Gazeteciler için Yeni Medya Atölyesi: Televizyon ve Yeni Medya İçin Video Prodüksiyon

IPS İletişim Vakfı/Bağımsız İletişim Ağı’nın düzenlediği “Gazeteciler için Yeni Medya Atölyesi” farklı üniversite ve şehirlerden gelen katılımcılarla birlikte üçüncü gününe başladı.

Televizyon ve Yeni Medya İçin Video Prodüksiyon atölyesinde, gazeteci Murat Utku televizyon haberciliğinin temel bakış açısı ve televizyon haberinin hazırlanmasıyla ilgili bilgiler verdi.

“İktidar için televizyon hala çok önemli”

Okuma alışkanlığının az olduğu ülkelerde insanların, internetteki içeriklerden daha çok televizyonla görüntü ile haber almayı tercih ettiklerini söyleyen Utku şöyle konuştu:

“Televizyonda ve gazetede gördüğümüz, kitlesel iletişimden çok bir yığınsal iletimdir. Yani, televizyon gibi mecralarda yeni medyadaki gibi karşılıklı bir etkileşim yok, tek taraflı bir durum söz konusu. Kent dışında yaşayan insanlar için televizyon hala en önemli iletişim aracı ve bu insanlar için televizyon haberleri çok önemli. Bu yüzden de iktidar için televizyon çok önemli”.

Televizyon haberinin hazırlanışı

Ön hazırlığın önemine dikkat çeken Utku, “Eğer görüntü yoksa, televizyon haberi de yoktur” diyerek katılımcılara, televizyon haberi için ilk aşamada o haberin nasıl bir görüntü sağlayacağını düşünmesi gerektiğini kaydetti.

Utku “Görseli olmayan bir konu çok iyi bir haber de olsa, o öykü ancak yazılı basın organlarında yayımlanabilir” sözleriyle televizyon haberiyle diğer basın organları arasındaki farkın altını çizdi.

Haberi insanileştirmek

Atölyede habercinin odak noktasını anlatıldı. Utku’ya göre hikayeler insan üzerinden anlatılmalı:

“Örneğin İstanbul’daki hafif raylı tramvay çalışmaları sona erince hayatın kolaylaşacağını” anlatıyorsak, ilk görüntümüz metro inşaatı değil, sıkış tepiş bir halk otobüsünde balık istifi yolculuk eden insanlar olmalı.”

Haberi görselleştirmek

“Televizyon haberi her şeyden önce göze hitap etmeli. Klasik tanımlamayla, tv haberi, sesi kıstığımızda, anlatıcıyı dinlemeden de bize bir anlam ifade edebilmelidir. İyi televizyon haberi, radyodan dinlendiğinde dinleyici açısından pek de bir anlam ifade etmemelidir.

"Bu nedenle televizyon haberi bir belgesel gibi önce görseli tasarlanarak planlanmalıdır. Görüntü sesle birlikte düşünülmelidir. Genelde haberde çevre sesinin kısıldığını görürüz. Bu yanlıştır. Ses de görüntünün bir parçasıdır, elden geldiğince o sesler de kullanılmalıdır.”

Utku iyi televizyon haberini “Arkanızı döndüğünüzde, sadece sesi duyarak anlayamadığımız haber, iyi televizyon haberidir” şeklinde tanımladı.

Sahada: Haberin ilk karesi

"Sahaya çıkan ekibin her üyesi tüm hatlarıyla çekilecek haberin konusuna hakim olmalı. Kameraman vesaire, herkes.

"Haberden önce öngörüşmeler yapılmalı, haberin çekileceği mekanlar görülmeli, anlatılacak hikaye iyi bilinmeli. Aksi halde 'haberin ilk karesi ne?' sorusuna yanıt veremeyiz.

"Özellikle feature hikayelerde 'haberin ilk karesi ne?' sorusu hayatidir. Haberin kurgusuna nasıl başlayacağımızı daha çekim yapmadan bilirsel, kurgudaki son karesini de aşağı yukarı kestirebiliriz. Bu nedenle haber ile ilgili yapılacak ön çalışma çok önemli."

Çekim aşaması

Utku, haberin ilk karesinin ne olması gerektiği, televizyon haberi metninin yazımı, kameramandan talep edilmesi gerekenler, kadrajda altın oran gibi konuları da anlattı.

“Haber metnini görüntüyü görmeden yazamazsınız. Önceden yazılmış her haber olmamış haberdir. Haberin çekim aşaması bizim için aynı zamanda haber metninin de yazım aşamasıdır.

“Haberci, kameraman arkadaşının sadece görüntü çekmesini değil, görsel cümleler kurmasını istemelidir. Televizyonculuk görüntüyle cümle kurmaktır. Kameramanın objektifi nereye dönerse haberci de orayı takip etmelidir. Kameramandan mutlaka sekanslar çekmesini istemeliyiz. Sekanslar her zaman hem metin yazımında hem de kurguda en büyük yardımcımız olacaktır. Bir TV haberinin diğerlerine göre “fark yaratan” tarafı kurgusudur."

Murat Utku hakkında

1972'de Ankara'da doğdu. 1986 yılında Heybeliada'da bulunan Deniz Lisesi'ne girdi. Deniz Harp Okulu'nun birinci sınıfındayken askeri okuldan ayrıldı. Eğitimine İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İktisat Bölümü'nde devam etti.

Üniversiteden mezun olunca, önce yeni kurulan Radikal gazetesinde, sonra da sırasıyla Nokta ve Aktüel dergilerinde ve CNN Türk televizyonunda çalıştı. 2005'te Doğan Haber Ajansı'ndaki yeni yapılanma sürecine dahil oldu; başta Ortadoğu olmak üzere dünyanın pek çok bölgesinde krizleri, depremleri, seçimleri, çatışmaları ve savaşları izledi. 12 Temmuz 2006'da İsrail'in Lübnan'a saldırması ile başlayan savaşı başından sonuna kadar takip etti. Savaş sırasında yaşananları, ateşkes sürecini, Ortadoğu'nun kırılgan siyasi dengelerini hem izleyici hem de okuyucu ile paylaştı. 2008’deki Güney Osetya Savaşı’nı Gürcistan’da izledi. 2011’den 2015’e kadar, Aljazeera Türk Televizyonu’nda “Kıdemli muhabir” olarak çalıştı. Mayıs 2015’ten Nisan 2017’ye kadar Aljazeera English televizyonunda serbest prodüktör olarak görev yaptı. Şu anda Kadir Has Üniversitesi İletişim Fakültesi Yeni Medya bölümünde yarı zamanlı öğretim görevlisi olarak çalışıyor. (YT/ÇT)