Etki ajanlığı yasası hakkında bilinenler: Kim nasıl gündeme getirdi, taslak metinde ne var?
Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT), 4 Mayıs'ta "Casusluk nedir?" başlığıyla bir video hazırladı. Söz konusu video, AA ve TRT başta olmak üzere birçok yayın organında yayımlandı. Videoda, açık kaynak bilgilerinden yararlanarak yapılan analiz çalışmaları ve hazırlanan raporlar 'casusluk faaliyeti' olarak tanımlandı.
Bu videonun yayınlanmasından kısa süre sonra TRT Haber, "9. Yargı Paketi'nin detayları belli oldu" başlıklı bir haber yaptı. Haberde dikkat çeken konu 'yeni tip bir casusluk' tanımlamasının yasalara eklenecek olmasıydı. TRT’ye göre yabancı istihbarat örgütlerinin Türkiye'deki casusluk faaliyetlerinin önlenmesiyle ilgili yasal düzenlemeler yapılacaktı.
TRT Haber'in hemen ardından Yeni Şafak'ta da benzer bir haber yayımlandı. İktidara yakınlığıyla bilinen gazete, aynı düzenlemeyi ‘etki ajanlığı’ olarak tanımladı. “İstihbarat mücadelesinde yeni bir boyut” diyen Yeni Şafak, yasanın “Türkiye lehine gibi görünüp aleyhte propaganda yaparak kamuoyu oluşturan etki ajanlarını kapsayacağını” yazdı.
Yeni Şafak'a göre "sosyal medya aracılığıyla Türkiye aleyhine propaganda yürüten etki ajanlarına, ülkenin ekonomik, toplumsal ve kamu düzenini bozanlara" cezai müeyyide uygulanacaktı.
ANKA taslak metni yayımladı
Türkiye yabancı ajan-etki ajanı kavramlarını bu haberler üzerinden tartışırken 11 Mayıs'ta ANKA Haber Ajansı yasa metninin taslağını yayımladı. Taslak metne göre 9. Yargı Paketi'yle Türk Ceza Kanunu’na (TCK) yeni bir madde ekleniyor.
Söz konusu madde bir yıldan beş yıla kadar hapis cezası ön gören 'Devlet güvenliği ile ilgili belgeleri elinde bulundurma' başlıklı 339. maddenin sonrasına konulacak ve 339/A ismini alacak.
Maddeye göre "devletin güvenliği, iç veya dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda" araştırma yapan veya yaptıranlar hapis cezasına mahkum olacak. Ayrıca devletin savaş hazırlıklarını, savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeyle atanlar da hapis cezası alacak. Ancak bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanı'nın iznine bağlı oalcak.
Taslak madde tam olarak şöyle:
Madde 339/A:
(1) Bu bölümde düzenlenen suçları oluşturmamak kaydıyla, Devletin güvenliği veya iç veya dış siyasal yararları aleyhine yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda;
- a) Türk vatandaşları veya kurum ve kuruluşları ya da Türkiye’de bulunan yabancılar hakkında araştırma yapan veya yaptıranlar,
- b) Türkiye’de suç işleyenler, hakkında, üç yıldan yedi yıla kadar hapis cezası verilir. Fiilin, bu bölümde düzenlenen suçlar dışında başka bir suç oluşturması halinde hem bu suçtan hem de ilgili suçtan dolayı ayrı ayrı cezaya hükmolunur.
(2) Fiil, savaş sırasında işlenmiş veya Devletin savaş hazırlıklarını veya savaş etkinliğini veya askerî hareketlerini tehlikeyle karşı karşıya bırakmış ise faile sekiz yıldan oni ki yıla kadar hapis cezası verilir.
(3) Suçun, milli güvenlik açısından stratejik önemi haiz birimler ile proje, tesis ve hizmetleri yerine getiren kurum ve kuruluşlarda görev yapanlar tarafından işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılır.
(4) Bu suçtan dolayı kovuşturma yapılması, Adalet Bakanının iznine bağlıdır.
Taslak metinde yasanın gerekçesi de var. Gerekçede "devletin iç veya dış siyasal yararına yönelik olarak gerçekleştirilen bazı faaliyetlerin cezalandırılması" gerektiği belirtiliyor.
Devletin iç veya dış siyasal yararı "iktisadi, mali, askeri, milli savunma, kamu sağlığı, kamu güvenliği, kamu düzeni, teknolojik, kültürel, ulaştırma, haberleşme, siber alan, kritik altyapılar ve enerji" gibi konuları kapsıyor. Metinde, "yararlarını koruyamayan devletin güvenliğinin tehlikeye düşebileceği" belirtiliyor.
Dolayısıyla bu gibi konular aleyhine gerçekleştirilen faaliyetlerin de suçun konusunu oluşturması gerektiği savunuluyor.
Taslağın gerekçesine göre "suçun oluşması için failin, yabancı bir devlet veya organizasyonun stratejik çıkarları veya talimatı doğrultusunda hareket etmesi gerek."
Meclis tatile girmeden yasalaşabilir
Teklifin 1 Temmuz’da yani TBMM tatile girmeden önce Meclis’te getirileceği konuşuluyor. Ayrıca maddede bir değişiklik yapılıp yapılmayacağı şimdilik bilinmiyor. Ancak Adalet Bakanı Yılmaz Tunç’un beyanı düzenlemede sona gelindiği yönünde.
Siyasetçilerin, hukukçuların ve gazetecilerin fikri ise ortak: Yasa; siyasete, sanata, bilime ve basına yeni bir pranga getirecek.
(HA)