"İstanbul Sözleşmesi'nin iptali sonrası 'sadece kendi müziğime odaklanmayacağım' dedim"

Beril Sarıaltun... Yapımcı, ses tasarımcısı ve müzisyen. Boğaziçi Üniversitesi'nde Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü'nde okurken sanat ve toplumsal cinsiyet üzerine çalışmalara ağırlık veriyor. Ardından öğrenim gördüğü Berklee College of Music'te, 2017 yılında Beats By Girlz oluşumuyla tanışıyor. 

"Bir kadın olarak müzikal yolculuğunuzu çizerken vokalistlik dışında bir ihtimal olabileceğine insan pek ikna olamıyor açıkçası. Ama bu ayrımı bir erkek arkadaşımın asla düşünmeyeceğine eminim" diyor.

Kendi müziğini yapmak isteyen genç kadınlara ücretsiz eğitim olanağı sunan New York merkezli müzik programı ve kolektifi Beats By Girlz'ün Türkiye ayağı, yarın başlıyor. Online yapılacak etkinlikte yerli müzik sektörünün yaratıcı isimleri bir araya gelecek.

Dijital buluşmada Artemis Günebakanlı, Başak Yavuz, Deniz Kuzuoğlu, Merve Eryürük ve Sinem Vural konuşmacı olarak yer alırken; Deniz Tekin, Feryal Öney, Gizem Oruç (a.k.a. 6zm), Güneş Özgeç, Melike Şahin ve Nilipek ise Beats By Girlz Türkiye'ye özel performanslar ile sahne alacaklar.

Müzik sektörü içinde fırsat eşitsizliğine, bir çözüm olarak, genç kadınların, kız çocuklarının müzik eğitimini merkeze alan bir girişim olan Beats By Girlz'ün Türkiye'deki çalışmalarını Sarıaltun anlattı. 

4 kıta, 15 ülke ve 33 farklı noktada

Beats by Girlz'ten ve yapısından biraz söz eder misiniz?

Beats By Girlz 2013 yılında, müzisyen Erin Barra tarafından New York merkezli bir girişim olarak kurulmuş. Temelde müzik sektörü içerisindeki fırsat eşitsizliğine bir çözüm olarak, genç kadınların, kız çocukların müzik eğitimini merkeze alan bir girişim olarak özetleyebilirim. Girişim 2013'te kurulduğunda tek bir merkezden oluşuyorken bugün dünyanın birçok yerinde, 4 kıta, 15 ülke ve 33 farklı noktada faaliyet gösteriyor. Her merkezin işleme biçimi birbirinden farklı. Örneğin Boston'daki Beats By Girlz ekibi ile Danimarka ya da Barcelona'daki ekip, faaliyet çeşitliliği ile birbirlerinden ayrılıyorlar. Biraz o merkezin yapabildikleriyle, ekibin enerjisiyle, ülke kültürü ve tabii kadınlara ve çocuklara tanınan haklarla ilgili değişiyor. Yine de verilen nitelikli bir eğitim anlayışına sahip olmanın ortak bir yön olduğunu söyleyebilirim.

"Bu ayrımı bir erkek asla düşünmez"

Sizi bu oluşumun içinde yer almaya iten neydi?

2017'de Berklee College of Music'te okurken hocam olan Erin tanıştırdı beni Beats By Girlz ile. Sosyal medya hesaplarında dönemsel olarak bazı sanatçıların yaptığı işleri ve müzikal yolculuklarını paylaşıyorlardı. Erin da ders için yaptığım müzikleri ve tasarımları sevmiş ve Beats By Girlz Instagram hesaplarında paylaşarak benim de ağdan haberdar olmamı sağlamıştı.

İlk önce bir müzisyen olarak tanışmış olduğum ağda eğitmen olarak da katkı sunma isteğim zaman içerisinde şekillendi. Ben bilgisayarla müzik prodüksiyonu eğitimi almadan önce vurmalı çalgılar enstrümanlarını çalıyordum. Bir kadın olarak müzikal yolculuğunuzu çizerken vokalistlik dışında bir ihtimal olabileceğine insan pek ikna olamıyor açıkçası. Ama bu ayrımı bir erkek arkadaşımın asla düşünmeyeceğine eminim. Çünkü düzenlemeci olmak veya ses mühendisi olmak gibi müzik sektöründe sayamayacağım alternatifi zaten yapabiliyor durumda oluyorlar. Bu ayrım da sınırları belli bir işbölümüne işaret ediyor. Temelde bunu kırmak isteyerek yola koyuldum.

İstanbul Sözleşmesi'nin iptali sonrası

2020'nin sonlarına doğru da müzisyenliğimle birlikte eğitmen olarak müzik sektöründe eşitlik için adım atan bu girişimin Türkiye ayağını başlatmanın anlamlı olacağını düşündüm.

Türkiye'de pandeminin üzerine İstanbul Sözleşmesi'nin iptali gibi gelişmeleri düşününce "sadece kendi müziğime odaklanmayacağım" diye bir karar verdim. Sonra zaten uluslararası ağla iletişime geçtim, Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı desteğine başvurdum. 10 Haziran'da da lansman etkinliğimizle faaliyetlerimize başlayacağız.

"Aklımızda birçok fikir, proje var"

Beats By Girlz Türkiye genç müzisyen kadınlara ne gibi olanaklar sunuyor? Eğitimin detayları nedir?

Yazın yapılacak atölyelerimizden bahsedeyim önce. 12 Temmuz ve 16 Ağustos arasında üç farklı seviyede atölyeler olacak: Temel müzik eğitimi, müzik teknolojilerine giriş ve ileri seviye müzik prodüksiyonu şeklinde. Atölyelere katılım için formumuza da buradan ulaşabilirler katılmak isteyenler. Atölyelere kayıt 20 Haziran'a kadar devam ediyor. Çevrimiçi şekilde olacak, katılımcılardan bilgisayar ve internet bağlantılarının yeterli olmasını bekliyoruz. Atölyelerde kullanılacak bilgisayarda müzik programı Ableton Live'ı katılımcılara ücretsiz sunacağız. Yaz atölyelerimize kontenjandan dolayı katılamayacak olanlar üzülmesin, Eylül-Ekim itibariyle atölyeleri tekrar açacağız.

Bir de Beats By Girlz Türkiye'nin vizyonuyla ilgili şunu eklemek isterim. Kadınlar için müzikle ilgilenmenin, müzik yapmanın amatör ya da profesyonel biçimlerde yollarını kolaylaştırmak istiyoruz. Eğitimlere katılanların birbirini destekleyecekleri, belki ortak projeler üretecekleri, desteğe daha kolay ulaşabilecekleri bir mekanizma kurmak istiyoruz. Atölyeler bunun sadece başlangıcı, aklımızda birçok fikir ve proje var, bakalım, bizi takipte kalın. (Gülüyor.)

"Z kuşağı birbirinden farklı insanlar"

Ücretsiz atölyeler 14-25 yaşları arasındaki genç kadınlara yönelik olacak. Yeni gelen kuşak kadın müzisyenlerden söz eder misiniz? Son günlerde Z kuşağını anlamaya çalışıyor pek çok kimse ve araştırmacı. İstekleri, heyecanları ve müziğe yaklaşımları nasıl?

Bu soruya yaş ile değil de yaşadığımız ülke ve kültürün size sağladığı koşullarla, o ülkede kuşaklar için fırsat eşitliği ne kadar inşa ediliyor ve destek mekanizmaları sağlanıyor ile yorumlamayı tercih ederim. Yaşın enerjisi uyandığı ülkenin ona sağladığı fırsatlar ve olanaklarla ya sınırlanır ya da akar; bugün Z kuşağı olarak tek bir tarif gibi gösterilmeye çalışılan gençler de çeşitli ve birbirinden farklı insanlar ama inanıyorum ki denemek, değiştirmek, yaşamak istiyorlar.

"Genç kadınlara rehberlik yapmayı öneriyoruz"

Onların bu enerjisini kısıtlayan kurallar, olanaksızlıklar, hele hele şu son iki yıldır pandemi koşulları gençliklerini anlamlandırırken önlerinde çok büyük engel, bir yandan da onlara sonsuz özgürlük sunan dijital bir çağın yaratıcılığı var ellerinde, bunu nasıl kullanacakları bireylere kalıyor. Orada da bireyleri yalnız bırakmamak, çokluklar yaratmanın oldukça önemli olduğunu düşünüyorum.
Beats By Girlz de tam burada devreye giriyor işte, bu gücü kullanmalarında genç kadınlara rehberlik yapmayı, birlikte olmayı öneriyor onlara. Umudumu soracak olursanız, bunun yüksek olduğunu hemen söyleyebilirim, bu dönemin yalnızca müzikte değil, başka başka sanatlarda ve bilimde radikal dönüşümler yaratacağına inanıyorum, bunun için de hep birlikte bekleyip göreceğiz.

"Türkiye'de genç bir kadın için ilk kıvılcımı oluşturmak zor"

Türkiye'de genç kadın müzisyenler ne kadar destek bulabiliyor? Seslerini ne oradan duyurabiliyor sizce? Türkiye'deki müzik endüstrisi kendi müziğini yapmak isteyen kadınları ne kadar temsil ediyor? Ya da ne kadar görünürler?

Türkiye'de müzik alanında benim takip edip bildiğim çok az destek projesi var. İKSV'nin "Yarının Kadın Yıldızları" projesini biliyorum. Fakat bunun öncesine bir götürmek istiyorum bu röportajı okuyacakları. Bir kişi müzisyen olmaya karar verene kadar baya bir süreçten geçiyor. İlk gitarı ne zaman elinize aldınız? Piyanoyla ne zaman haşır neşir oldunuz? Bunlar sizin yolculuğunuzu elbette etkileyecek geçmiş hikayeleri. Günümüze geldiğimizde bu enstrümanları çalabilmenin dışında bilgisayar yoluyla ya da kabaca elektronik olarak diyelim istediğiniz türde müzik yapabiliyorsunuz.

Peki, bu programları kimler kullanıyor? Kimler yanılma cesaretini içinde yaşayabilir? Türkiye'de genç bir kadın için işte bu ilk kıvılcımı oluşturmak daha zor. Müzisyen olana kadar geçen yollar bence çok daha zorlu. Sonra da burada bir biçimde ayakta kalabilmiş müzisyenler kalıyor. Zaten bir elemeden geçmiş, az sayıda ismin bir temsiliyeti ve desteklenmesini konuşuyoruz. Umuyorum Beats By Girlz Türkiye projesinde bu algıyı kırmaya ufacık da olsa bir katkımız olur. Müzikle profesyonellik dışında da basitçe ilgilenebilmek için bir cesaret gerekiyor.

Hop bilgisayarımı açtım, şunu kaydettim, üzerine şarkı söyleyebilirim. Bu başlangıç noktası en büyük hayalim. Yeni yetenekleri keşfetmek gibi bir amaçtan ziyade, herkesin içindeki yeteneği keşfedebileceği ve dilerse yolunu farklı biçimde çizebileceği bir ihtimali kurmak.

Güçlü bir eğitmen ve sanatçı ağı

Türkiye'den ve dünyadan BBGz'a destek veren isimler kimler, kimler bu oluşumun içinde?

10 Haziran'da gerçekleşecek buluşmamız ve yaz atölyelerimiz Avrupa Birliği Sivil Düşün Programı'nın desteğiyle gerçekleşecek. Buluşmada izleyeceğiniz performansların çekimleri için bize kapılarını açan Zuhal Müzik'e ayrıca teşekkür etmek isterim. Ve tabii ki, davetimizi kırmayarak konuşmacı olan ve şarkılarını çalıp söyleyen bütün katılımcılarımıza da... Henüz yeni kurulan bir oluşum ve bize güvendikleri, yanımızda oldukları için sonsuz teşekkürler.

Proje konusunda en mutlu olduğum konulardan biri de, Beats By Girlz Türkiye'yi duyurduğumuz andan itibaren aldığımız tepkiler ve destek mesajları oldu. Sivil ortaklıklar, müzik kurumlarının ve profesyonellerinin desteği bizim için çok kıymetli. Beats By Girlz uluslararası alanda, Berklee College of Music, NYC Media & Entertainment gibi önemli kurumlar ve Moog, Splice, Apogee, iZotope, Native Instruments, Ableton, Yamaha gibi müzik markaları tarafından desteklenen bir girişim. Ayrıca çok güçlü bir eğitmen ve sanatçı ağına sahip. Bu gücü yanımıza alarak çıkıyoruz yola, şimdi sıra bu modeli Türkiye'de de hayata geçirebilmek ve uluslararası ortaklıklara kapılar aralayabilmekte.

(AÖ)