Hedef Beykoz, Amaç Rantiye Yaratmak
"Fabrikanın asıl kapatılma gerekçesinin rantiye sağlamak olduğu"nu vurgulayan açıklamada şu görüşlere yer verildi:
Amaç rant sağlamak
* Fabrikanın kapatılmasının esas nedeni imar rantıdır!
* Paşabahçe Cam Fabrikası'nı, ekonomik (!) gerekçelerle önce üretimi durdurma, sonra kapatma kararı alan yönetim nihayet gerçek niyetini, 1983 yılında askeri dönemde yapılan imar planlarına dayanarak "iyi bir otel için Beykoz'daki arsayı satmaya hazırız" demekle ortaya koydu.
* 250 yıllık bir üretim geleneği olan ve cama adını veren bölgedeki yapılar yıkılıp yerine otel inşaatı yapılması amaçlanmaktadır.
* Boğaziçi İmar Planı öngörünüm bölgesinde kalan Paşabahçe Fabrikası'nın olduğu alan 1983 yılında askeri dönemde yapılan planlara bağlı olarak "Turizm ve Konaklama" alanı olarak planlanmıştı.
* Plana göre, önerilen yapılaşmanın bugün, çevresel duyarlılık ve kültür mirasının korunması bakımından yeterli duyarlılığa sahip olmadığı ve bu haliyle de şehircilik ilkeleriyle bağdaşmadığı açıktır.
* Paşabahçe bir kültürel miras olarak değerlendirilmemiş, Türkiye'de özellikle 1980'li yılların ikinci yarısında başlayan çevre-kültürel miras tartışmalarının oluşturduğu birikimden mahrum olarak hazırlanmıştır.
"Geleneksel üretim Denizli'de olmaz"
* Paşabahçe bir "sanayi kültür mirası" olarak bilimsel, kültürel ve sosyal içerikli bir proje kapsamında korunmalıdır !
* Bugün, kıyıda değil, Boğaz'ın herhangi bir yerinde dahi fabrika yapılması söz konusu olamaz. Ancak, Paşabahçe Cam Fabrikası'nın sadece bir fabrika binası olarak ele alınması taşıdığı kültürel mirasa denk düşmez.
* Geleneksel üretimin kendi binasında ve yerel ortamında sürdürülmesi, kültürel mirasın gelecek kuşaklara aktarılması bakımından önemlidir.
* Söylendiği gibi, Paşabahçe geleneksel üretimini Denizli'de yapmak, geleneksel üretimin devamı bakımından çok fazla anlam taşımamaktadır ve geleneğin esasta yok sayılması anlamına gelmektedir.
* Asıl hedef Beykoz'daki kamusal alanlara yöneliktir.
* Beykoz'da bulunan Beykoz Sosyal Sigortalar Kurumu, (SSK) İspirto-Tekel Fabrikası, Paşabahçe Şişe Cam Fabrikası, Sümerbank Deri Sanayi Fabrika binaları için kapatma kararları verilmiş ve tasfiye süreci 10 yıl önce başlatılmıştır.
* Paşabahçe için alınan kapatma kararı diğer fabrikalar için de zaman zaman gündeme gelmekte ve uygun bir an yakalandığında benzer kararların uygulamaya konulacağı anlaşılmaktadır.
* Mimarlar Odası İstanbul Büyükkent Şubesi olarak, toplum ve kamu yararına, İstanbul'un kentsel kimliğinin-yaşam kaynaklarının korunması yönünde yapılacak düzenlemelere mesleki katkı sağlamaya hazır olduğumuzu, diğer taraftan toplumsal ve kamusal değerlerin yağmalanmasına karşı kararlı tutumumuzu "Paşabahçe Cam Fabrikası" konusunda da devam ettireceğimizi kamuoyuna duyurmak isteriz.
Çeşm-i Bülbül Nedir?
* Teknoloji Tarihi Bilimi açısından Paşabahçe Cam Sanayii denilince, akla "Çeşm-i bülbül" gelmektedir. Çeşm-i bülbüllerin kökeni ise Anadolu'dur. Cam obje imalatında önemli devrim Milattan Önce 8 ve 9'ncu . yüzyıllarda Güneydoğu Anadolu'da gerçekleşmiş ve ilk çeşm-i bülbüller üretilmişti.
* Milattan sonra 9 ve 10'ncu yüzyıla kadar Anadolu'da ve kuzey Suriye'de merkezleşen cam sanayiinin özgün örnekleri bugün sualtı arkeolojisi buluntuları olarak özellikle Bodrum Müzesi'nin vitrinlerini süslemektedirler. Milattan Sonra. 10'ncu yüzyılda Venedik kenti yöneticilerinin uzak görüşüyle Güneydoğu Anadolu'nun cam teknolojisi Murano adasına transfer olur,
* Venedik cam endüstrisi Avrupa'nın gereksinimini karşılar, 15'nci yüzyıldan sonra ise mercek teknolojisinin geliştirilmesi sonucu gözlük ile teleskop ve mikroskop icat edilir ve Avrupa "Bilimsel Devrimi" gerçekleştirir.
* Anadolu'nun Çeşm-i bülbül geleneği ise hem Bizans hakimiyetinde, hem de Osmanlı yönetimi boyunca Paşabahçe yöresindeki cam atölyelerde kesintisiz sürdürülür. 250 yıllık Paşabahçe Cam Fabrikası ise, Anadolu Uygarlığı'nın bu görkemli sanat eserlerinin teknolojisinin üretimini sürdürmüştür. (NK/BB)