Haberlerde yoksullar: Suçlu, sahtekar, ihtiyaç sahibi, itirazcı

Derin Yoksulluk Ağı 270 haber üzerinden medyadaki yoksulluğun izlerini sürdüğü Medyada Yoksulluk Gündemi Raporu’nu 21 Ekim’de Postane İstanbul’da yaptığı bir basın toplantısıyla kamuoyuna açıkladı. 

Rapor 2022 yılı Ocak ve Ağustos ayları arasında yazılı ve dijital basında yer alan 11.309 haber derlenerek oluşturuldu. Haberlerin toplanmasında “kadın + yoksul” “çocuk + yoksul” “derin yoksulluk” “açlık sınırı” “kağıt toplama” “açlık” “çöpten yemek” gibi anahtar kavramlar kullanıldı.

Toplanan bu haberler arasında n doğrudan yoksullukla ilintili hak ihlali, enflasyon ve sosyal destekleri içeren 6027 haber belirlendi. Analiz edilmek için ise 270 haber seçildi.

Haberlerin seçildiği platformlar arasında Yeni Şafak, Yeni Akit, Sabah, Hürriyet, bianet, Birgün, Gazete Duvar, Cumhuriyet, Evrensel, Artı Gerçek, Sözcü, Türkiye, Akşam, Takvim, Artı gerçek ve Milliyet gazeteleri de yer alıyor.

270 haber analiz edildi

Belirlenen ilgili basın platformlarından seçilen 270 haberin analizi sonucunda yoksullukla illintili haberlerde basın tarafından çoğunlukla dört ana söylem stratejisinin kullanıldığı tespit edildi.

Bu söylemle stratejileri raporda romantize etme, acındırma, sansasyonelleştirme ve çarpıtma gibi başlıklar altında toplandı. Ana akım ve alternatif medyanın birlikte analiz edildiği çalışmada belirlenen bu söylemlerin çoğunlukla ana akım medyada ve az da olsa alternatif medyada kullanıldığı fark edildi.

Yoksullar dört grupta temsil ediliyor

Ele alınan 270 haberde yoksulluğun ve yoksulların temsilleri de ayrıca ele alındı. Analizde dört tip yoksul temsili olduğu gözlendi. Haber metinlerinde yoksulların “sahtekar”, “suçlu”, “ihtiyaç sahibi” ve karşı çıkan/itiraz eden olarak dört ayrı grupta haberleştirildiği ifade edildi.

Haber örnekleri üzerinden elde edilen verilerin paylaşılmasının ardından basın toplantısının ikinci ayağında yoksulluğun ve yoksulların haberleştirilmesinde izlenecek yollar ve dikkat edilmesi gereken hususlar Derin Yoksulluk Ağı platformu ve basın mensuplarınca tartışıldı.

Yoksulluk haberleri için bir kılavuz ve bir fotoğraf arşivi oluşturulacak

Yoksulluğun haberleştirilmesinde görsel kullanımlarına özen gösterilmesinin çok önemli olduğu belirtildi. Video haberlerde ise kişilik haklarına ve özel hayatın gizliliğine önem verilmesi gerektiğinin de altı çizildi.

Tık haberciliğine ve medyadaki süre kısıtlılığına da değinilen oturumda zamana rağmen iyi bir haber dili kurmanın mümkün olduğu da vurgulandı.

Oturum sonunda gazetecilerle yapılan görüşmeler ışığında Derin Yoksulluk Ağı, yoksulluğun haberleştirilmesi için gazetecilere için bir kılavuz oluşturacaklarını ve yoksullukla ilgili haberlerde kullanılmak üzere bir fotoğraf arşivi için de çalışmalar yürüttüklerini açıkladılar.

(ED/EMK)