Ermenistanlı ve Azerbaycanlı Gazetecilerden Değişim Programı

Fotoğraf: Agos gazetesi

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) Başkanı Kişisel Ofisi’nin programı ile Ermenistan ve Azerbaycan arasında gazeteciler değişim programı yapıldı. Her iki ülkeden de üçer kişilik gazeteci grubu 17-21 Kasım tarihlerinde yer değiştirerek bir diğer ülkede bulundu.

Agos gazetesinde Alin Ozinian'ın yazısına göre, gazetecilerin güvenlikleri düşünülerek son ana kadar gizli tutulan program 2001 yılından sonra devam ettirilemeyen diyalog projelerinden sonra bir ilk olması açısından büyük önem taşıyor.

"Ermenistan, Karabağ ve Azerbaycanlı gazeteciler buzları eritecek mi?" başlıklı yazıda özetle şöyle denildi:

“AGİT dönem başkanının özel temsilcisi büyükelçi Andrzej Kasprzyk’in aracılık ettiği  “Gazeteciler değişim programı” yaklaşık 6 ay önce Ermenistan, Azerbaycan ve Karabağ Cumhurbaşkanlarından onay almasına rağmen ancak bu ay hayata geçebildi.

“Ermenistan’dan Artyom Yerkanyan (Shant Tv editörü)  Davit Alaverdyan (Mediamax kurucusu ve editörü) ve Karabağ’dan Edgar Elbakyan’ın (Artsakh Devlet Televizyonu gazetecisi) katıldığı programda Azerbaycan’dan ise Elchin Valiyev (Trend IA), Elshan Rustamov (1news.az) ve Orkhan Elchuev (Vestnik Kafkaza Azerbaijan) yer aldı. 4 günlük programdan sonra 6 katılımcı, büyükelçi Andrzej Kasprzyk’in Gürcistan’ın başkenti Tiflis’te kendileri için verdiği yemekte buluşup programı değerlendirdiler.

"Davete hiç düşünmeden 'evet' dedik"

“Ermeni gazetecilerin programı bitirip Yerevan ve Stepanakerd’e dönmeleri ile programın detayları konuşulmaya başlandı. 3 katılımcı da, programa katılım daveti aldıkları an hiç düşünmeden ‘evet’ dediklerini, ama yapılan anlaşma gereği bu bilgiyi ailelerinden sadece eşleri ve en yakınları ile paylaştıklarını belirttiler. Verilen bilgiye göre, Ermenistan ve Karabağ tarafından programı Dışişleri Bakanlıkları organize ederken, Azerbaycan tarafında program ile Cumhurbaşkanlığı ilgilendi.

“Korumalar eşliğinde gezildi”

“Dönen gazetecilere en sık yöneltilen sorulardan biri Azerbaycan’da kendilerini güvende hissedip hissetmedikleri idi. Bu soruya cevap veren Davit Alaverdyan “12 güvenlik görevlisi tarafından korunuyorduk, program çok iyi düzenlenmişti, neredeyse boş vaktimiz olamadı, olan zamanlarda da kendi başımıza ya da onlar eşliğinde sokakta yürümemize ya da örneğin bir bakkala girip sohbet edilmemize izin verilmedi, böyle olacağını biliyorduk, güvenliğimiz içindi ama sanıyorum 12 özel koruma dışında bize eşlik eden 25-30 sivil görevli de vardı” diyor.

“AGİT belge imzalattı”

"Artyom Erkanyan, 1994 ve 2001 yıllarında Azerbaycan’ı ziyaret etmiş. Üçüncü kez Azerbaycan’a giden gazeteci başta hiç çekincesi olmadığını ama organizatörlerin “titizliklerinin” bazen katılımcılara gergin anlar yaşattığından bahsediyor: “Son ana kadar gergin değildik,  Tiflis’ten uçağa binmeden önce AGİT yetkileri ‘Başımıza gelecek herhangi bir olaydan kendilerini sorumlu tutmayacağımızı garantileyen’ bir belge imzalamamızı rica ettiler. O an birbirimize baktık ve tam olarak riskleri idrak ettik” diyor.

“Savaş çığırtkanlığının halkta karşılığı yok”

"Programa Karabağ’dan katılan Edgar Elbakyan hem Azerbaycan’daki görüşmeler hem de Tiflis’teki gazeteciler toplantısından yola çıkarak Azerbaycan halkının aslında gösterildiği kadar savaş istemediğini düşündüğünü söylüyor: “İnsanlar hayat kuruyorlar, işleri evleri var, her normal insan gibi aslında savaş istemiyorlar ama bunu yüksek sesle dile getirmek zor, onları anlıyorum, fakat bana göre devlet politikası olan savaş çığırtkanlığının halkta yüzde yüz  karşılığı yok.”

Azeri gazeteciler de Ermenistan ve Karabağ’da

"Azerbaycan'da dört gün geçiren Ermeni gazetecilerin, Bakü, Quba ve Gence'yi ziyaret ettikleri günlerde Azerbaycanlı gazeteciler de Ermenistan’da Yerevan ve Dilijan’ı, Karabağ’da ise Stepanakerd ve Şuşi’yi gezdiler. Resmi ziyaretlerden ziyade gazeteciler, sivil toplum örgütü temsilcileri, sanatçılar ve sporcular ile bir araya geldi, Gazetecilerin tümümün programdan memnun oldukları belirtiliyor.

"Ermeni ve Azeri gazeteciler 2000'li yılların ortasına kadar düzenli olarak karşılıklı ziyarette bulunuyorlardı. Azerbaycan hükümeti, 2000’den sonra aldığı bir kararla yalnızca Ermenistan vatandaşlarına değil farklı ülke vatandaşı hatta Türkiye vatandaşı olan Ermenilere de fiilen seyahat yasağı getirdi.

"O yıllarda Azerbaycan topraklarındaki herhangi bir Ermeni’nin varlığının “ülkenin toprak bütünlüğüne karşı güvenlik riski” olarak görüldüğü açıklanmıştı. Bunun dışında Karabağ’ı ziyaret eden Türkiye ya da yabancı ülke vatandaşı gazeteciler Azerbaycan’ın “kara listesine” eklendi. Bu liste her yıl Azerbaycan tarafından yenilenip yayınlanıyor. (RT)