Film Müzikleri Öksüz Kaldı

* Kilar'ın Andrzej Wajda’nın ‘Pan Tadeusz’ filmi için bestelediği film müziği.

Drakula, Bir Kadının Portresi, Piyanist, Gecenin İki Yüzü film müziklerinin Polonyalı bestecisi Wojciech Artur Kilar hayatını kaybetti. 81 yıllık yaşamı boyunca 130’un üzerinde film müziği yazan Kilar, Polonya halk müziğini klasik müzikle bağdaştırabilmeyi başarabilmiş belki de tek besteciydi.

1932 yılında doktor bir baba ile tiyatrocu bir annenin oğlu olarak Lwów şehrinde dünyaya gelen Wojciech Kilar, ailesinin isteği üzerine -kendisi pek gönüllü olmasa da-  piyano dersleri almaya başladı. 2. Dünya Savaşı’nın ardından kentin Ukrayna sınırları içerisine dahil edilmesiyle ailesiyle birlikte geldiği Rzesów ve Kraków şehirlerinde de müzik derslerine devam etti. Katowice Devlet Yüksek Müzik Okulu’ndaki eğitiminin ardından Fransız hükümetinin bursuyla iki yıl Paris’de eğitim gördü.

Klasizmden geleneğe

Müzik kariyerinin ilk yıllarında Polonya ve Avrupa neoklasizminin etkisinde kalan Kilar, Bela Bartok, Igor Strawinski, Dmitri Şostakoviç ve Sergey Prokofiev’den etkilendi. 60’lı yılların başından itibaren Krzysztof Penderecki ve Henryk Górecki ile birlikte yeni Polonya avangart okulunu kuran besteci, 70’lerin ikinci yarısından itibaren belirgin bir şekilde bestelerinde din ve geleneğe ilişkin öğelere yer vermeye başladı.

130’dan fazla film müziği besteledi

Francis Ford Coppola’nın ‘Drakula’, Jane Campion ‘Bir Kadının Portresi’, Roman Polański’nin ‘Pianist’, James Gray’ın ‘Gecenin İki Yüzü’ filmleri için yaptığı müziklerle uluslarası camiada adından sıkça söz ettiren Kilar için Polonya film müziklerinin babası da denilebilir. Zira besteci, 130’un üzerinde bestelediği film müziği ile Andrzej Wajda, Krzysztof Zanussi, Krzysztof Kieślowski, Tadeusz Konwicki, Kazimierz Kutz başta olmak üzere hemen tüm Polonyalı yönetmenle çalıştı.

Ölüm haberinin ardından Polonya Radyosu 2. Programı’na konuşan yönetmen Andrzej Wajda bestecinin vazgeçilmezliğini şu sözlerle dile getirdi. “Film yapacağımız zaman net bir şekilde biliyoruz ki Kilar’ın müziğine ihtiyacımız olacak, eğer çekeceğimiz film sorunları içeren bir film olacak ise Kilar’ın müziğine daha bir ihtiyacımız olacak. Ölüm haberi üzerine ‘Şimdi biz, film yapımcıları ne yapacağız?’ diye kara kara düşünmedim değil. Kilar, Polonya sinemasının ayrılmaz bir parçasıydı.”

Ulusal ve uluslararası alanda pek çok ödüle layık görülen Wojciech Kilar’ın başlıca eserleri arasında ‘Krzesany’, ‘Riff 62’, ‘Przygrywka i kolęda’ ‘Orawa’ yer almakta. Ünlü bestecinin cenazesi 4 Ocak’ta düzenlenecek törenin ardından Katowice’de toprağa verilecek. (EO/HK)