Enflasyon Hesaplamasında Tartışma
Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Ensitüsü'nün (DİSK-AR) yayınladığı Ağustos Enflasyon raporuna göre, Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) enflasyon hesaplamasında, hesaplamaya konu olan ürünlerin sepetinin her yıl değişmesi, bu metaların hesaplamadaki ağırlığının kamuoyuyla paylaşılmaması ve bu ağırlıkların ortalama bir ailenin tüketim başlıklarını tam yansıtmaması TÜİK'in açıkladığı rakamların güvenilirliğini zedeliyor.
TÜİK'in enflasyon hesabı için belirlediği ağırlıklı ürün sepetinde, araç satın alımı yüzde 5,44'lük ağırlığı ile yüzde 5,23'lük kiradan ve yüzde 3,14 ile ekmekten daha fazla ağırlığa sahip bulunuyor. Bu ağırlık belirlemesine göre, ortalama gelire sahip bir ailenin alım gücünü otomobil fiyatları kiralardaki artıştan daha fazla etkiliyor.
DİSK-AR'ın raporuna göre teknolojik ilerlemeden dolayı, fiyatları düşen teknolojik ürünlere ve yaygın olarak kullanılmayan ürünlere hesaplamada ağırlıklı olarak yer verilmesi sonucunda enflasyon %3.4 oranında geriye çekildi. DİSK-AR'ın 2003 yılı baz kabul ederek, her sene sabit ağırlıklı mallarla yaptığı hesaplamaya göre, Haziran 2011 Tüketim Fiyatları Endeksi (TÜFE) oranı 206, 60 olarak çıkıyor. TÜİK'in açıkladığı rakam ise 188,08. Aradaki fark, 18, 52. TÜFE'nin düşük gösterilmesi, düşen alım gücünün ve yoksulluğun belgelenmemesi anlamına geliyor.
Raporda enflasyonu aşağı çeken ürünlerden örnekler veriliyor. Bu ürünler şöyle sıralanıyor: Fotoğraf makinesi, kamera, CD çalar, VCD, televizyon gibi ürünlerin içinde yer aldığı 'Görsel-İşitsel Sistemle (Audio-Visual), fotoğrafla ve veri işlemle ile ilgili ekipmanlarının fiyatları 2003 yılından beri yüzde 31 geriledi. Sim kart, batarya, telsiz telefon ve cep telefonun da içinde yer aldığı 'Telefon Faks ve Ekipmanlarının' fiyatı 2003 yılından bu yana yüzde 53 geriledi.
Ne Yapmalı?
Raporda, tüketim ürünlerinin ağırlıklarının gerçekçi olarak verilerek, enflasyonun ve düşen alım gücünün doğru hesaplanabilmesi için şu önerilere yer verildi:
-Ücret artışlarında dikkate alınacak ayrı bir endeks oluşturulmalı.
-Fiyatı sistematik olarak gerileyen teknolojik ürünler mal sepetinden çıkartılmalı.
-Toplum tarafından yaygın olarak kullanılmadığı halde, yüksek değer taşıdığı için ciddi bir biçimde enflasyonu etkileyen ürünler mal sepetinde yer almamalı.
-Her türlü subjektif müdahaleye açık olan yıllık sepet değişimi konusunda, sendikalarında onayının alınması sağlamalı.
-İstatistik konseyinin kapsamı genişletilerek emek örgütlerinin katılımı ve denetimi sağlanmalı.
-Hükümet mensuplarının TÜİK'e müdahalesi anlamına gelecek yaklaşımlardan uzak durmaları sağlanmalı.
-Enflasyon hesaplaması nedeniyle yaşanan gelir kayıpları giderilmeli. (GY)