İHD: İşkencenin Cezasızlığı Sürüyor

İnsan Hakları Derneği (İHD), 2004 yılında açılan işkence davalarının durum istatistiğini yayınladı. Bilgi edinilebilen işkence vakalarından yalnızca yüzde 8'i hakkında dava açılmış durumda.

2005 yılına ait vakalardaysa, derneğin izlediği 52 davadan yüzde 69'u beraatle, yüzde 15'i ertelemeyle cezasız kalmış durumda. Mahkumiyet oranıysa yüzde 15.

92 vakadan 1'ine işkence davası

Dernek, 2004 yılına ait izlediği 153 işkence vakası ve 314 işkence mağduruyla ilgili, 26 savcılığa yazı yazdı. Savcılıkların yalnızca 14'ü açık yanıt verdi.

Gelen yanıtlara göre, 92 işkence vakasından yalnızca 8'i hakkında dava açıldı. Bunların 7'si kötü muameleden. İşkence vakalarından yalnızca 1'i hakkında işkence suçundan dava açıldı.

İHD, istatistiklerle ilgili yorumunda, işkencenin hâlâ "yaygınlık, süreklilik ve kasıt gibi temel sistematiklik unsurlarını" taşıdığını söylüyor.

"Türkiye, [yasal düzenlemelere karşın] kurumsal işkence pratiğini gündeminden silememiş bir ülkedir. Bu çelişik durum, işkencenin münferit değil, kurumsal ve sistematik olduğu gerçeğini daha belirginleştirmektedir.

Kurumsal ve sistematik işkencenin yere, zamana, kişiye, suça, cinsiyete, yaşa göre değişmeksizin her yerde, her dönemde, her suçla ilgili, herkese karşı uygulanan bir sindirme, gözdağı verme, hatta cezalandırma aracı olarak uygulanması gerçeği değişmemiştir."

Dava ve soruşturmaları izlemek zor

İHD, işkence dava ve soruşturmalarının izlenmesinde ve hak arama sürecinde karşılaşılan zorluklarıysa şöyle sıralıyor:

1 Mağdurların hakları konusunda yeterli bilgi ve donanıma sahip olmamaları

2 Hukuki yardım olanaklarının kısıtlılığı veya hiç hukuki yardım alamamaları

3 Şikayetlerinden vazgeçmeleri konusunda baskıya uğramaları

4 Yeni Ceza Muhakemesi Kanunu'nda mağdurlara tanınan müdafi yardımı, dosyadan örnek alınması vb. haklardan yararlanamamaları

5 Mahkemeye dava açıldıktan sonra müdahale talebinde bulunmamaları ve müdahil sıfatını kazanamamaları nedeniyle temyiz hakkından yoksun kalmaları

6 İşkence mağdurlarının yaygın bir biçimde güvenlik güçlerinin karşı iddiaları nedeniyle sanıklaştırılmaları

7 Mağdurların yargılamanın etkisiz kalacağına inanmaları ve bu inancın uygulamadaki

tutumlarla güçlendirilmesi;

8 İşkence soruşturmalarının savcılar tarafından etkili yürütülmemesi;

9 Yargıçların ve savcıların mağdurlara karşı önyargılı tutumları;

10 Yargıç ve savcıların işkencenin tanımı, anlamı, etkin bir biçimde soruşturulması yöntemleri ve teknikleri konusunda bilgi ve donanımlarının bulunmayışı.

İHD: Yeni Terörle Mücadele Yasası tartışmaları ürkütücü

İHD, işkencenin hızla ve etkili biçimde ortadan kaldırılması gerekirken, "işkencecileri koruyan ve işkenceye uygun koşullar yaratan Terörle Mücadele Kanunu'nun (TMK) kapsamının genişletilmeye çalışılmasının ürkütücü" olduğunu vurguluyor.

"Zira TMK, işkence sanıklarına kurumsal adli yardım dahil pek çok ayrıcalık içeren, insan hak ve özgürlüklerine aykırı hükümleri ve yaklaşımı nedeniyle tümüyle ortadan kaldırılması gereken bir kanundur." (TK)

İHD'nin İşkence Davaları ve Soruşturmaları raporunun özet metni. (MS Word belgesi, 65K)

Raporda yer alan ayrıntılı istatistikler (MS Word belgesi, 40K)