İSİG raporu: Aliağa’daki iş cinayetleri Türkiye ortalamasının 30 katı
Fotoğraf: Halil Fidan / AA
Haberin Kürtçesi / İngilizcesi için tıklayın
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi (İSİG), Brezilya'dan Türkiye'ye getirilecek asbestli gemi São Paulo tartışmalarının odağındaki Aliağa'yla ilgili bir rapor hazırladı.
Rapora göre İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) Yasası’nın uygulanmaya başlandığı 2013’ten Haziran 2022’ye kadarki süreyi kapsayan rapora göre Aliağa’da en az 97 işçi iş cinayetlerinde yaşamını yitirdi.
Aliağa'da kaydedilen işçi yaralanmalarının ve ölümlerinin başlıca nedenlerinin ezilme, patlama, yangın ve yüksekten düşme. İş cinayetlerinin yüzde 28'i gemi sökümde, yüzde 27'si de metalde.
Bir başka deyişle işçi ölümlerinin yarıdan fazlası bu iki sektörde. Son bir gemi sökümünde çalışan 7 işçi öldü.
İSİG raporda bununla ilgili “Türkiye’de her yıl 2000 civarında işçi çalışırken ölüyor. Aliağa’da 1500 civarında gemi söküm işçisi var. Oran olarak baktığımızda Aliağa gemi söküm sektöründeki ölümlerin oranının Türkiye’de resmi olarak açıklanan işçi ölüm oranının 30 katına denk geliyor.” dedi.
Rapora göre ayrıca Aliağa'da meydana gelen her 10 iş cinayetinden 3'ü ulusal basına yansımıyor.
“İş cinayetleri taşeronda”
Raporda gemi söküm ve metal sektöründe taşeron-güvencesiz çalıştırma koşulu hakim kılındığı da yer aldı.
Özellikle kimya ve inşaat işkolunda taşeron çalıştırmanın yaygın olduğunu belirten İSİG, ölen 11 inşaat işçisinin tamamının, 16 kimya işçisinden 11’inin taşeron işçi olduğunu belirtti.
Raporda ayrıca son 9 yılda 2 kadın işçi ile 3 göçmen/mülteci işçinin öldüğü bilgisi yer aldı. İSİG son 9 yılda Aliağa’da hiç çocuk işçi cinayeti tespit edemedi. İş cinayetlerinde ölenlerin sadece 8’i sendikalıydı.
Aliağa’da gündem asbestli gemi São PauloBrezilya donanmasının hurdaya çıkardığı savaş uçağı gemisini Türkiye'de gemi söküm tersanesi olan SÖK Denizcilik açık artırmada 1,85 milyon dolara satın aldı. Gemide asbest, poliaromatik hidrokarbonlar (PAHs), poliklorlu bifeniller (PCB), dioksinler ve furanlar ile çeşitli ağır metaller (civa, kurşun, kadmiyum, arsenik, krom, nikel, mangan, çinko, demir vs.) organik kalay bileşikleri ve izosiyanatlar gibi çok çeşitli tehlikeli/toksik karakterde tonlarca kimyasal madde bulunuyor. Geminin söküm işleminin Aliağa’da yapılması için gerekli onayı Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı verdi. Ancak geminin barındırdığı kimyasallar doğrudan işçileri ve çevrede yaşayanların sağlığını tehdit ediyor. Özellikle asbest, ısıya, aşınmaya, kimyasal maddelere oldukça dayanıklı, yapısal özellikleri açısından esnek, silikat kristallerden oluşan lifli yapıda bir mineral. 19. yüzyılın ikinci yarısından sonra ısıyı ve elektriği yalıtması, sürtünmeye ve asit gibi maddelere dayanıklı olması nedeniyle sihirli mineral olarak tanındı. Endüstride üç binden fazla alanda kullanıldı. Ancak 20. yüzyılın ikinci yarısından sonra insan sağlığına önemli zararlar veren ve kanser hastalığına sebep olan bir madde olduğunun tespit edildi. Bugün pek çok ülkede ve pek çok alanda kullanımı kısıtlanmış/yasaklanmış durumda. Türkiye’de de asbest kullanımı 2010 itibariyle yasaklandı. Bu gelişmelere rağmen, DSÖ verilerine göre dünyada 125 milyon kişi çalışma ortamlarında asbeste maruz kalıyor, ILO verilerine göre her yıl 100 bin işçi, çalışma ortamlarında asbeste maruz kalmalarının yol açtığı hastalıklar nedeniyle ölüyor. |
TIKLAYIN - Gemi söküm işçisi anlatıyor: "Asbest yüzünden kanser olup ölümü bekliyoruz"
(HA)