Irak'ta Kazananlar Koalisyon İçin Taviz Verecek

New York merkezli Century Foundation'dan Michael Wahid Hana, Foreign Policy'nin Ortadoğu kanalına yaptığı yorumda "Hükümet kurulurken Irak'ta siyasetin tüm çelişkileri ortaya çıkacak. Hiçbir koalisyon ideolojik olarak uygun olamayacak. Aksine aklın almayacağı ittifakların kolaycı sınıflandırmaları boşa çıkaracağını göreceğiz" dedi.

Her ne kadar seçimleri eski başbakan İyad Allavi'nin Sünni ve seküler koalisyonu El-Irakiye 325 koltuğun 91'ini alarak önde tamamlasa da 163 koltukluk çoğunluğa ulaşmak için koalisyona gitmek zorunda.

El Irakiye, şimdiki başbakan Nuri El Maliki'nin 89 koltuk kazanan Hukukun Üstünlüğü bloğuyla pazarlık halinde.

Irak anayasasından cumhurbaşkanın hükümeti kurma görevini kime vereceği konusunda çıkarılan farklı yorumlar da tartışmaya yol açıyor. Allavi, en geniş gruba sahip olduğu için görevin kendisine verilmesini bekliyor. Fakat Maliki'nin başvurusuyla Federal Yüksek Mahkeme'nin aldığı son karar, görevin en kalabalık gruba değil, parlamentonun oluşmasından sonra kurulacak en geniş koalisyona verilmesi gerektiği yorumunu da beraberinde getirdi.

Bu durum Maliki ve Allavi'nin önümüzdeki birkaç hafta boyunca diğer grupları yanlarına çekmek için çaba harcayacağı anlamına geliyor.

Hükümetin kuruluşunda belirleyici olacak diğer iki grupsa Kürtler ve Irak Ulusal Birliği (IUB). Çoğunlukla Şii grupların oluşturduğu ve Mukteda El Sadr'ın grubunun 40 sandalyeye sahip olduğu birliğin toplam sandalye sayısıysa 70. İdeolojik olarak yakın dursa da kişisel çatışmalar IUB'nin Maliki'yle koalisyona gitmesine engel görünüyor. 2008'de Sadr'ın Mehdi Ordusuna yönelik operasyonlar nedeniyle Maliki'ye tepkisi var.

Arap ülkelerinde yayın yapan Azzaman gazetesi Maliki'nin Sadr'a tüm üyelerini hapisten çıkartmak, altı bakanlık ve Savunma komitesinde başkanlık teklif ettiğini öne sürdü. Bu iddia henüz iki grup tarafından da doğrulanmadı ya da yalanlanmadı.

Kürdistan Birliği'nin de 43 sandalyesi var ve Kürtler hükümete katılmak için diğer gruplarla görüşüyor. Birlik Mesut Barzani'nin Kürdistan Demokratik Partisi (KDP) ve cumhurbaşkanı Celal Talabani'nin Kürdistan Yurtseverler Birliği'nden (KYB) oluşuyor.

Kürtler otonom bölgelerine dokunmayan ve toprak taleplerine sıcak bakan gruplarla öncelikli olarak koalisyon oluşturabileceklerini açıkladı.

Allavi Kürtler tarafından sıcak karşılansa da, Sünni Arap partileriyle yaptığı koalisyon bu ilişkiyi zedeledi. Kürtlerin tarihsel olarak Araplarla özellikle iki nüfusun birlikte yaşadığı bölgelerde toprak paylaşımı sorunları var.(MS/EÜ)

* Muhammed Salih'in IPS'te yayınlanan makalesini Erhan Üstündağ kısaltarak Türkçeleştirdi.