler, kadınları destekleyeceklerini söylediler. Yapılacak oylamada, verilen sözlerin ne ölçüde tutulduğunun izlenmesi ve oylarımızın buna göre verilmesi kararlaştırıldı.
Çalışma grupları
Kurultayda, kadına yönelik şiddetle ilgili olarak ülke gündemi konusunda bilgi ve görüş alış-verişi yapıldıktan sonra ; "Bağımsız Kadın Sığınakları", "Kadın Danışma Merkezleri", "Namus Suçları - Cinayetleri", "Ensest, Tecavüz, Savaş" başlıkları altında dört çalışma grubu oluşturuldu. Grup çalışmalarının sonuçları tartışıldı.
Kadın sığınaklarının ilkeleri:
Kurultayda, "kadın sığınakları"nın temel ilkeleri de belirlendi. Bu ilkeler şöyle sıralandı:
* Kadınlar arasında yaş, cinsiyet, cinsel tercih, sınıf, etnik grup, din-mezhep, dil, engelli olma, meslek, medeni hal gibi ayrımlar gözetmemek.
* Sığınakların adreslerinin ve buraya başvuran kadınlar hakkındaki bilgilerin gizliliği.
* Sığınakların bağımsızlığı.
* Çalışmaların kadınlar tarafından yürütülmesi.
SHÇEK Yönetmeliği'ne karşıyız
Kadın Sığınakları Kurultayı'nın sonuç bildirgesinde ayrıca, SHÇEK'in hazırladığı "Kadın Konukevleri Yönetmeliği"nin uluslar arası ilkelere aykırı olduğu belirtildi. Bildirgede şöyle denildi: "Bu yönetmelik, bağımsız kadın gruplarının açacağı sığınakların bağımsızlığını yok edecek ve en küçük bir sorunda kapatılmasına neden olacaktır. Bu nedenlerle, kurultaya katılan bağımsız kadın kuruluşları olarak SHÇEK yönetmeliğine karşıyız ve benimsemiyoruz."
Kadın Sığınakları Kurultayı'na katılan kadın kuruluşları şunlar:
* Adana Kadın Danışma Merkezi ve Sığınma Merkezi Kurma Derneği
* Ankara Barosu Kadın Danışma Merkezi
* Ankara Barosu Kadın Hukuku Komisyonu
* Antalya Kadın Danışma ve Dayanışma Merkezi
* Akdeniz Kadın İstihdamını Destekleme Grubu Derneği (AKİDE)
* Antakya Belediyesi Kadın ve Anne - Çocuk Merkezi
* Batman Bağımsız Kadın Grubu
* Bingöl Bağımsız Kadın Grubu
* Cumhuriyet Kadınları Derneği
* Çanakalle Kadının El Emeğini Değerlendirme Derneği
* Dicle Kadın Kültür Merkezi - İstanbul
* Diyarbakır Barosu
* Diyarbakır Kadın Merkezi (KAMER)
* Dünya Yerel Yönetimler Akademisi (WALD)
* Esenyurt Kadın Evi - İstanbul
* İstanbul Barosu Kadın Hukuku Uygulama Merkezi
* İstanbul Kadın Kollektifi
* İzmir Barosu Kadın Komisyonu
* İzmir Kent Meclisi Kadın Komisyonu
* İzmir Barosu Kadın Danışma Merkezi Girişimi
* İzmir Karşıyaka Kent Meclisi Kadın Komisyonu
* İzmit - Değirmendere Kadın Destek Merkezi
* Jiyan Kadın Kültür ve Sanat Merkezi - İstanbul
* Kadın Dayanışma Vakfı - Ankara
* Kadınlarla Dayanışma Vakfı (KADAV) - İstanbul
* Kadının İnsan Hakları Projesi (KHIP)
* Kadın İçin Destek Oluşturma Grubu (KİDOG) - İstanbul
* Kızıltepe Bağımsız Kadın Grubu
* Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Aile İçi Şiddeti Önleme Grubu
* Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Türk Devlet Çalışanları Sendikası
* Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü (KSSGM)
* Mersin Bağımsız Kadın Derneği
* Mor Çatı Kadın Sığınağı Vakfı
* Seyhan Belediyesi Aile Danışmanlığı Merkezi
* Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu (Ankara, Bursa, Samsun, İzmir, Antalya)
* Sütçüler Toplum Merkezi - Antalya
* Şahmaran Kadın Evi Yardım Merkezi - İstanbul
* Türkiye Baroları Kadın Komisyonları (TÜBAKKOM)
* Uçan Süpürge
* Urfa Bağımsız Kadın Grubu
* Yerle Gündem 21 Antalya Kadın Meclisi
* Yerel Gündem 21 Antalya Gençlik Meclisi
* Youth For Habitat - Antalya
* Habibler Toplum Merkezi - Antalya (BB/NU)