Feminist, savaş karşıtı, vegan: Nastya için adalet

Rusyalı feminist ve savaş karşıtı aktivist Anastasia Yemelyanova (Nastya) 24 Eylül Pazar günü Erzurum’da ölü bulundu.

Nişanlısı erkek,  cinayet suçlamasıyla gözaltında akşam saatlerinde tutuklanması bekleniyor.

Nastya aile içi şiddete karşı kampanya yürütüyordu. Cenazesi ülkesine nakledilmek üzere hazırlanıyor.

 Arkadaşlarının basınla paylaştığı bilgiye göre,  Nastya Rusya'nın Ukrayna'ya saldırısının ardından Mayıs 2022'de Türkiye'ye geldi. Savaş karşıtıydı.

Yine arkadaşlarının anlatımına göre, olağanüstü bir empati yeteneğine ve adalet duygusuna sahip dürüst biriydi.

Nastya bir feminist ve aktivistti.  Birçok feminist ve aktivist projesinde yer aldı. "Feministki pojasnyajut" ("Feministler Açıklıyor") adlı YouTube kanalının ortak yazarlarından biriydi.

Vesna hareketi

Bu kanalda kendisi ve arkadaşları feminizm hakkında, ev içi şiddet gibi konuları içeren videolar paylaşırlardı. "Rodina" (aktivist sanatçıların bir grubu) ve "Vesna" gibi hareketlerde aktifti. "Ryobra Evy" ("Eve's Ribs") projesine yardım etti - bu, kadınların erkek olmadan bir araya gelebildiği ve güvende hissedebildiği bir yerdi.

"Otkrytoe prostranstvo" ("Açık Alan") projesine destek verdi , bu, aktivistlerin ve sanatçıların bir araya gelebildiği ve mahkum mektup etkinliklerinden evsiz kadınları destekleyen müzayedelere kadar farklı etkinlikler düzenleyebildiği bir mekandı.

"Skazki dlya devochek" ("Kızlar İçin Masallar") projesinde editör olarak çalıştı. Bu proje bir kadının gerçek yaşamının ne olduğunu anlatan bir çocuk kitabıydı; ayrıca Rusya'daki siyasi mahkumları desteklemek için İstanbul'da mektup yazma etkinlikleri düzenledi ve kendi projelerini üretti.

Nastya aynı zamanda inanılmaz derecede çok yönlü bir uzman ve sosyal girişimciydi.

Savaştan önce VegCode adlı bir start-up olan ve ürünün vegan olup olmadığını barkoduyla belirleyen bir uygulama işletiyordu.

Savaştan sonra araştırmalara geri döndü. Dilbilimci eğitimli ve hesaplamalı metin analizi konusunda deneyimli bir uzman olan Nastya, savaşın Rus okul çocukları üzerindeki etkisini incelemek için sosyal ağları analiz etmek üzere Hannah Arendt Araştırma Merkezi'ne katıldı.

Ancak burada çabaları sadece bir projeye sınırlı kalmadı: Nastya, bağış toplamada yardımcı oldu, işbirlikçi ve ortaklar aradı ve öğrenciler, ebeveynler ve öğretmenler için bir insan hakları projesi olan "Shpargalka" ("Kopya Kağıdı")nın kurucu ortağı oldu.

Arkadaşlarının paylaştığı bilgiye göre, Nastya'nın Rusya'yı daha iyi bir yer haline getirme gibi büyük planları vardı ve yüksek lisansa gitmek istiyordu.

“Biz onu burada bekliyorduk”

Rusya’nın Ukrayna’ya saldırısı sonrası Nastya’nın önce İstanbul'a gittiğini belirten arkadaşları, “Çünkü biz, onun arkadaşları, zaten burada onu bekliyorduk. Bu korkunç savaşın arka planında, sevdiklerimizin ve doğduğumuz şehirlerin başına gelen her şey, buradaki kız kardeşlik ve karşılıklı destek çevremiz bizim için bir güç kaynağı haline geldi. Ve Nastya, bu gücün ve sevginin bir parçasıydı. Biz burada bir yıldan fazla bir süredir yaşıyorduk” diyor.

"Tehlikede değildi"

“Nastya, Nizar ile tanıştığında çok mutlu görünüyordu” diyen arkadaşları şöyle devam ediyor:

“Erzurum'a taşınmaya karar verdiğinde (ki bu sadece bir ay önceydi), ona güvendik; Nastya'ya mutlak bir güvenimiz vardı, çünkü o bilge ve olgun bir kadındır ve her zaman ne yaptığını bilir. Her zaman iletişimdeydi ve ne mesajları ne de Erzurum'dan gelen mesajları bir tehlike işareti taşımıyordu.”

“21 Eylül'de, Nastya ile aniden iletişimi kaybettik. İlk başta endişelenmedik, çünkü hemen fark etmedik ki ne bizimle ne de annesiyle iletişimde olmadığını. Cuma günü, 22 Eylül'de bir arama çalışması başlattık. Ancak ancak 24 Eylül'de onun öldüğünü öğrendik.”

“Nastya'nın ölüm haberini almak oldukça zor oldu. Bazılarımız İstanbul polis karakolunu iki gün boyunca kuşattı ve Türkiye'deki yerel arkadaşlarımız Erzurum'daki polis karakollarını aramayı sürdürdü. Sonunda, onlar bazı bilgileri bizimle paylaştılar - ancak yerel medya kadar ayrıntılı değil.”

“Rusya konsolosluğunun tavrı korkunçtu”

“Erzurum'daki polis, kendilerine göre, hemen (21 Eylül'de) Rus Büyükelçiliği'ni bilgilendirdi. Cumartesi günü 23 Eylül'de Büyükelçiliği aradık, ve konsolosluk çalışanı çok az bilgi verdi, daha sonra telefonları açmayı kesti. Rus konsolosluk personelinin tavrı korkunçtu. Bize üşengeç bir sesle "Bizden ne istiyorsunuz?" dediler - "Başvuruyu doldurmak istiyoruz!" - "Pfft, öyleyse yapın" dediler. "Nastya'nın annesi sizi Rusya'dan arayamaz!" dedik - "Benim sorunum değil, kendinizi toparlayın, herkes yapabilir, sadece o yapamaz," gibi şeyler söylediler ve böyle devam ettiler."

"Cesedi, elçilik yetkililerini savcılığa gitme tehdidiyle Nastya'nın annesiyle iletişim kurmaya zorlayana kadar morgda dördüncü gün yatıyordu. Hepimiz sevdiğimiz bir kişiyi ve bir meslektaşı kaybettik, ama tabii ki Nastya'nın annesi için en zor olanı.”

“Nastya tarafından yazılan en önemli aktivist sanat projelerinden biri "Eto ne plakat" ("Bu bir afiş değil") olarak adlandırılır. Giysilere ve aksesuarlara savaş karşıtı, feminist ve Putin karşıtı sloganlar işledi. Bu çalışma, Rusya'da gözaltına alınmadan pankartla sokakta durmanın imkansızlığı ve aktivistler tarafından yapılan monoton ve titiz çalışmalar hakkında ifadeler taşıyan son derece güçlü ve güzel bir metafordu.”

“Özgürlük ve ölüm”

“Nastya, Erzurum'a gitmeden önce diktiği bazı alışveriş çantalarını bize bırakmıştı. Bu çantaları Rus ve Belarus siyasi mahkumları için satmamızı istemişti. Erzurum'da arkadaşı için hediye olarak bir elbise işliyordu. Üzerine "Воля или смерть" - "Özgürlük veya Ölüm" işlemeyi planlıyordu…”

(EMK)