Gazeteciler Devletin Memuru Değildir

Kaldıkları yetiştirme yurdunda intihar girişiminde bulundukları söylenen beş kız çocuğunun Vali zoruyla yaptıkları açıklamalarla, çektirdikleri fotoğrafların "haberleştirilmesini" Türkiye Gazeteciler Cemiyeti (TGC) Yönetim Kurulu Üyesi Oral Çalışlar ve Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) Genel Başkanı Doğan Tılıç eleştirdi.

Çalışlar ve Tılıç, 5 kız çocuğunun fotoğraflarının yayınlanmasının hem meslek ilkelerine hem de yasalara aykırı olduğunu açıkladılar.

Yerel basın çalışanlarının Vali Celalettin Güvenç'in çağrısı üzerine Yetiştirme Yurdu'na giderek kız çocuklarının fotoğraflarını çektiklerini hatırlatan Çalışlar, bu tutumun Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumlulukları Bildirgesi' nin "özel hayatın gizliliği" ve "çocukların korunması" ilkelerine aykırılığına dikkat çekti.

Fotoğraf çektirmeye ve daha önce yalan söylediklerini açıklamaya zorlanan çocukların ruh sağlıklarının olumsuz etkileneceğini vurgulayan Tılıç ise, olayda Vali Güvenç'in, Sosyal Hizmetler Çocuk Esirgeme Kurumu'na bağlı Yetiştirme Yurdu'nun yöneticilerinin ve muhabirlerin yanı sıra haberleri yayınlayan gazetelerin de sorumluluğu bulunduğunu vurguladı.

Çalışlar ve Tılıç'ın bianet'e açıklamaları şöyle:

Çalışlar: Gazeteci, devlet talimatıyla haber yapmaz

* Vali Güvenç, çocukları açıklama yapmaları konusunda "teşvik ediyor". Ancak o koşullarda, o küçük çocukların kendilerini ifade edip şikayetlerini dile getirmeleri mümkün değil. Vali Güvenç'in tutumu, dünyanın her yerinde "baskı" olarak değerlendirilir.

* Gazeteciler de bu haberle Türkiye Gazetecileri Hak ve Sorumluluk Bildirgesi'nin hem 18 yaşından küçüklerin korunmasına dair maddesini; hem de özel yaşamın gizliliği ilkesini ihlal ediyorlar.

* Bildirgede, "halkın haber alma, bilgilenme hakkıyla doğrudan bağlantılı olmayan hiçbir amaç için, izin verilmedikçe özel yaşamın gizliliği ilkesi ihlal edilemez" deniyor. Bu çocuklar da basın mensuplarına açıklama yapmak ya da fotoğraf çektirmek istemiyor; fotoğraflarının yayınlanmaması taleplerini özellikle belirtiyorlar.

* Yine bildirgede, "çocuklarla ilgili suçlarda ve cinsel saldırılara, tanık, sanık ya da mağdur olsun, 18 yaşından küçüklerin açık isim ve fotoğraflarının yayınlanamayacağı" açıkça belirtiliyor. Ayrıca, çocuğun kişiliğini ve davranışlarını etkileyebilecek durumlarda gazetecinin çocukla röportaj yapmaması veya görüntü almaması gerektiği vurgulanıyor.

* Gazetecileri oraya Vali götürmüş dahi olsa, gazeteci, "devletten emir almak" gibi bir görevi olmadığını hatırlamalı. Gazeteci devlet memuru değildir; kamuyu meslek ilkelerine uygun bir biçimde bilgilendirmekle yükümlüdür. Devletin talimatıyla haber yayınlayamaz.

Tılıç: Medya ilkeli davranmıyor

* Olayda gazetecilik açısından iki temel yanlış var. O yaştaki çocukların basının önüne çıkartılarak teşhir edilmesi, onlarda ciddi travmaya yol açacaktır. Bir mülki amir, idareci olarak Vali Güvenç'in bunu düşünebilmesi gerekir.

* Vali gazetecilerden görüntü almalarını istese bile, oradaki muhabirlerin buna tepki göstermemesi, 5 kız çocuğunu bir haber nesnesi olarak algılamaları başka bir hatadır. Orada o çocukların korunması ve gözetilmesi, herşeyden önemli olmalıydı. Çocukların isimleri ve fotoğrafları yayınlanmadan da haber yapılabilirdi.

* Oradaki muhabirler bu özeni göstermemiş de olsalar, gazetelerin haberi kullanmış olması ayrı bir problem. Görünüyor ki, aşağıdan yukarıya medyada bu tür sorunlar karşısında nasıl davranılacağına ilişkin ilkeli bir tutum sözkonusu değil. (BB)