Doğru Yol Partisi (DYP) İl Başkanı Cihat Bamyacı, Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İl Başkanı Haşim Oral, Milliyetçi Hareket Partisi (MHP) İl Başkanı İsmail Onaç, Demokratik Sol Parti (DSP) İl Başkanı Şeref Hazer, Anavatan Partisi (ANAP) Merkez İlçe Başkanı Osman İnceler, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) İl Başkanı Mehmet Yüksektepe ve Saadet Partisi (SP) İl Başkanı Haşim Altuğ, seçimlerin Türkiye'nin geleceği açısından önemine işaret etti.
Bamyacı: Seçimlerden güçlü hükümet çıkmalı
Hazırladığımız bir kanun teklifini meclise sunduk. Bu, samimiyetimizi gösteriyor. Delege seçimlerinin ve üye kayıtlarının sağlıklı yapılabilmesi için yeni düzenlemeler getirilmeli. Örneğin, bir partiye üye olacak vatandaş, önce Seçim Kurulu'na kayıt olmalı, kayıtlar oradan partilere aktarılmalı. Tercih sistemi hem halkımız hem de milletvekili adayları açısından önemli. Mevcut milletvekili sayısının bir katı fazlası aday tespit edilir. Vatandaş sandığa gider ve gönlündeki adaylara oyunu verir. Direk halktan yetki alan milletvekilleri ise Ankara'ya daha güçlü gider. Yüzde 10 barajı kesinlikle kalmalı. Bölük pörçük partilerden oluşan bir parlamentodan güçlü hükümet çıkmaz.
Hazer: Seçim sistemi mutlaka değişmeli
Seçim Kanunu değişmeli. Delege sistemi gelmeli ama, çakmak ve kalemle satın alınabilecek delege seçimine fırsat verilmemelidir. Tercih sistemi işletilmeli, halkın dürüst insanları seçmesine izin verilmeli. Tercih yöntemiyle seçilen milletvekili Ankara'ya iş görmeye değil, hizmet vermeye gider. Genel Başkan egemenliğine boyun eğmez ve ona göre çalışır. Baraj demokrasinin sağlığı açısından olmalı ama her düşüncenin küçük de olsa temsil edilebileceği bir sistem de düşünülmelidir.
Onaç: Mükemmel bir seçim sistemi yok
Seçim sisteminde değişim şart. Her milletin kendi gerçekleri göz önüne alınarak değişiklikler yapılmalıdır. Temsili seçim sistemi uygundur. Milletvekili adayları, delege sisteminden çok üyelerin oyu ile seçilmelidir. Tercih sistemi getirilmeli, bu sistem sayesinde kaliteli milletvekili seçme şansı artırılmalıdır. Başarısızlık durumunda istifa müessesesi işlemeli, milletvekillerinin illere göre dağılımı daha adil olmalıdır. Güçlü bir yönetimin oluşması için başkanlık sistemine veya yasal düzenlemelere ihtiyaç var.
Oral: Siyaset Ankara'dan yapılmaz
Siyasetin Ankara'dan değil Anadolu'dan oluşması için yeni yöntemler devreye girmeli. Başarısızlık durumunda istifa etme geleneğini ve cesaretini, CHP genel başkanları uygulamaya soktu. Delege sistemi kalkmalı, üyelik sistemi konulmalıdır. Bir çok ülkede partiye üye olan kişi, bir kaç yıl geçtikten sonra seçme, 4 yıl sonrada seçilme hakkını alıyor. Bu çok sağlıklı bir yöntem. Baraj ise, demokrasi anlayışı tam oturmayan bir ülke olan Türkiye'de şimdilik kalmalıdır. Tercih sistemi kesinlikle konulmalı, milletvekilliği dokunulmazlığı kürsüyle sınırlı tutulmalıdır.
Yüksektepe: Yerel parlamento oluşturulmalı
Mevcut Seçim Yasası ve Partiler Kanunu'nun değişmesinden yanayız. Yerel seçimlerde delegeler, merkezi sistemde de parti üyeleri adayları tespit etmelidir. Yerel parlamento sistemi oluşturulmalı, yerelde pişen bir siyasetçi daha verimli olabilecek şekilde Ankara'ya gitmelidir. Bu önerilerimiz gibi, tercihli sistemi de programımıza aldık. Burada sadece yüzde 5'lik genel başkan kontenjanı var. Bu da demokrasi açısından gerekli diye düşünüyorum. Yüzde 10 barajı uygun ama yeterli değil. Nispi temsil sistemi her siyasi görüşün mecliste yer almasını sağlar. İki turlu seçim sistemine karşıyım.
Altuğ: Tercih sistemi olmalı
Egemenlik kayıtsız şartsız milletin olduğuna göre, tercih sistemi sayesinde bu sağlamlaştırılmalıdır. Değişimler ülkede istikrar sağlamalı. Delege seçimi olmalı, merkez yoklaması kaldırılmalıdır. Ön seçim kesinlikle olmalıdır. Tercih sistemiyle, delegenin seçtiği adaylar kontrol edilir. Bağımsız adaylık kolaylaştırılmalıdır. Milletvekillerinin, seçildiği dönem içerisinde parti değiştirmelerine izin verilmemelidir. İki turlu seçim istikrarın temelidir. Baraj kalmalıdır. Parçalanmış bir siyasetin ülkemize faydası olmaz. Türkiye'nin geleceği, bu değişikliklerin zaman kaybedilmeden yaşama geçirilmesiyle sağlam temellere oturtulabilir.
İnceler: Değişiklik için geç bile kalındı
Söz konusu değişiklikler, geç kalınmış ve yıllar öncesi gerçekleşmiş olması gereken değişimlerdir. Delege sistemi devreden çıkmalı, üyeler aracılığıyla ön seçimler yapılmalıdır. Üye tespit çalışmaları da şeffaf olmalıdır. Seçim Kurulu seçimden seçime görev yapmamalı, yıl boyunca aktif olmalıdır. Seçim Kurulu Başkanları ciddi bir denetim çalışması yapmalı, olumsuzluklara izin vermemelidir. Tercihli sistem ve dar bölge yöntemi getirilmelidir. İki turlu seçim, yerelde çok daha önemlidir. Adayların ve partilerin harcamaları denetlenmeli, şeffaf olmasına dikkat edilmelidir. Başkanlık sistemi olabilir. Ama daha önce bunu hazmedebilecek duruma gelmeliyiz. (NK/BB)