Kadınlar 71 Yıldır Seçiyor, Seçilemiyor
İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği Başkanı Nazan Moroğlu, "Seçme Ve Seçilme Hakkının 71. Yılında Kadınlarımız" başlıklı konferansın 5 Aralık Pazartesi günü Kadıköy Evlendirme Konferansı salonunda yapılacağını belirtti.
Moroğlu'nun açıkladığı programa göre kadınların seçme ve seçilme hakkı kazanmasının 71 yılı etkinlikleri konferans, film gösterileri ve müzik gösterileri yer alıyor.
Kadınlara seçme ve seçilme hakkı
Kadınlara siyasetin kapısını aralayan Belediye Yasası, 1930 yılında çıkarıldı. Böylece kadınlar, belediye seçimlerinde seçme ve seçilme hakkı kazandı.
Kadınlara köylerde muhtar olma ve ihtiyaç meclisine seçilme hakları ise 1933 yılında Köy Kanunu'nda değişiklik yapılarak verildi.
Kadınlara siyasetin kapısı 1934'te yapılan Anayasa değişikliği ile seçme ve seçilme hakkı tanınmasıyla tam olarak açıldı ve ilk kadın milletvekilleri TBMM'de yerlerini aldı.
8 Şubat 1935'te TBMM 5. Dönem seçimleri sonucunda 17 kadın milletvekili, ilk kez Meclis'e girdi.
1936'da yürürlüğe giren İş Kanunu ile kadınların çalışma hayatına düzenleme getirildi. Bir yıl sonra da kadınların yeraltında ağır ve tehlikeli işlerde çalıştırılması, ILO sözleşmesi ile yasaklandı.
Kadınlar ve kota sorunu
1935'te kadınların ilk kez Meclis'e girmesiyle başlayan süreç, hâlâ ağır aksak ilerliyor. 18 kadının ilk kez parlamentoya girdiği 1935 seçimlerinde kadın temsil oranı yüzde 4.5'ti.
Dünyada kadınlara bu hakkı tanıyan ilk ülkelerden olmasına karşın bugün Türkiye seçme ve seçilme anlamında Üçüncü Dünya ülkelerinin bile gerisinde.
Parlamentoda kadın temsil oranında 2000 yılında 143. sırada olan Türkiye, 2004'te 150'ye geriledi. Bu tablodan hareketle Kadın Adayları Destekleme Derneği (KADER), kadın temsilinin artırılması amacıyla kota kampanyası başlattı.
İktidar partisi AKP'nin "Kadına kota uygulaması, kadını aşağılamaktır söylemi" nedeniyle, kota konusundaki yasal düzenlemeler bugüne kadar siyasi partilerin inisiyatifine bırakıldı.
İl düzeyinde Kadın Belediye Başkanı Tunceli'de
2002'de yapılan genel seçimler, aradan geçen 67 yılda kadınlar açısından bir şeyin değişmediğini gösterdi. 3 Kasım 2002 genel seçimlerinde kadınların tüm uğraşlarına karşın Meclis'e ancak 24 kadın vekil girebildi ve temsil oranı yüzde 4.6'da kaldı. Bir önceki dönemde ise Meclis'te 22 kadın vekil vardı.
2004'teki yerel seçimlerde, sadece, Meclis dışında bulunan birkaç parti cinsiyet kotası uyguladı. Sonuç olarak da 3 bin 234 belediye başkanlığından sadece 17'sini kadınlar aldı ve kadınların yerel yönetimlerdeki temsil oranı yüzde 1'den, binde 5.2'ye geriledi.
Türkiye'de il düzeyinde sadece Tunceli'de kadın belediye başkanı var. Türkiye'de kadınların ekonomik ve toplumsal gelişimini yansıtmaktan uzak olan bu tablonun düzenleme yapılmaması halinde dünyada daha da geriye düşebileceği belirtiliyor. Çünkü her yıl kota uygulayan ülke sayısı artıyor. (AD)
"Seçme Ve Seçilme Hakkının 71.Yılında Kadınlarımız" Programı
5 Aralık 2005 Pazartesi
09:30 - 09:45 Açılış
Prof. Dr. Necla Pur (Marmara Üniv. Kadın İşgücü İstihdamı Araş.
ve Uyg. Merkezi ve Kadıköy Kadın Platformu Başkanı), Nazan Moroğlu (İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği), Av. Selami Öztürk (Kadıköy Belediye Başkanı), Kasım Esen (Kadıköy Kaymakamı), Mehmet Seyman (İstanbul Vali Yardımcısı).
09:45 - 11:45
Panel: Avrupa ve Türkiye'de Kadının Siyasete Katılımı
Moderatör: Nazan Moroğlu - İstanbul Kadın Kuruluşları Birliği Bşk.
Birgen Keleş - CHP Milletvekili
Fatma Pehlivan - Brüksel senatörü
Ann Carlgren - İsveç Sosyal Demokrat Parti Kadın Federasyonu Üyesi
Meral Duran - Avrupa Konseyi Genel Sekreterliği
Seyhan Ekşioğlu - KA-DER Bşk.
12:00 - 13:05
Film Gösterimi: Işıl Özgentürk ve yönetmen Melek Ulugay Taylan'ın sunumuyla "Karanlıkta Diyaloglar" - Töre cinayetleri belgeseli.
14:00 - 14:15 Ödül ve Sertifika Töreni - okuma yazma, yemek atölyesi, meslek
kurslarını bitiren kadınlara
14:15 - 15:15
Panel : Kadına Yönelik Şiddet
Moderatör: Av. Aydeniz Tuskan - İstanbul Barosu Kadın Hakları Komisyonu Bşk.
Vildan Yirmibeşoğlu - İstanbul Valiliği İnsan Hakları İl Masası Başkanı
Yazgülü Aldoğan - Gazeteci Yazar
İnci Beşpınar - Kadıköy Belediyesi Başkan Yardımcısı
Neşe Hacısalihoğlu - Çağdaş Eğitim Vakfı
15:15 - 15:45 Müzik / Ara
15:45 - 16:45
Panel: Kadın Yoksulluğu, Liderlik ve Çalışma Hayatı/İstihdam
Moderatör: Prof. Dr. Necla Pur - Marmara Üniv. Kadın İşgücü İstihdamı Araş.
ve Uyg. Merkezi ve Kadıköy Kadın Platformu Bşk.
Önay Alpago - Eski Milletvekili
Şengül Akçar - KEDV (Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı) Bşk.
Ferai Tınç - Gazeteci Yazar
Şükran Soner - Gazeteci Yazar / Sendikacı
Nerma Gökçe - Kagider (Kadın Girişimciler Derneği) Yönetim Kurulu Üyesi
Aysun Sayın - AB Eşitlik İzleme Grubu
6 Aralık 2005 Salı
10:00 - 10:15 Açılış
İnci Beşpınar ve Nazan Moroğlu
10:15 - 11:15: Film gösterimi: Pelin Esmer
Işıl Özgentürk ve yönetmen Pelin Esmer'in sunumuyla:"Oyun"
11:15 - 16:00: Çalıştay / Atölye
Kadıköy'de Uygulanabilir Projeler geliştirilmesine yönelik çalıştaylar, Kadına Yönelik Şiddet, Kadın Yoksulluğu, Liderlik ve Çalışma hayatı, Kadın ve Siyaset / Karar Alma Mekanizmalarına Katılım
16:00 - 16:45 Çalıştay Raporlarının Sunumu ve Kapanış