İsrail Elçisi Enstalasyona Lamba Fırlatınca

İsrail ile İsveç arasındaki diplomatik ilişkiler bir sanatsal çalışma yüzünden krize girdi. İsrail büyükelçisi "soykırım" konferansı ile ilgili olarak düzenlenen açılış sergisinde Yahudi bir sanatçının yaptığı enstalasyonu provakatif bulunca eline geçirdiği spot lambasını esere fırlattı.

İsveç sosyal demokrat hükümeti yaklaşık üç yıl önce "Yaşayan Tarih " adı altında günümüzdeki siyasi problemleri kapsayan ve ülkelerin en üst düzeyde resmi temsilcilerinin katıldığı bir tartışma platformu oluşturdu.

60 ülke tarih tartışacak

Bu platformun etkinlikleri arasında konferanslar ve sanatsal aktiviteler yer alıyor. Bu yılki "Yaşayan Tarih" platformunun konusu ise "Soykırım".

Bu yıl 26-28 Ocak günlerinde yapılacak yaklaşık 60 ülke temsilcisinin katıldığı "Soykırım" konulu konferanslar serisine İsrail de davetli idi.

"Yaşayan Tarih" platformu bu yılki aktivitelerinin açılısını Stockholm Tarih Müzesi´nde "Soykırım" konulu sanatsal çalışmaların yer aldığı bir kokteyl ile gerçekleştirdi. Bu kokteyle de birçok ülkenin diplomatik temsilcilerinin yanı sıra İsrail büyükelçisi de davetli idi.

Yaklaşık 20 yıldır İsveç'te yaşayan Yahudi sanatçı çift İsrail doğumlu Dror Feiler ve , İsveç doğumlu Gunilla Skoeld Feiler'in enstalasyon olarak nitelendirdiği eser kırmızı renkte su dolu (kanı sembolize ediyor) plastik havuzda yer alan küçük yüzen bir geminin üzerine iliştirilmiş kadın intihar eylemcisinin resminden oluşuyordu.

"Sanat eseri falan değil"

Bu çalışma İsrail büyükelçisini çok kızdırdı ve elçi esere eline geçirdi spot lambasını fırlattı. Olayın ardından kıyamet koptu. Bütün İsveç basını hafta sonu olayı birinci haber olarak verdi.

Kriz uluslararası medyada birinci haber olarak da yer almaya başladı çünkü İsrail hükümeti büyükelçisini savunarak "Soykırım" konferansları serisine İsveç'i protesto etmek üzere katılmayacağını açıkladı.

Stockholm tarih müzesinde hala sergilenen eser bir kan havuzunda yüzen bir geminin üstüne konulmuş Filistinli "intihar eylemcisi" kadının resminden oluşuyor. Sanatçı büyükelçinin tepkisini "anlaşılmaz"olarak nitelerken, büyükelçi de sanatçıyı ajitatif olmakla suçladı ve kendisine yöneltilen soruları şöyle yanıtladı:

"Bu bir sanat eseri falan değil, tamamen İsrail hükümetini küçük düşürmek için yapılmış banal bir aktivite. Ne demek istiyorlar! Geçtiğimiz günlerde tam 22 kişinin ölümüne neden olan bir intihar eylemcisini nasıl yüceltirler ve böyle bir şey İsveç hükümeti nasıl izin verir. İsveç objektiflik ve sanata saygı ilkesinin ardına sığınarak kendisini savunmaya kalkmasın..."

İsrail elçisini destekledi

Büyükelçinin açıklamalarının ardından İsrail hükümetinden "soğukkanlı" bir açıklama bekleyen İsveç ise İsrail hükümetinin açıklaması ile şaşkına döndü. Büyükelçinin reaksiyonun çok doğal olarak karşıladığını ve kendisine destek verdiklerini ve "Soykırım" konferansına katılamayacaklarını resmi olarak bildirdi. Bu arada büyükelçi bugün İsveç dışişleri bakanlığına çağrıldı ve konuyla ilgili açıklama yapması istendi.

Bu arada eserle ilgili tepkiler Filistin taraftarları ve İsrail taraftarları arasında sürüyor. Dün de esere daha "zeki"ce nitelenen bir tepki sıradan bir İsrail Yahudisinden geldi. Kanı sembolize eden havuza Anna Lindh'i öldürmekten yargılanan Mihail Mihailovic'in resminin yer aldığı bir gemi koydu. Bunun ardından Filistinliler bu kez havuza birçok "intihar eylemcisinin" fotoğraflarını bıraktı.

Filistin yanlıları ve bazı entelektüel çevreler Feiler'in eserinin İsrail'in yıllardır sürdürdüğün"Sıfır tolerans" tavrının bir sembolü olarak görürken, İsrailli entelektüel Yahudiler İsveç hükümetini ve karşıtlarının kendilerine karşı "Sıfır Empati" taşımakla suçladı.

Alternatif Konferans Sol Parti'den

Eserin akıbetinin ve haftaya başlayacak Türkiye`nin de davetli olduğu "Soykırım" konferanslarının nasıl süreceği henüz belli değil. Bu arada konferanslar serisine bir protesto da buradaki sivil inisiyatifler ve sol partiden geldi.

Konferanslara sadece resmi ülke temsilcilerinin katılması, soykırıma uğrayan halkların temsilcilerinin çağrılmaması şiddetle eleştiriliyor. İsveç Sol Parti'nin başını çektiği ve birçok sivil inisiyatifin desteklediği konferanslar serisi başlamadan bu hafta sonu bugüne kadar soykırıma uğradığı iddia edilen halkların temsilcilerinin ve insan hakları savunucularının katılacağı alternatif bir konferans serisi planlandı bile.

Türkiye'yi temsilen Sosyalist Demokrasi Partisi Genel Başkanı Akın Birdal´ın katılması bekleniyor. (NS/NM)