"Feminist belleği hatırlayarak güçlenebiliriz"

Feminizmin temel tartışmalarını, kavramlarını ve feminizm tarihini farklı başlıklarla bir araya getiren feministbellek.org sitesi yayına başladı.

Sitenin amacı feminizmle yolu kesişen, feminist tartışmalarda sıklıkla değinilen kavramlar, terimler ve belleğimizi oluşturan deneyimler hakkında bilgi edinmek isteyen herkes için dijital bir kaynak oluşturmak.

Feminist  Bellek'ten Demet Bolat ve Bermal Küçük, yeni kurulan feminist kolektif yayın feminist bellek için "Kadın tarihi olarak adlandırdığımız deneyim ve politika birikimi de çoklu bir belleğe işaret ediyor. Bu çoklu bellek seküler feminist hareketler kadar islami feminizmi, Kürt kadın hareketini veya LGBTQ+ hareketlerin mücadelelerini de kapsıyor" diyor ve ekliyor:

"Biz de Feminist Bellek çalışması boyunca bu politik ve kolektif çokluğu olabildiğince kapsamaya çalıştık." 

 Bolat ve Küçük'le söyleştik. 

"Feminizm çalışmalarında ciddi bir artış var"

Bu web sayfası nasıl bir ihtiyaçtan kaynaklı ortaya çıktı?

Türkiye’de özellikle son yıllarda çok hızlı bir şekilde yükselen feminist hareket ve kadın hareketi var. Bu yükselişi sosyal medya kampanyalarında, sokak aktivizminde ve başka birçok alanda görmek mümkün.

Toplumsal değişimin feminizm lehine bu denli hızlı olduğu bir politik iklimde hem iktidar hem de muhalefet bloğu cephesinden iki temel duruma tanıklık ediyoruz. İktidar bloğunun kadın düşmanı politikalarının yanı sıra feminist kavramları da kasıtlı olarak  çarpıtmaya çalıştığını görüyoruz.

Muhalefet bloğu ise feminizmin dinamizmine ayak uydurmakta veya tartışmalara yeterince aşina olmakta yer yer güçlük çekebiliyor. Böyle bir atmosferde, ortaya çıktıkları tarihsel bağlamı göz ardı etmeden feminist hareketteki temel ve görece yeni tartışmaları olabildiğince açıklayıcı bir şekilde bir araya getiren online kaynak oluşturma istedik.

Böylece hem kolektif hafızamızı canlı tutabilmemize hem de feminizm daha da fazla toplumsallaşmasına küçük bir katkı sunmak istedik. Ayrıca, bu yükselişe paralel olarak yazın dünyasında feminizm ile ilgili yapılan çalışmalarda da ciddi bir artış söz konusu.

Bu, hiç şüphesiz okurun bilgiye erişimini kolaylaştırması açısından oldukça iyi bir gelişme, ama öbür yanıyla da bütün bu üretim bolluğu içerisinde kaybolmaya da neden olabilecek bir yanı var. Feminist Bellek’in bir diğer amacı da okura özellikle bu üretim bolluğu içerisinde kaybolmayacakları derli toplu bir kaynak sunmak.

Bunu yaparken Feminist Bellek’te yer alan metinlerde dünyanın farklı yerlerindeki feminist hareketlerin ortak birikimi olan kavramların ve tartışmaların Türkiye’ye özgü serüvenlerini de yansıtmaya çalıştık. 

Ancak bu serüven durağan değil sürekli oluş halinde, canlı bir bir birikime yaslanıyor. Dolayısıyla online bir mecranın, feminizmin bu canlı ve dinamik yapısını daha kolay karşılayabileceğini düşündük. Feminizmin kat etmekte olduğu bu dinamik yolu Feminist Bellek’in sürekli yenilenebilir yapısı sayesinde kapsayabileceğimizi ve takip edebileceğimizi düşünüyoruz.

"Özellikle genç kuşak yararlanabilir" 

Feminizmdeki bellek çalışmaları sizce neden önemli?

Kolektif bellek geçmişten günümüze ortak deneyimleri aktarırken şimdiki politik mücadeleleri de şekillendirmeye devam ediyor. Bu nedenle feminist kolektif belleğin kaydını tutmayı politik mücadelenin ayrılmaz bir parçası olarak görüyoruz. 

Çünkü geçmiş, bugün ve gelecek arasında köprüler kuran bir kollektif aidiyetin oluşması ve sonraki nesillere aktarılarak devam etmesi ancak belleği canlı tutmakla, bu ise önemli ölçüde bellek çalışmaları ile mümkün olabilmekte.

Feminist Bellek’in de Türkiye feminizm tarihinde birikerek ilerleyen ve kavramlar, sloganlar, kampanyalar yoluyla açığa çıkan o kolektif hafızayı canlı tutabileceğimiz bir kaynak olabileceğini düşünüyoruz.

Türkiye’de özellikle son on yılda, geçmiş 35 yıllık feminist tarihin niceliksel olarak çok ötesine geçen genç bir feminist kuşak oluştu, feminist değerler ve bakış açıları özellikle genç kuşaklarda giderek daha çok yaygınlaşıyor.

Özellikle bu genç kuşağın yararlanabileceği, feminizm alanındaki kavram ve tartışmaları da şekillendiren feminist deneyimi ve politikayı  online bir açık kaynakta derlemenin önemli.

Öte yandan bununla hem hegemonik tarih yazımına karşı mücadeleye bir katkı sunmayı hem de kapanmalar, kazanılmış hakların geri alınması, kadın cinayetleri ve daha farklı biçimlerde açığa çıkan kadın düşmanı iktidar uygulamaları yüzünden içine sıkıştığımız şimdiki zamanın karamsar atmosferinde belleğimizi hatırlayarak güçlenebileceğimiz bir olanak yaratmayı arzuluyoruz.

"Bir uğrak..."

Kadın yazımının tarih boyunca ötelendiğini yok sayıldığını biliyoruz, buna bir tepki veya yanıt gibi de düşünebilir miyiz?

Feminizmi tepkisel bir politika olmanın oldukça ötesinde, yaratıcı ve kurucu bir politika biçimi olarak tahayyül ediyoruz. Feministlerin diğer pek çok üretimi için söyleyebileceğimiz gibi Feminist Bellek de yalnızca patriyarkal tarih yazımını odağına alarak veya bunu muhatap alarak yola çıkmadı.

Bu siteyi,  hem geçmiş feminist belleğini bir araya getirmesi hem de günümüz tartışmaları derlemesi açısından kolektif hafızamızın yeniden oluşması yönünde bir uğrak olarak görüyoruz. Bu açıdan Feminist Bellek’in kurucu bir boyutu olduğu belirtmek isteriz.

 Yine de gerek teorik/entelektüel gerekse aktüel politika düzeylerinde patriyarkal iktidar mekanizmaları çalışmaya, kadınların ve LGBTQ+’ların yaşamlarını çerçevelemeye devam ediyor. Böyle bir durumda tepkisel olmamak da mümkün değil.  Dolayısıyla Feminist Bellek çalışmasını  feminist hafızayı yok etme çabalarına bir tepki olarak da düşünebiliriz .

 "Zamanla daha da zenginleşecek"

Sitenin amaçları neler?

Feminist Bellek ilk olarak feminizm alandaki tartışmalara, deneyimlere ve kavramlara ilgi duyan, bu konularda okumalar yapmak isteyen herkes için güvenilir ve zengin bir kaynak oluşturmayı amaçlıyor.

Ayrıca böyle açık ve erişilebilir kaynakların feminist değerleri, düşünceleri ve kavrayışları yaygınlaştırabileceğini düşünüyor ve bunu da amaçlıyoruz. Bunun cis-kadınları ve LGBTQ+’ları gerek gündelik yaşamda gerekse makropolitik ilişkilerde güçlendiren bir etkisinin olduğunu düşünüyoruz. Feminist Bellek’in bir diğer amacının feminist ve LGBTQ+ mücadelesinin belleğini derleyip toplamak ve için ortak bir tartışma zemini oluşturmak olduğunu da söyleyebiliriz.

Sitede hangi bölümler var?

Feminist Bellek ilk elden feminizm için temel öneme sahip kavramlar, terimler ve tartışmalar hakkında genel bir çerçeve çizen metinleri kapsayan bir site. Yani öncelikle bir kavramlar dizinini ele alıyor, her hafta yükleyeceğimiz ve sosyal medya hesaplarımızdan paylaşacağımız yeni metinlerle bu dizin zenginleşecek.

Bunun yanı sıra Türkiye’deki feminist hareket ve kadın hareketi için önemli kırılma noktalarına işaret eden, bu açıdan belleğimizde yer tutan kampanyaları, eylemleri, örgütleneme deneyimlerini ve ürettiğimiz sloganları açıklayan, bunların kaydını tutan metinlere de yer vermeyi istiyoruz.

Ayrıca Feminizm tarihindeki önemli figürlerin biyografilerine yer vermek, feminist kitapları, sanat, edebiyat ve kültür ürünlerini tanıtan metinleri de kapsamak gibi planlarımız var. ilerde siteye eklemek istediğimiz bir diğer ara yüz ise sitede yer alan kavramların katılımcı bir biçimde tartışılabileceği bir forum sayfası oluşturmak. Bugünlerde bütün bunları nasıl yapacağımızı tartışıyoruz.

Son olarak ne eklemek istersiniz?

Takipçilerimiz bize hem web sitesindeki iletişim bölümünden hem de [email protected] adresinden ulaşabilir, fikirlerini, katkılarını, sorularını veya eleştirilerini bizimle paylaşabilirler. (EMK)