İran Reform Taleplerinin Gölgesinde Milletvekillerini Seçiyor

İran’da milletvekili genel seçimleri bugün TSİ 06:30’da başladı. 290 üyeli meclise girebilmek için 4 bin 500 civarında aday yarışıyor.

Ülke içinden ve dışından reform taleplerinin yükseldiği dönemde yapılan seçimlerde reform yanlılarına fazla şans tanınmıyor; zira İran Koruyucular Konseyi çok sayıda reformcu adayın seçimlere katılımını İslami değerlere sadık olmadıkları gerekçesiyle veto etti.

Yarışın daha çok aşırı ve ılımlı muhafazakarlar arasında geçeceği ve bu nedenle katılımın düşük olacağı tahmin ediliyor.

Kadınlar tüm adayların yüzde sekizi

Üniversite ya da dengi bir eğitim kurumundan mezun olan 30’la 75 yaş arasındaki İran vatandaşları milletvekili adayı olabiliyorlar.

Bununla birlikte adayların İslami Cumhuriyet’e sadakatlerini kanıtlamaları gerekiyor. Bugünkü seçimler öncesinde 7 bin 597 adayın yüzde 40’ı bu şartı yerine getirmedikleri ileri sürülerek seçimlerden men edildi. Bunların büyük çoğunluğunu aralarında mevcut milletvekilleri ve eski bakanların da bulunduğu reformcular oluşturuyor.

43 milyon kayıtlı seçmenin bulunduğu İran’da oy verme yaşı bu sene 15’ten 18’e yükseltildi.

Resmi rakamlara göre adayların yüzde sekizi kadın. İranlı kadın aktivistlerin şikayetine yol açan bu oran 2004 seçimlerinde yüzde 10’du.

Başlıca siyasi gruplar

İran’da siyasi mücadele kendi içinde de farklı kesimleri barındıran başlıca üç siyasi grup arasında geçiyor; muhafazakarlar, reformcular ve merkezciler.

Birleşik Cephe olarak anılan muhafazakar grup düzen ve hükümet yanlısı katı tutumuyla dikkat çekerken Katılımcı Koalisyon isimli ikinci muhafazakar grup Cumhurbaşkanı Ahmedinejad’la ters düşen, nispeten ılımlı isimlerden meydana geliyor.

Amerika Birleşik Devletleri ve İsrail karşıtı bir dış politikadan yana olan muhafazakarlar İran’ın uranyum zenginleştirme programının sürdürülmesine de önem veriyor.

Reformcu gruplarsa içeride siyasi liberalleşmeye yönelik reformlar talep ediyor, dış ilişkilerde de gerginlik yerine yumuşama siyaseti savunuyor.

Reformcu eğilimleri olan merkezcilerse serbest piyasa ekonomisi ve İran’ın küresel ekonomiye entegrasyonundan yana. (KM/GG)

*BU haberi BBC News ve NTVMSNBC'den derledik.