"İffet", "Ahlak"... Kime Göre, Neye Göre?

Türk Silahlı Kuvvetleri (TSK) Disiplin Kanun Tasarısı'nın Meclis Genel Kurulu'nda kabul edilmesi "iffet" ve "ahlak" tartışmasını da beraberinde getirdi.

"Cinsiyet Ayrımcılığından, Heteroseksizmden ve Eril Şiddetten Rahatsız Erkekler İnisiyatifi"nden Kürşad Kızıltuğ, Savaş Karşıtları Platformu'ndan Oğuz Sönmez ve Vicdani retçi, insan hakları aktivisti Mehmet Tarhan, militarizm üzerinden dayatılmak istenen "erkeklik" ve "ahlak" kavramlarını bianet'e değerlendirdi.

Kızıltuğ, kanun tasarısına göre, "ahlaki zayıflığın", "iffetsiz kişiyle evlenmek ya da yaşamanın", "gayri tabii mukarenette bulunmanın" TSK'dan atılma sebebi sayılmasını devletin genel tutumundaki süreklilik olarak değerlendirirken, Tarhan militarizmin hayatımızı tanımlamaktaki pervasızlığına dikkat çekiyor. Sönmez ise militarizmin hala "ahlak", "iffet" gibi kavramları ayakta tutmaya çalıştığını ifade etti.

Meclis Genel Kurulu'nda dün kabul edilen TSK Disiplin Kanun Tasarısı'na göre "disko" olarak adlandırılan disiplin koğuşları kaldırılırken "ahlaki zayıflık", "iffetsiz kişiyle evlenmek ya da yaşamak", "gayri tabii mukarenette bulunmak", "aşırı derecede borçlanma ve borçlarını ödeyememe", "siyasi amaçlı faaliyetlere karışmak" da TSK'dan atılma sebebi sayılmaya devam edilecek.

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) İstanbul Milletvekili Ali Özgündüz de ifadeleri muğlak olarak değerlendirerek, yasanın Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ndeki davaları çoğaltacağını ifade etmişti.

Kızıltuğ: Öğretmenlere de dayatma getirirlerse şaşırmam

Diskoların kaldırılmasının kötü muamelenin önlenmesi için önemli bir adım olduğunu söyleyen Kızıltuğ, AKP'nin insani reformlar çerçevesinde hukukla ilgili yaptığı değişikliklerin genellikle şekille ilgili değişimler olduğuna dikkat çekiyor.

"AKP demokratik ilerlemeler getiriyoruz derken, bu getirdiklerini bir yandan da kendi oy tabanının muhafazakar zihninde meşrulaştırmaya çalışıyor.

"Onlara göre, nikahsız ilişki içinde olan bir kadın iffetsizdir. Kafaları buradan çalışıyor. Ailesinin huzurunda nişanlandıysa sorun yoktur ama kendi rızasıyla sevdiği insanla yaşayan kadın bu zihniyete göre iffetsiz oluyor. Erkek ise sadece "hoş olmayan" davranış sergiliyor olur.

"Bu anlayışı genelleştirerek dayatmaya çalışıyorlar. Bunu tüm kurumlarda uygulayamıyorlar ama toplumun genel ahlakı denilen soyut mefhumun takipçisi olabileceğini varsaydığı ordu, emniyet gibi kurumlarda meşrulaştırma gayretindeler. Yarın öbür gün 'çocuklarımızı teslim ediyoruz, ahlaklı olmalılar' diyerek öğretmenler için de böyle dayatmalar getirebilirler.

"Tüm bunların AKP'nin 'gerici', 'sağcı', 'zamana aykırı bir muhafazakarlığın temsilcisi' gibi görmek yanlış. Devletin genel tutumunda süreklilik var. Bunun AKP'ye özel bir durumu yok. Fakat AKP döneminde bu ahlak kavramının derine nüfuz etmesinin bir manası var.

"İnsanın çıplak yaşamı üzerine kurulan egemenlik her boyutuyla devletin meselesi olmaya başlıyor. Bu 'dinciler hayatımızın her alanına müdahale ediyor' meselesi değil. Bu çıplak hayat üzerine kurulan iktidar yani biyopolitik iktidar anlayışıyla alakalı. Bu ABD'de de, Rusya'da da böyle.

Sönmez: Toplumu "pürü pak" erkeklerden oluşturmayı hedefliyorlar

Diskoların kalkmasının yürütülen mücadele sonucu gerçekleştiğini vurgulayan Sönmez, insanların mahkeme kararı olmadan hapsedilemeyeceği gerçeğinin tekrar görünür kılındığını ifade ediyor.

Militarizmin erkekliği yücelten bir kurum olması nedeniyle erkekliğin herhangi bir şekilde iffetsizlik, ahlaksızlık, eşcinsellik gibi kavramlarla "lekelenmesinin" istenmediğini dile getiren Sönmez, tertemiz, ideal, pürü pak bir erkeklik yaratılmaya çalışıldığını söyledi.

"Toplumun tüm genç erkekleri, bu mekanizma içinden geçirilip topluma sunuluyor. Militarist sistemden geçen insanların topluma da bu anlayışı aşılayacaklarını düşünüyorlar. Toplum da böylece pürü pak erkeklerden oluşacak onlara göre.

"Bu kabul edilebilir ya da anlaşılabilir bir şey değil. Militarizm hala bu gibi anlayışları var etmeye çalışıyor."

Tarhan: Türkiye bu maddeler yüzünden AİHM'de mahkum oldu

Tarhan, "ahlaki zayıflığın", "iffetsiz kişiyle evlenmek ya da yaşamanın", "gayri tabii mukarenette bulunmanın" TSK'dan atılma sebebi sayılmasının yeni olmadığına dikkat çekiyor.

Türkiye'nin hem "gayri tabii mukarenet" hem de "iffet" konusunda AİHM'de mahkum edildiğini hatırlatan Tarhan şöyle devam ediyor:

"Militarizm denilen şey tüm hayatımızı tanımlamakta ne kadar istekli ve pervasız olduğunu gösteriyor.

"Hükümetin aileyi, yaşam biçimlerimizi tanımlama çabasına baktığımız zaman bu maddelerle çok uyumlu olduğunu düşünüyorum. Bu nedenle değiştirme ihtiyacı ya da kaldırma ihtiyacı görmemeleri şaşırtıcı değil. Ahlak ve iffet kadın üstünden düşünülüyor." (EKN)