Irak'ta Savunmasız Yurttaşlar Risk Altında

İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) bugün yayınladığı bir raporda, Irak'ta başta kadınlar ve gözaltındakiler olmak üzere, ülkenin en savunmasız gruplarının haklarının düzenli olarak ihlal edildiğini ve faillerin cezasız kaldığını ifade etti.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün 2010 yılında Irak'ın yedi şehrinde yürüttüğü araştırma sonucunda ülkede hala devam eden şiddet ve kriminal suçların yanı sıra, insan hakları ihlallerinin de olağan vakalar olduğu ortaya çıktı.

"Yol Ayrımında: ABD Liderliğindeki İşgalden Sekiz Yıl Sonra Irak'ta İnsan Hakları" başlıklı raporda İnsan Hakları İzleme Örgütü hükümete savunmasız grupların haklarını koruması ve ceza kanunu ve kadınlara ayrımcılık yapan ve ifade özgürlüğünü ihlal eden diğer tüm yasaları iyileştirmesi için çağrıda bulunuyor.

Raporda ayrıca, Bağdat'taki hükümetin gözaltındakilere, azınlıklara ve gazetecilere yönelik tüm ihlal iddialarıyla ilgili bağımsız ve tarafsız soruşturma başlatması tavsiyesi de yer alıyor.

"Tehlike, Irak'ın polis devletine dönüşmesi..."

İnsan Hakları İzleme Örgütü Orta Doğu direktörü Joe Stork "ABD işgalinden sekiz yıl sonra Irak'taki hayatın kadınlar ve azınlıklar için daha da kötüye gittiğini; gazeteciler ve gözaltında tutulanların ciddi hak ihlallerine maruz kaldığını" söyleyerek, "Bugün Irak bir yol ayrımında; hukuk düzenini ve insan haklarını benimsemediği takdirde yeniden bir polis devletine dönüşme riskiyle karşı karşıya" dedi.

İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün araştırması, güvenliğin kötüleşmesinin bazı geleneksel yargı pratiklerinin ve din temelli siyasi aşırılığın geri gelmesine yol açtığını; bunun da, kadın hakları üzerinde gerek ev içinde, gerekse dışarıda büyük hasara yol açtığını ortaya koyuyor.

En ağır yükü kadınlar ve kız çocukları çekiyor

Joe Stork'a göre kadın düşmanı ideolojileri savunan milisler kadın ve kız çocuklarını hedef alarak öldürüyor ve kamusal hayata katılmalarını önlemek için çeşitli yollarla sindiriyor. Giderek daha fazla kadın ve kız çocuğunun, ailelerine karşı çıktıkları ya da namuslarına halel getirdikleri bahanesiyle kendi evlerinde kurban edildiğini söyleyen Stork, kadın ve kız çocuklarının cinsel sömürü amacıyla ülke içine ve dışına kaçırılmasının ise oldukça yaygın olduğunu vurguluyor.

Bu çatışmanın ve getirdiği sonuçların en ağır yükünü Irak'taki kadın ve kız çocuklarının çektiğini söyleyen Stork, "1991'den önce bölgede hakları en fazla koruma altında olan ve sosyal hayata en üst düzeyde katılan Iraklı kadınlar için bu yutması son derece zor bir acı ilaç" dedi.

Gazeteciler baskı altında

İnsan Hakları İzleme Örgütü, 2008'den bu yana güvenliğin biraz daha artması nedeniyle gazeteci cinayetlerinde bir azalma görüldüyse de, Irak'ta gazeteciliğin tehlikeli bir meslek olduğunu söyledi. Radikallerin ve kimliği belirsiz saldırganların gazetecileri öldürdüğü ve ofislerini bombaladığının aktarıldığı raporda, hükümet kurumlarına ya da siyasi partilere bağlı güvenlik güçlerinin gazetecileri giderek daha fazla taciz ettiği, yıldırmaya çalıştığı, tehdit ettiği, gözaltına aldığı ve fiziksel saldırıda bulunduğu vurgulanıyor. Rapora göre, üst düzey siyasetçiler, eleştirel yazıları yüzünden gazeteciler ve yayınlar aleyhine vakit kaybetmeden dava açıyorlar.

Hükümetin destek ve koruma programları yetersiz

Hoşgörüsüz ideolojileri savunan silahlı grupların azınlık topluluklarına saldırılar düzenleyerek Irak'ın yerli halkına ağır zarar verdiğinin ve binlercesinin geri dönmeyi düşünmeksizin ülkeyi terketmeye zorladığının aktarıldığı raporda, hükümet diğerlerinin yanı sıra Sabii Mandenler, Hristiyanlar ve Yezidilere yönelik saldırıları durdurmayı başaramadığından da söz ediliyor.

İnsan Hakları İzleme Örgütü, hükümetin dışlanmış toplulukların bazılarını koruyacak yasaları yürürlüğe sokmasına ve önemli bazı destek programları başlatmış olmasına rağmen, hala en savunmasız vatandaşlarını ihmal etmeye devam ettiğini belirtti.

Yerinden edilmiş kişiler, azınlıklar ve yıllarca süren çatışmalarda uzuvlarını kaybeden özürlüler risk altında olan gruplardan bazıları. Hükümetin destek ve koruma programlarının birçoğu ya gereğince işlevsel değil ya da en çok ihtiyaç sahiplerine erişmek konusunda yetersiz. (EKN/EÖ)

* İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün "At a Crossroads: Human Rights in Iraq Eight Years After the US-led Invasion" (Yol Ayrımında: ABD liderliğindeki İşgalden Sekiz Yıl Sonra Irak'ta İnsan Hakları) başlıklı raporunu (İngilizce) okumak için: http://www.hrw.org/node/95606