Papirüs Yayınları ve Jineps Gazetesi işbirliğiyle "Suriye Çerkesleri / Fransa İstihbarat Birimi Şam – Kuneytra 1935" adlı araştırma kitabı okuyucularla buluştu.
Çerkeslerin Ortadoğu’daki tarihsel konumunu Fransa istihbarat raporları üzerinden inceleyen eser, Canan Baba’nın çevirisiyle Türkçeye kazandırıldı.
Kitap, Fransa’nın 1935 yılında Şam ve Kuneytra’da yürüttüğü istihbarat çalışmalarının Çerkesler özelindeki gözlem raporlarına dayanıyor. Raporlar, Çerkeslerin Dürzi ve Bedevi gibi diğer yerleşik halklarla ilişkilerini, çatışmalarını ve sürtüşmelerini detaylandırırken, Fransa’nın Ortadoğu’daki stratejik oyunlarında Çerkeslerin nasıl rol aldığını ve bu süreçte nasıl hak talebinde bulunduklarını da ele alıyor.
Fransa istihbaratının bu dış gözlemleri, Ortadoğu'daki farklı halklar arasındaki karmaşık ilişkileri ve tarihsel bağlamları anlamak açısından önemli ipuçları sunuyor. Eser, tarihe ışık tutarken Çerkeslerin sürgün edildiği diğer coğrafyalarda yaşadıkları benzer durumlara da dikkat çekiyor.
Kitap, tarihsel perspektifle Ortadoğu ve Kafkasya'daki egemenlik mücadelelerini anlamak isteyen okuyucular için bir kaynak oluşturuyor.
Kitaba buradan ulaşabilirsiniz.
Çerkesler, Rusya'nın 1700'lü yılların sonlarında başlayan ve 1864'te en şiddetli haline ulaşan sürgünü sonrası, Osmanlı İmparatorluğu'nun topraklarına yerleştirildiler. Suriye de bu toprakların bir parçasıydı.
2011'de başlayan iç savaş öncesinde Suriye'deki Çerkes nüfusunun yaklaşık 100 bin olduğu tahmin ediliyordu. Çerkeslerin, Suriye nüfusunun yaklaşık yüzde 1'ini oluşturduğu ve bu oranın onları ülkedeki altıncı büyük etnik grup haline getirdiği düşünülüyor.
1967'deki Suriye-İsrail Savaşı'ndan (Altı Gün Savaşı) önce Çerkes nüfusunun yaklaşık yarısı Golan Tepeleri'ni içinde barındıran Kuneytra'da yaşıyordu ve 11 köy ile büyük kasaba kurmuşlardı. Savaş sonrası buradaki köyler boşaltıldı. Köylerin çoğu Golan Tepeleri'nin İsrail işgali altındaki kısmında kaldı. Birçok Çerkes, 1967 Savaşı'nda Golan'dan sürüldükten sonra Şam'a taşındı.
Bugün Suriye'nin birçok bölgesinde Çerkeslere rastlamak mümkün.
(HA)