HIV ve gebelik | "Bebeğe geçişi önlenebilir mi?"

Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) tarafından, HIV (Human Immunodeficiency Virus /İnsan Bağışıklık Yetmezliği Virüsü) / AIDS farkındalığını arttırmak için 1 Aralık, 1998’de ‘DünyaAIDS Günü’ olarak kabul edildi.

DSÖ’nün ‘kronik bir sağlık durumu’ olarak tanımladığı HIV, 1996’dan beri gelişmiş ilaç seçenekleriyle kontrol altında tutulabiliyor. Gelişen tedaviler sayesinde, HIV pozitifliler sağlıklı bir yaşam sürdürebiliyor. 

Geç HIV tanısı alan ve AIDS evresinde olan kişilerin de ilaç tedavileriyle sağlıklarına kavuşması mümkün. Tedaviye erişim sağlandığı takdirde de HIV pozitifler sosyal yaşantılarına devam edebiliyor.

Tedavi alan HIV pozitiflerin ‘Belirlenemeyen=Bulaşmayan’ (B=B) ile cinsel yolla bulaştırıcılığı da kalmıyor. 

Son yıllarda uygulanan tedavilerle HIV ile yaşayanlar, önyargıların aksine herkes gibi enfekte olmayan bebekler dünyaya getirebiliyorlar. Bütün bu gelişmelerden kaynaklı birçok HIV pozitif anne ve anne adayı bulunuyor. Ayrıca HIV pozitif gebeler vajinal doğum da yapabiliyor.

Peki, HIV’le yaşayan aileler dünyaya nasıl getirebilir, koşulları nelerdir, HIV negatif çocuk sahibi olmak mümkün mü?

Pozitif-iz Derneği Kurucu Üyesi Çiğdem Şimşek bianet'in sorularını yanıtladı. 

TIKLAYIN- "HIV statüsünün söylenebilmesi için koşulların oluşması gerekiyor"

HIV negatif bebek mümkün

"HIV ile yaşayan ailelerin HIV negatif bebekler dünyaya getirmelerinin mümkün olduğunu" söyleyen Şimşek, ancak bunun  bir takım koşulları olduğunu belirtiyor: 

“Dikkat edilmesi gereken birkaç önemli nokta var. İlk başta; gebelikten en az 6 ay önce HIV pozitif olan ebeveynin  ‘belirlenemeyen = bulaşmayan’ seviyede olması geliyor. Yani HIV pozitif olan kişinin ilacını hiç aksatmadan ve düzenli olarak kullanması ve viral yükünün baskılanmış olması gerekiyor.”

Şimşek, HIV pozitif ebeveynlerin alması gereken önlemlerin çoğunun bebek sahibi olmayı düşünen herkesle aynı olduğunun altını çiziyor.

Sadece kadının ya da erkeğin HIV pozitif olması ya da eşlerin her ikisinin de HIV pozitif olması durumunda, önerilerin biraz farklılık göstereceğini vurguluyor. 

NOT: Son yıllarda uygulanan tedaviler ile "Belirlenemeyen=Bulaşmayan" statüsüne kavuşan HIV pozitif kadınlar doğal yolla, HIV ile enfekte olmayan bebekler dünyaya getirebiliyorlar. HIV ve Gebelik (pozitifiz.org)

TIKLAYIN- "Her Hasta Enfeksiyon Varmış Gibi Kabul Edilmeli"

Sadece kadın HIV pozitifse

Gebe kalmayı düşünen HIV pozitif kadınların, HIV ilaçlarını düzenli kullanması gerektiğini söyleyen Şimşek, “HIV ilaçlarının düzenli kullanılması ve viral yüklerinin 'belirlenemez' düzeyde olması istenir. ,

"Bu durumda, yumurtlama dönemlerinde korunmasız ilişkiye girerek gebe kalabilirler. Çünkü viral yük 'belirlenemez' durumdayken HIV negatif eşe cinsel yolla HIV bulaşı riski yoktur."

Virüs yükü düşürülemezse!

Şimşek, HIV pozitif kadının viral yükü henüz 'belirlenemez' düzeyde olmayan kadınlar için de şunları öneriyor: 

“Gebelik için beklenmesi veya alternatif gebe kalma yöntemlerinin (sperm yıkama, erkeğin menisinin enjektör ile kadına aktarılması) denenmesi önerilir. 

"Gebe kalmayı düşünen HIV pozitif kadınlar henüz HIV ilacı kullanmıyorsa başlamalıdır. Çünkü gebelik süresince viral yükün 'belirlenemez' düzeyde olması bebeğe HIV geçişini yüzde 1’in altına indirecektir. 

"Hamile kalınması planlıyorsa bunun doktor ile konuşması ve kullanılan HIV ilacının gebelik için uygun olup olmadığı kontrol edilmelidir.”

Sadece erkek HIV pozitifse

Şimşek, HIV pozitif erkeklerin alması gereken önlemleri de şu şekilde sıralıyor: 

“HIV pozitif erkekler de HIV ilaçlarını kullanmalı ve viral yük 'belirlenemez' duruma gelmelidir. Viral yük 'belirlenemez' durumdayken yumurtlama dönemlerinde eşiyle korunmasız cinsel ilişkiye girebilirler.

"Erkeğin viral yükü 'belirlenebilir' düzeydeyse gebelik için beklenmesi veya alternatif gebe kalma yöntemlerinin (sperm yıkama) denenmesi önerilir.

"Sperm yıkama yönteminde meni içindeki sperm HIV’den arındırılır. Yıkanan spermler anne adayının rahim boşluğuna bırakılır. Bu yöntem daha zor ve sınırlı sayıdaki merkezde yapılabildiği için günümüzde daha az önerilmektedir.

"Hem kadın için hem de erkek için korunmasız ilişkiye girilmeden önce eşlerin dışa açık bir ilişki yaşamadığından ve HIV dışında cinsel yolla bulaşan bir enfeksiyonun bulunmadığından da emin olunmalıdır.”

Kadın ve erkek HIV pozitifse

Her üç durumda da sürecin hekimle beraber yönetilmesi gerektiğini ifade eden Şimşek, “Hem erkeğin hem de kadının HIV pozitif olduğu çiftlerin gebelik gerçekleşmeden önce HIV miktarını baskılayan ilaç tedavisine başlamaları ve viral yüklerinin 'belirlenemeyen' düzeye inmiş olması önerilir. 'Belirlenemeyen' viral yüke sahip çiftler, korunmasız cinsel ilişkiler yaşayarak bebek sahibi olma girişimlerinde bulunabilirler ” diyor.

(MT/RT)